Harde klappen bij Bèta’s

Met het ‘Voorlopig Profiel 2015’ dat Van Meer donderdag presenteerde maakt hij duidelijk hoe hij zijn faculteit voor 2015 financieel op orde wil krijgen. In het convenant dat het college van bestuur en de faculteit eind vorig jaar sloten, werd afgesproken dat de faculteit binnen vijf jaar 15 miljoen bezuinigt. Zo’n 6 miljoen moet door een reductie van 100 fte personeel worden binnengehaald.

Al eerder had Van Meer bekend gemaakt niet de kaasschaafmethode te willen hanteren. Het structurele financiële tekort en de afnemende eerstegeldstroom maakte dit onmogelijk. Bovendien is er de externe druk op universiteiten, bijvoorbeeld via de commissie Veerman, om positie te kiezen en de mogelijkheden van valorisatie te onderzoeken.

De afgelopen maanden werkte de decaan daarom aan het opstellen van een profiel dat leidend moest zijn voor de “scherpe keuzes”. De speerpunten waar uiteindelijk voor gekozen is, zijn: moleculaire levenswetenschappen, fundamenten van de Natuurwetenschappen en duurzaamheid. Deze gebieden waren eerder ook al aangemerkt in het visiedocument van de interim-voorganger van Van Meer, professor Jan van Ree, maar de profielkeuze heeft dit keer grote gevolgen voor een aantal onderzoeksgroepen.

Donderdagochtend stond Van Meer voor een bomvolle zaal in het Wentgebouw. “Ik zie een hoop bedrukte gezichten. Dit is inderdaad geen prettige bijeenkomst”, begon hij zijn uiteenzetting tijdens de eerste van drie bijeenkomsten die bedoeld was voor de medewerkers van de departementen Natuur- en Sterrenkunde en Scheikunde. Buiten een reductie via natuurlijk verloop, schrapt de decaan meer dan 50 fte door onderzoeksgroepen af te bouwen.

Zo past de Sterrenkunde niet in het profiel dat Van Meer heeft opgesteld voor de fundamenten van de Natuurwetenschappen. Volgens de decaan onderzoekt het college van bestuur op dit moment of de Utrechtse astrofysica elders in Nederland een plek kan krijgen. Voor het nationaal en internationaal bekende onderzoek naar rekenonderwijs van het Freudenthal Instituut zijn geen eerstegeldstroommiddelen meer beschikbaar *aanpassing van artikel nav reacties, zie onder (red. 17 juni)* . Opmerkelijk is tegelijkertijd dat de opleiding Informatiekunde weer in het organisatorische plaatje van de faculteit is terug te vinden. “Gesprekken met de REBO-faculteit over de overname van deze opleiding zijn uiteindelijk toch te moeilijk gebleken”, aldus Van Meer.

Twee andere onderzoeksgroepen blijken niet te passen binnen de toekomstige initiatieven van de bèta’s op het vlak van duurzaamheid. Voor de groep Natuurwetenschappen & Samenleving van hoogleraar Wim Turkenburg, constateert Van Meer een dubbeling met activiteiten bij Geowetenschappen. De hoop is dat deze faculteit onderzoeksactiviteiten wil overnemen.

Tot veler verbazing vervalt ook de financieel sterke groep Physics of Devices van hoogleraar Ruud Schropp. Zijn onderzoek naar zonnecellen past volgens Van Meer beter bij een technische universiteit, een opstelling die leidde tot blijkbaar onbegrip van enkele aanwezigen in het Wentgebouw.

De expliciete keuze voor ‘moleculaire’ en meer medisch gerichte life sciences leidt ertoe dat het gedragsbiologisch onderzoek niet kan worden voortgezet.  Ook het onderzoek op het gebied van de fysica van de mens, gevormd door de groepen van hoogleraar Astrid Kappers en hoogleraar Casper Erkelens, wordt afgebouwd. Kappers liet tijdens de bijeenkomst blijken weinig vertrouwen te hebben in de onderbouwing van de besluiten. Van Meer had in een slecht-nieuws-gesprek gevraagd “of zij ook aio’s had”. De decaan verontschuldigde zich. “Mijn zorg gaat uit naar de begeleiding van jonge wetenschappers wanneer er gaten vallen in de organisatie.”

Van de onderzoeksgroepen van Farmacie verwacht Van Meer dat deze zich meer gaan richten op het moleculaire profiel van de faculteit. De apothekersopleiding is in dat opzicht een vreemde eend in de bijt. Dat betekent volgens de decaan dat onderwijsgerelateerd onderzoek, bijvoorbeeld naar de epidemiologie, voortaan uit onderwijsgelden betaald zal moeten worden. Tenslotte verliezen door een fusie en een bezuiniging bij drie biochemiegroepen waarschijnlijk een flink aantal analisten hun baan en wordt de eigen hoogleraarspositie van Van Meer niet ingevuld.

Gemeten in het aantal fte’s dat komt te vervallen zijn vooral de departementen Biologie, Scheikunde en Natuur- en Sterrenkunde kind van de rekening. In die departementen vervallen meer dan 20 fte. Decaan Van Meer gaf tijdens de bijeenkomst aan dat daar ook de grootste tekorten zitten. Voor hoofd Natuur- en Sterrenkunde Casper Erkelens was dit aanleiding om zijn functie neer te leggen. In een mail aan DUB zegt hij: “Ik ben het niet eens met de gevolgde procedure, de hoogte van de bezuinigingen en de gemaakte keuzes.”

De grootste reductie van het aantal fte moet overigens plaatsvinden in de bedrijfsvoering. Daarbij wordt vooral gekeken naar vormgevers en instrumentenmakers. Over de Botanische Tuinen vindt overleg plaats met het college van bestuur. “Het bestaan van de Botanische Tuinen staat niet ter discussie, maar dit is niet iets dat behoort tot onze core-business”, stelt Van Meer.

Waar interim-voorganger Van Ree nog van mening was dat de voorgestelde personeelsreductie via natuurlijk verloop kon plaatsvinden, is men daar nu minder zeker van. Vanaf dit najaar krijgen getroffen medewerkers in eerste instantie de kans gebruik te maken van een vrijwillige vertrekregeling. Als dit voor de faculteit onvoldoende resultaat oplevert, kunnen deelreorganisaties volgen. “Er zijn mondelinge toezeggingen dat het college van bestuur dan financieel wil bijspringen”, stelde de decaan die zich excuseerde voor het feit dat hij nog geen precies beeld kon geven voor de gevolgen van zijn besluiten voor individuele medewerkers.

Van Meer sloot af met het uitspreken van de hoop en verwachting dat de Bètafaculteit sterker uit de moeilijke situatie zal verrijzen. “Wij dragen niet alleen bij, nee, wij dragen de internationaal vooraanstaande positie van het Utrechtse onderzoek. Soms is daar wat te weinig oog voor.” Een aanvankelijk wat aarzelend slotapplaus klonk op uit de zaal.

Enkele gevolgen van Voorlopig Profiel 2015:

-Onderzoek naar rekenonderwijs van Freudenthal Instituut niet langer betaald uit eerste geldstroom
*de redactie heeft deze zin aangepast nav reacties, zie onder (redactie 17 juni)*

-Sterrenkunde valt buiten profiel

-Geen plaats voor de groep Natuurwetenschappen & Samenleving van hoogleraar Wim Turkenburg

-Zonnecelonderzoek van hoogleraar Ruud Schropp verdwijnt

-Geen plek voor Utrechtse gedragsbiologen.

-Drie biochemiegroepen fuseren en krimpen

-Elektronenmicroscopie moet universitaire voorziening worden.

-Apothekersopleiding moet onderwijsgebonden onderzoek zelf betalen

-Twee groepen op het vlak van de fysica van de mens worden opgeheven

-Afbouw van de groepen palaeo-ecologie en biomariene wetenschappen
*de redactie heeft deze regel toegevoegd nav reacties, zie onder (redactie 17 juni)*