Alfastudenten willen verdieping en krijgen verdieping

Studenten Geesteswetenschappen zijn vanaf volgend jaar niet meer verplicht een minor buiten hun eigen discipline te kiezen. Daarmee komt een einde aan wat veel studenten als “gedwongen verbreding” beschouwen.

Het schrappen van de minorverplichting is één van de maatregelen waarmee het faculteitsbestuur tegemoet wil komen aan de roep van studenten om meer diepgang. Die behoefte kwam naar voren tijdens “onderwijsgesprekken” die twintig opleidingen het afgelopen jaar voor het eerst voerden met studenten, docenten en bestuurders. Met dergelijke gesprekken hoopt de universiteit studenten meer te betrekken bij hun opleiding.

De eis om een minor van vier vakken (30 ec) buiten het eigen studiedomein te kiezen bestaat pas sinds drie jaar. Geesteswetenschappen besloot destijds dat studenten voortaan samenhangende vakkenpakketten zouden volgen. Hiermee kwam de faculteit tegemoet aan kritiek van studenten die klaagden over keuzestress en een allegaartje aan losse cursussen op hun cv. 

Elke student volgt sindsdien naast een basis- en verdiepingspakket (major) ook verplicht een samenhangend vakkenpakket (minor) buiten de eigen opleiding. Met die minor vullen ze de helft van de zogenoemde profileringsruimte, oftewel vrije ruimte, in hun bachelor. Die vrije ruimte is in het Utrechtse onderwijsmodel van oudsher bedoeld om studenten de mogelijkheid te bieden om verder te kijken dan het onderwerp van de eigen studie.

Gedwongen verbreding
Hoewel studenten de grotere samenhang tussen vakken waarderen, lieten ze tijdens de onderwijsgesprekken onomwonden weten wat de keerzijde blijkt te zijn van de omvangrijke minor buiten het vakgebied. Sommigen spraken van “gedwongen verbreding”.

Vice-decaan Peter Schrijver: “De gedachte was mooi, maar de botte werkelijkheid  is dat heel veel studenten graag dicht bij hun eigen studieonderwerp blijven en extra majorvakken volgen, bijvoorbeeld een verdiepingspakket van 30 ec. Door de minorverplichting kan dat vaak niet, omdat dat niet past in de roostering. Dat gaan we nu dus aanpassen.”

Studenten krijgen vanaf volgend jaar dus meer gelegenheid om hun vrije profileringsruimte in te vullen met vakken in hun eigen studiedomein. Daarnaast neemt  de faculteit enkele maatregelen om ook de major zelf een sterker disciplinair karakter te geven. Zo komt er een nieuwe cursus die studenten in jaar 3 moet voorbereiden op het eindwerkstuk.

Schrijver: “Bij de Utrechtse opleidingen Geesteswetenschappen wordt de major op dit moment minder gevuld met opleidingsspecifieke cursussen dan bij andere Nederlandse alfa-studies. Bij visitaties hebben we daar herhaaldelijk problemen mee gehad. Tijdens de onderwijsgesprekken bleek dat ook veel studenten er moeite mee hebben.”

Een goede mix van studenten
De faculteit lijkt enigszins terug in de tijd te gaan: minder nadruk op verbreding en ook een strakker programma met alle basisvakken in het eerste jaar. Toch komt de faculteit niet in conflict met het UU-beleid - lees ook het nieuwe Strategisch Plan - waarin grote flexibiliteit en interdisciplinariteit voor studenten wordt bepleit, aldus de vice-decaan.

“Studenten die dat willen, hebben nog altijd meer dan genoeg ruimte om de hele breedte van de universiteit op te zoeken", zegt Schrijver. Bovendien werkt Geesteswetenschappen volgens hem aan een plan om studenten te stimuleren het brede aanbod binnen de UU te benutten. Studenten krijgen binnenkort betere informatie over het universitaire vakkenaanbod op een aantal voor hen relevante themagebieden.

“Maar de eis dat we studenten al in het eerste jaar de mogelijkheid moeten geven om ook bij andere studies rond te snuffelen is overal van tafel", stelt Schrijver. "De gedachte van zo’n “flexibel eerste jaar” was dat studenten gemakkelijk zonder tijdverlies zouden kunnen overstappen als een opleiding niet beviel. Maar die behoefte is weggevallen nu we een goed matchingstraject hebben.”

Hoe zit het dan met die veelaangehaalde T-shaped professional? De arbeidsmarkt heeft afgestudeerden nodig die naast disciplinaire diepte ook interdisciplinaire breedte laten zien, horen we tegenwoordig vaak aan de universiteit. Schrijver: “De vraag is of elke student die twee kanten moet verenigen. Als een student bewust kiest ervoor kiest om zich op een klein terrein te specialiseren, is dat dan slecht? Ik denk dat het erom gaat dat je als universiteit een goede mix aflevert.”

Stage is ook verbreding
Sanne Verstijnen was het afgelopen jaar voorzitter van de studentgeleding in de Faculteitsraad. Die raad toonde zich eind juni zeer tevreden met de maatregelen die nu worden genomen.

“Dit geeft studenten lucht. Een groot deel van de studenten wil liever vakken volgen binnen de eigen opleiding. Je bachelor duurt maar drie jaar, dat is niet lang. Bovendien vinden talenstudenten het niet prettig als ze een half jaar geen vakken in hun doeltaal hebben. En als je een minor niet haalt, kun je ook nog flinke studievertraging oplopen.”’

“Tegelijkertijd kunnen studenten die willen verbreden dat nog steeds. Je kunt in je profileringsruimte meer vakken buiten Geesteswetenschappen gaan volgen. Bovendien is er nu meer ruimte voor stages of om naar het buitenland te gaan. Dat zijn ook ‘verbredende’ ervaringen.”