‘Ik vind altijd werk’ tegenover ‘ik vind nooit meer werk’. Beide uitspraken kwam ik regelmatig tegen in mijn praktijk. Wat deze uitspraken delen is dat ‘altijd’ en ‘nooit’ absoluut zijn en dat beide uitspraken over de toekomst gaan.
De twee wegen gedachten
Zeggen ze ja of zeggen zij nee? Wordt het een succes of wordt het een drama? Deze en soortgelijke gedachten geven de spagaat aan waar mensen zichzelf in kunnen denken. Ja, geeft een goed gevoel, nee een slecht gevoel. De gedachte aan succes geeft een goed gevoel, de gedachte aan een negatieve uitkomst een slecht gevoel. Het gevecht wat plaatsvindt in het hoofd van een mens.
De dialoog in het hoofd begint. De twee wegen gedachten. Zichzelf gerust proberen te stellen kan een onderdeel zijn.
Toekomstgerichte overtuigingen, het virus in ons denken
De berichtgeving over de toekomst van Europa maakt iets zichtbaar wat steeds meer een rol gaat spelen. Dat zijn de toekomstgerichte overtuigingen. Ze zijn er in veel vormen en richten veel schade aan. ‘Met bezuinigen komt de groei vanzelf’. ‘Europa gaat ons welvaart brengen’. Vormen van toekomstgerichte overtuigingen die aanzetten tot beleid, omdat ze niet als inschattingen, maar als waar worden gebracht. Overtuigingen overschreeuwen inschattingen.
Het zijn de toekomstgerichte overtuigingen die steeds meer opkomen. Met Europa wordt het alleen maar slechter. Met Europa wordt het alleen maar beter. Twee meningen die lijnrecht tegenover elkaar staan. Een deel van de mensen deelt de eerste mening, een ander deel de tweede. De discussies gaan daar ook over, met van beide kanten de onderbouwing. Beide kampen zijn overtuigd van hun waarheid. Het kan niet anders dan.
Wat is een overtuiging?
Van Dale omschrijft overtuigingen als: sterk gevoel van de waarheid of valsheid van een zaak.
Daar begint het al. Een sterk gevoel? Van wie? Wat zegt een sterk gevoel? Zet je daar het zeker weten van een overtuiging tegenover, dan wordt die ineens iets anders. Natuurlijk heeft iemand ervaringen, inzichten en logica. Daarmee kunnen we inschatten. Maar niet gecorrigeerd wordt de inschatting een overtuiging en wordt gebracht en ontvangen als een feit.
Zeef de overtuigingen uit de informatie
De toekomstgerichte overtuiging is een virus in de communicatie. Je komt het virus overal tegen en het doet daar zijn werk. Van dat schroefje houdt nog wel, tot de crisis is over een jaar voorbij. Niemand weet dat. Niemand kan dat weten, omdat het over de toekomst gaat. Overtuigingen, ze halen je alertheid weg. Je weet het immers al, waarom zou je er dan nog over nadenken. Dat gebeurt dus niet.
Het heeft iets fascinerends wanneer je naar mensen luistert met de wetenschap dat zij niet in de toekomst kunnen kijken en je hoort hen vervolgens een toekomstgerichte overtuiging uitspreken.
Dat gaat wel door. Dat komt wel goed. Dat doet hij wel, en vele, vele anderen zijn dagelijks te horen.
Ze kunnen sterk overkomen, de mensen met toekomstgerichte overtuigingen. Krachtig, zelfverzekerd, zelfs authentiek.
Op het moment dat iemand een toekomstgerichte overtuiging uitspreekt, dan hoor je, als je goed luistert iets meer stemverheffing. De uitspraken worden benadrukt. Soms hoor je de woorden ‘zeker weten’. Armbewegingen bij: ‘dat doet die nooit. Zo kan het niet gaan, dat lukt ‘m nooit’.
Woorden en zinnen die een invulling van een toekomstige situatie beschrijven met daarbij het zeker weten.
Ik weet het niet
Dan lijkt ‘ik weet het niet’, als het over de toekomst gaat, lang niet zo sterk. Terwijl dit het enige reële antwoord is.
Waar de een hoopt, twijfelt, of zich zorgen maakt, kan de inbreng van de ander de toekomstgerichte overtuiging zijn. ‘Het komt wel goed. Het gaat wel door’.
Niemand die zich realiseert dat je dit niet kunt weten. Maar het is wel prettig om te horen dat het wel goed komt. Want je weet het nooit. Misschien dat die ander het op de een of andere manier toch weet. Misschien heeft die een gave die jij mist. In het verleden had hij het ook dikwijls bij het rechte eind.
Geruststelling kan zelfs het gevolg zijn, want hij heeft gezegd dat het goed komt. Scènes die zich elke dag afspelen in een wereld die maar doordraait. Een universeel gedachtepatroon.
En dan komt het goed, of dan gaat het door en dan volgt de reactie. ‘Heb ik het je niet gezegd? Nou?’
Statusverhogend
De boodschap die je daarachter kunt horen is ‘luister nu maar naar mij’. Dat is dan ook precies wat er gebeurt.
De realiteit zegt, dat de man of vrouw die het allemaal al wist, een gok heeft genomen. Onbewust, zich niet bewust van de begrenzing van zijn of haar denken. Maar de gok is goed uitgevallen. De status wordt verhoogd. Er wordt meer naar hem of haar geluisterd. Als meteorieten schieten ze omhoog. Totdat ook zij misgokken. De natuur doet zijn werk.