Utrecht haalt vijf VICI-beurzen binnen

De Veni- en Vici-subsidies vormen samen met de later dit jaar uit te reiken Vidi-beurzen de zogenoemde vernieuwingsimpuls nieuwe stijl. De drie subsidievormen hiervan zijn gericht op de vernieuwing van het wetenschappelijk onderzoek en zijn genoemd naar de beroemde uitspraak van Julius Caesar, 'Veni, vidi, vici', het 'ik kwam, ik zag, ik overwon’.

De Vici-subsidie is bestemd voor excellente, zeer ervaren onderzoekers die met succes een vernieuwende onderzoekslijn hebben ontwikkeld. De gehonoreerde wetenschappers behoren tot de beste tien procent van hun onderzoeksveld.

De Veni-kandidaten werden geselecteerd vanwege hun opvallend en origineel talent voor het doen van vernieuwend wetenschappelijk onderzoek.

Vici-toekenningen

Burgerschap in klassiek Athene
Prof. dr. J.H. (Josine) Blok (v) 09-06-1953, - Geschiedenis Burgerschap houdt in dat burgers juridische en politieke rechten bezitten. De onderzoekers willen het verband weten tussen deze rechten en de manier waarop de burgers een gemeenschap vormen. Zij analyseren deze relaties in de democratie van klassiek Athene (500-300 v.C.).

Kwantitatieve immunologie
Dr. R.J. (Rob) de Boer (m) 28-02-1958, - Theoretische Biologie.
Onderzoekers hebben het afweersysteem uiteengerafeld in talloze verschillende celtypes en moleculen. De complexe onderlinge samenhang van deze componenten wordt onderzocht door het immuunsysteem opnieuw 'op te bouwen' in wiskundige modellen. Dit leidt tot een nieuwe, kwantitatieve benadering van de immunologie.

Ratio of intuïtie rond sociale rechtvaardigheid
Prof. dr. K. (Kees) van den Bos (m) 27-05-1965, - Sociale en Organisatiepsychologie.
Hoe komen we tot het oordeel dat iets rechtvaardig of onrechtvaardig is? Doen we dat op een afgewogen, objectieve manier? Of veel meer op een intuïtieve, subjectieve wijze? Dit onderzoek gaat na wanneer mensen het een of het ander doen. De volledige titel van dit VICI-project luidt: 'On reasoning and having hunches about right and wrong: An integrative social psychological examination of rationalist and intuitionist models of social justice.'

Waarnemen met de tast
Dr. A.M.L. (Astrid) Kappers (v) 20-09-1959, - Fysica van de Mens.
Onze kennis over de tast staat nog in de kinderschoenen. De tast is niet alleen voor blinden maar voor iedereen belangrijk. We onderzoeken hoe je dingen kunt herkennen, bijvoorbeeld een sleutel in je zak en van elkaar kunt onderscheiden, bijvoorbeeld hout van steen en ijzer.

Zelfverdediging bij planten
Dr. ir. C.M.J. (Corné) Pieterse (m) 11-02-1964, - Fytopathologie.
Net als mensen kunnen planten zich verweren tegen schadelijke micro-organismen en insecten. Zieke plantendelen produceren alarmsignalen waardoor nog gezond weefsel in een verhoogde staat van paraatheid wordt gebracht. Dit onderzoek gaat na hoe zelfverdedigingssignalen in plantencellen met elkaar samenwerken om verdere plantschade te beperken.

Veni-toekenningen

Een nieuwe, supergevoelige stralingsdetector voor ruimte onderzoek
Dr. ir. J.J.A. (Jochem) Baselmans (m) 07-05-1974, Nationaal instituut voor ruimteonderzoek SRON
De geboorte van sterren, sterrenstelsels en planeten vindt plaats in relatief koude gaswolken in de ruimte. De onderzoekers gaan een nieuw type detector ontwikkelen die met maximale gevoeligheid de straling meet die wordt uitgezonden door dergelijke gaswolken.

Friese identiteit in de vroege Middeleeuwen tel. 6433
Dr. W.S. (Wolfert) van Egmond (m) 25-04-1970, - Onderzoeksinstituut voor Geschiedenis en Cultuur
Hoe stelden de Friezen en hun buren tussen 600 en 1000 na Christus zich de Friese identiteit voor? Werd een dergelijke identiteit bewust geconstrueerd of gemanipuleerd? Deze vragen zullen worden onderzocht aan de hand van teksten uit deze periode.

Bloedvatvorming
Dr. M.E. (Marielle) van Gijn (v) 21-02-1970, NIOB-KNAW (Utrecht) - Ontwikkelingsbiologie
De vorming van nieuwe bloedvaten is een nog grotendeels onbekend proces. Dit onderzoek zal de rol van een specifieke familie van eiwitten bij bloedvatvorming in muizen bestuderen, zowel tijdens de embryonale ontwikkeling als tijdens de wondgenezing na een hartinfarct.

Bindingstheorie en moleculaire eigenschappen
Dr. R.W.A. (Remco) Havenith (m) 24-06-1971, - Theoretische Chemie
Een molecuul bestaat uit een aantal atomen die met bindingen aan elkaar zitten. De invloed van deze bindingen op de moleculaire eigenschappen kan met behulp van quantummechanische berekeningen bepaald worden. Het onderzoek richt zich op de ontwikkeling van nieuwe methoden om deze moleculaire eigenschappen te berekenen. Hiermee kunnen ook nieuwe inzichten over de reactiviteit van moleculen ontstaan.

Symptomen van nomenschap
Dr. Ø. (Øystein) Nilsen (m) 29-03-1971, - Taalwetenschap
In grammaticale theorieën wordt de woordsoort 'nomen' gekarakteriseerd op basis van de soorten uitdrukkingen waarmee haar leden kunnen worden gecombineerd. De onderzoekers trachten deze symptomen van nomenschap te verklaren vanuit logische eigenschappen die enkel door de nomina worden gedeeld.

Agressief; hoe word je dat?
Dr. B. Orobio de Castro (m) 06-02-1970, - Ontwikkelingspsychologie
Agressieve kinderen interpreteren sociale situaties afwijkend. Zij zien vaker vijandigheid bij anderen, worden driftiger en voelen zich meer gerechtigd en genoodzaakt geweld te gebruiken. Behandelingen kunnen effectiever worden als wij ontdekken hoe deze afwijkingen ontstaan. Hiertoe wordt de ontwikkeling van sociale waarneming bij agressieve kinderen 2 jaar intensief gevolgd.

Zien wat je bestraalt
Dr. B.W. (Bas) Raaymakers (m) 21-01-1972, UMC Utrecht - Radiotherapie
Tijdens het bestralen van kankerpatiënten is de tumorlocatie niet exact bekend waardoor gezonde organen onnodig beschadigd worden. De onderzoekers gaan een MRI-versneller ontwikkelen waarmee de tumor wel tijdens de bestraling kan worden gelokaliseerd. Dit geeft een betere behandeling met minder bijwerkingen.

Onderzoeksresultaten voor individuele patiënten
Dr. M.M. (Maroeska) Rovers (v) 14-07-1973, UMC Utrecht - Julius Centrum
In wetenschappelijk onderzoek worden groepen patiënten met elkaar vergeleken. De doktor behandelt echter geen gemiddelde patiënt maar een individu. Dit onderzoek zal bestuderen hoe we in de toekomst uitspraken kunnen doen over de behandeling van individuele patiënten.

Afspraak is afspraak?
Dr. T. (Tim) Schwanen (m) 20-05-1977, - Geografie
Planning van activiteitenpatronen is complexer geworden, omdat mensen meer afspraken hebben en geconfronteerd worden met onzekerheden over de verwachte duur van verplaatsingen (o.a. door files) en activiteiten. Welke strategieën passen tweeverdieners toe om tijdsdruk en onzekerheden te verenigen en welke implicaties heeft dit voor hun bereikbaarheid?

Gereken aan gladde en gehoekte ruimtes
Dr. C. (Christian) Sevenheck (m) 15-11-1974,- Mathematisch Instituut
De onderzoekers bestuderen gladde en singuliere ruimten. Terwijl gladde ruimten het makkelijkst zijn om mee te rekenen, komen singuliere ruimten (dat wil zeggen ruimten met hoeken en scherpe randen) veel vaker voor. De resultaten van het onderzoek zullen onder andere kunnen worden toegepast in de theoretische natuurkunde.

EH