'Juf, ik moet plassen'

Bald de Vries merkt dat steeds meer studenten denken als op de middelbare school. Volgens hem is het grote verschil dat je op de universiteit geen vaststaand programma krijgt voorgeschoteld.

De laatste tijd is er veel discussie geweest over de zogenaamde ‘schoolse universiteit’. De column van Peter Selten is er een voorbeeld van, waarin hij de onvermijdelijkheid schetst van een universiteit met leraren (en dus ook een lerarenkamer). En we kennen het allemaal, de studenten (leerlingen dus) die ons aanspreken met leraar of zelfs meester en naar school gaan, leren in plaats van studeren en geen idee hebben van wat de universiteit eigenlijk is.

Is die schets een karikatuur? Of getuigt het van een adequate observering? En indien het laatste, zit er dan niks anders op dan daarin mee te gaan, zoals Selten lijkt te beweren? Ik heb mijn twijfels.

Er moet toch een verschil zijn tussen de universiteit en het universitaire enerzijds en de middelbare school en het schoolse anderzijds. Deze week starten weer duizenden studenten, in Utrecht en elders in het land, aan hun universitaire opleiding. Ze zijn vol verwachting en zijn benieuwd naar morgen, engaged met wat er in de wereld gebeurt en hoe zij dat ten goede kunnen keren, voor henzelf en voor anderen. Althans, dat is mijn verwachting van studenten. En daar wil ik aan vasthouden.

Selten heeft gelijk dat de universiteit steeds meer onder druk komt te staan en tijd schaars is om op een goede manier invulling te geven aan onze rol als docent. En tegelijkertijd wordt de student steeds meer onder druk gezet en hij of zij kan bijna niet anders dan de studie slechts instrumenteel op te vatten, er het beste van te maken en als springplank te gebruiken voor de maatschappelijke carrière. ‘Aan mijn lijf geen Bildung.’

Maar is dat een reden om onze taak als schools op te vatten? En hoe meer ik er over nadenk, het is een verkeerde term, ‘schools’. Daar gaat het niet om. Het gaat erom hoe wij als universiteit invulling kunnen geven aan onderwijs, aan Bildung, met de beperkte middelen die wij hebben. En uiteindelijk kunnen we dat, als we vasthouden aan onze eigen kracht. Ik heb als docent de luxe om mijn ideeën over te brengen aan studenten, op basis van de ervaring en kennis die ik in huis heb en waarin ik mij steeds meer bekwaam, door onderzoek. Ik doceer wat ik onderzoek – de essentie van de universiteit. En daar ligt het verschil met school, die een vastgesteld programma (door anderen) voorschotelt.

Studenten! Het enige dat jullie zouden moeten doen is om dit te beseffen: op school leer je en op de universiteit studeer je. Ga zelf na wat het onderscheid nou precies is en als je daar een idee van hebt, dan ben je om je plaats hier. En voor het overige: wij zijn docenten, geen leraren, wij geven geen les maar doceren, je gaat dus niet naar school maar naar de universiteit. En je hoeft ons niet te vragen om te mogen plassen. Je houdt dat op tot aan de pauze of het einde van het college. Of je gaat gewoon.

Advertentie