Stemmen als nieuw leselement

Hoogleraar Psychologische Functieleer Frans Verstraten is de initiatiefnemer van het gebruik van de stemzender tijdens colleges. Hij zag hoe het werkte aan Harvard University. "Ik vond het zo'n goed idee dat we het nu ook bij Psychologie introduceren."

De stemzender ziet eruit als een rekenmachine. Hij is makkelijk te bedienen en kan bijna in de broekzak meegenomen worden. De studenten moeten - als ze dat willen - de apparaatjes zelf kopen voor zo'n 25 euro. Ze zijn pas twee weken in omloop, maar er zijn er al 480 van verkocht. Het belangrijkste doel van de stemkast is om studenten te laten participeren tijdens het college.

De eerstejaars Psychologie in de enorme collegezaal in het Educatorium krijgen hun eerste opdracht. Op het scherm komt de volgende vraag in beeld: 'Hoeveel procent van de Amerikaanse bevolking heeft de SOA Genitale Herpes?' Er wordt luidkeels gepraat en op toetsjes gedrukt. "We hebben onze eerste vastloper", zegt Verstraten plotseling, terwijl het beeld even wegvalt. Het probleem is al snel opgelost en er verschijnt een procentuele uitslag van de stemming op het scherm. Slechts weinigen weten dat één op de vijf Amerikanen aan deze geslachtsziekte lijdt.

Verstraten vindt het stemapparaat een goede manier om studenten actiever bij het college te betrekken. Nu kunnen er ook vragen gesteld worden aan studenten, waar ze normaal gesproken niet graag antwoord op zouden geven. Nu zijn ze anoniem en durven ze sneller te antwoorden, denkt Verstraten. Ook de kennis van de studenten kan makkelijk getest worden.

Maar het apparaat kan op meer fronten worden ingezet. "Je kunt een gigantische steekproef nemen. Docenten kunnen zelfs onderzoek met onderwijs combineren, want je kan in één klap 500 studenten laten reageren op relevante onderzoeksvragen."

De outputfile die de computer aanmaakt van de resultaten, kan met een kleine aanpassing direct worden ingevoerd in de meest gangbare statistische pakketten, zegt de hoogleraar. "De stemzender heeft heel erg veel voordelen, maar we moeten het uitwerken en onderwijskundig goed gaan gebruiken."

Na hun eerste uur college reageren de studenten enthousiast op het apparaat. "Ik vind het wel geinig. Het geeft de colleges een extra dimensie, waardoor het een stuk minder saai is. Daar zit wel toekomst in", zegt Stijn. Volgens Marike worden studenten nu ook echt bij de les betrokken. "Wat wel een valkuil kan zijn, is dat er tijdens en na het stemmen weer veel gepraat wordt. Het is daardoor een beetje onrustig. Ik denk dat de docent ervoor moet zorgen dat er geruisloos wordt gestemd." Joeri vindt het een goed initiatief, omdat je zo je eigen kennis kan testen.

Ook Verstraten is na het eerste gebruik wel tevreden. "Het is jammer dat het in het begin even mis ging, net als de pers erbij is." Hij denkt dat het heel afhankelijk van de docenten is, of de stemzender bij meer colleges gebruikt gaat worden. Cees van den Bos, docent sociale psychologie, kijkt mee met het college. "Ik wil zien of het iets is dat ik ook in mijn colleges kan gebruiken. Misschien begin ik er dan volgend jaar mee, als alle technische mankementen zijn weggewerkt." Verstraten: "Veel mensen willen wachten totdat het uitontwikkelt is, maar dan is het niet meer nieuw. Als wetenschapper wil ik het meteen proberen en ik heb hier een goed gevoel over."

De stemzender kan niet verplicht worden voor een vak. Maar het wordt wel gelijk met het boekenpakket aangeboden: "Als docenten het systeem echt niet willen gebruiken, goed. Maar het lijkt me toch erg belangrijk dat zij in de ontwikkeling meegaan. Het is een experiment, wie weet mislukt het, maar daar ga ik eigenlijk niet vanuit."