Deadline? Tentamen? Slik Ritalin
De dag voor je tentamen een pilletje Ritalin: sommige studenten gaan er keihard van blokken, bij anderen valt het middel minder goed op de maag. DUB vroeg farmaceut en drugsonderzoeker Toine Pieters en enkele ervaringsdeskundige studenten naar de werking van de breindoping. “De stof is ineens een stuk interessanter.”
Ritalin, Adderal, Concerta: op internetfora wordt al jaren druk gespeculeerd over deze middelen die concentratieverhogend werken. Kan handig zijn, zo vlak voor een tentamen of een deadline. Maar hoeveel Nederlandse studenten wel eens pilletje slikken voor hun studie? Daar is maar weinig bekend over. En of je met deze middelen echt je studieprestaties verbetert, ook niet.
In het buitenland is wel het nodige onderzoek gedaan naar het niet-medische gebruik van zogeheten cognitieve enhancers door studenten. In de VS zegt 5 à 7 procent van de studenten wel eens stimulantia te gebruiken voor de studie. Uit een peiling onder Duitse studenten blijkt dat minder dan 1 procent van de universitaire studenten ooit van de hersendope heeft gesnoept.
Hoeveel Nederlandse studenten wel eens breindoping gebruiken, is niet bekend. In maart heeft de Radboud Universiteit in Nijmegen voor het eerst onderzoek gedaan naar het gebruik van cognitieve enhancers door Nederlandse studenten. Ruim 1500 respondenten vulden in maart een online vragenlijst van de Radboud in.
Er werd niet alleen gevraagd naar pillen, maar ook bijvoorbeeld naar drankgebruik. “De groep die wel eens recreatief stimulerende middelen gebruikt, slikt ook vaker cognitieve enhancers, blijkt uit Amerikaans onderzoek”, zegt Radboud-studente Kimberly Schelle, die betrokken is bij het onderzoek. “We willen weten of die samenhang er ook in Nederland is.”
Op 14 juni presenteert de Radboud Universiteit de resultaten. Maar los van de kwestie hoeveel Nederlandse studenten wel eens pilletje voor het brein slikt, is het maar de vraag of Ritalin wel de studieprestaties verhoogt.
Farmaceut en drugsonderzoeker Toine Pieters, verbonden aan het VU Medisch Centrum en de Universiteit Utrecht, is vrij sceptisch over de studieprestatieverhogende werking van middelen als Ritalin. “Je wordt er wel alerter van, maar het is nog niet definitief bewezen of het de schoolprestaties van doorsnee studenten verbetert.”
Het gebruik van Ritalin en andere vormen van methylfenidaat zijn sinds het midden van de jaren negentig exponentieel toegenomen, zegt Pieters. Tussen de 8 en 10 procent van de huidige basisscholieren krijgt het vandaag de dag voorgeschreven. Bij sommige leerlingen met ADD en ADHD zijn de schoolprestaties spectaculair verbeterd.
Door de groei van het aantal Ritalin-kinderen is het niet gek dat het middel ook de universiteit bereikt. Pieters: “Het aantal jongeren dat sinds de basisschool op medisch voorschrift Ritalin of Concerta krijgt en het nog steeds gebruikt, neemt toe. Die groep komt nu de universiteit binnen. Dat maakt Ritalin ook veel makkelijker verkrijgbaar voor andere studenten.”
Is het wel wenselijk dat een bepaald deel van de studenten dit soort middelen gebruikt? En is het eerlijk? Een groep wetenschappers pleitte er in 2008 in Nature voor om pragmatisch om te gaan met breindrugs, en vond dat er geen goede gronden voor een verbod zijn. Maar gek genoeg riep één van de ondertekenaars van datzelfde artikel in 2010 op tot een ethisch debat over smart drugs: moeten universiteiten niet starten met urinetests om cheaters tegen te houden?
Farmaceut en drugsonderzoeker Pieters ziet “geen enkele reden” om het gebruik van breindope maar enigszins te criminaliseren. “Dan zouden we ook onmiddellijk moeten stoppen met het überhaupt voorschrijven van Ritalin. Wel moet het de studenten duidelijk zijn dat het hier niet gaat om vitamientjes, maar stoffen die bijwerkingen hebben. Bezint eer ge begint.”
In Utrecht zijn ook voldoende studenten die wel eens geëxperimenteerd hebben met hersendoping. Drie van de circa tien studenten die DUB een middag aansprak voor de universiteitsbibliotheek in De Uithof hebben wel eens een pilletje genomen.
Anouk (niet haar echte naam), tweedejaars Sociale Geografie
“In vwo 6 heb ik een paar dagen voor een eindexamen drie Ritalin-pillen op een dag genomen. Die kreeg ik van mijn broer die ADD heeft. Tijdens de dag zelf ging ik met een sneltreinvaart door de stof heen. Ik dacht dat ik heel goed bezig was. Maar ’s avonds bleek dat ik overmoedig was geweest: ik kon ik me niks meer herinneren van wat ik geleerd had. Zonder Ritalin had ik meer geleerd die dag.”
“Voor mij dus geen Ritalin meer. Ik heb het niet nodig. Ja, als er nou een wonderpil zou zijn die alle stof in mijn hoofd projecteert… Die zou ik dan wel willen gebruiken.”
Charlotte, tweedejaars Journalistiek
“Ik heb het geprobeerd met een groep studievriendinnen, van wie één Ritalin krijgt voorgeschreven. Ik werd er een beetje high van; en ook hyper. Leren was ineens intens leuk. Maar ’s nachts kon ik niet slapen. Daardoor was ik bij het tentamen enorm gaar.”
“Op de middelbare school heb ik ook wel eens iets homeopathisch gebruikt. Hoe heet het ook alweer… Valeriaan, dat was het. Dat moest ik een paar weken achter elkaar slikken en dat werkte voor mijn gevoel een stuk beter. Maar nu doe ik het op eigen kracht. Geconcentreerd studeren in de bieb, werkt volgens mij beter dan thuis blokken met Ritalin.”
Joost, eerstejaars Sociale Geografie
“Ik gebruik Ritalin voor elk tentamen. Met één pil kan ik me vier uur lang veel beter concentreren. Ik lees en schrijf sneller. Ook vind ik dan de stof opeens een stuk interessanter.”
“Hoe ik aan Ritalin kom? Een aantal vrienden van mij krijgt het voorgeschreven. Ik koop het van ze over voor 1 euro per pilletje. Omdat ik elke tentamenperiode maar een paar dagen Ritalin slik, is het goed te betalen.”