Trucs om te onthouden

Als je een geheugen hebt als een zeef, kan dat lastig zijn. Toch zijn er trucs om beter informatie te onthouden. Volgens Marian Joëls is het zaak om goed te schiften tussen wat je wilt onthouden en snel weer kan vergeten.

Wie mij oppervlakkig kent, moet niet verbaasd opkijken als er geen teken van herkenning komt als wij elkaar tegenkomen, zeker niet in een andere context dan gebruikelijk. Dit is helemaal niet iets persoonlijks, ik heb gewoon een slecht geheugen, zeker als het gaat om het verbinden van een naam met een gezicht. Is dit een gebrek aan aandacht? Luiheid? Onwil?

Je zou het haast gaan geloven als je het boek ‘Het geheugenpaleis’ van Joshua Foer leest. Foer beschrijft zeer herkenbaar hoe hij regelmatig bij de koelkast staat en denkt: “Wat wilde ik ook al weer pakken?” Hij vergeet telefoonnummers, namen, afspraken, weet niet meer welk boek hij vorige maand las, kortom, alles wat u en mij ook overkomt. Bij toeval komt hij terecht bij het Amerikaanse Geheugenkampioenschap waar hij mensen tegenkomt die met gemak honderden willekeurige cijfers kunnen onthouden. Hij neemt de uitdaging aan om zich ook deze kunst eigen te maken en wordt, geheel in Hollywoodstijl, het jaar erna zelf geheugenkampioen van de VS.

Het is dus te leren: beter informatie onthouden. De trucs zijn eigenlijk heel simpel. Ten eerste probeer je de informatie te koppelen aan iets (een persoon, handeling of voorwerp) wat een sterke emotionele kleur heeft. Bijvoorbeeld: een persoon waar je grote bewondering voor hebt of een handeling die je opwindt; seks doet het natuurlijk altijd erg goed. Dit soort informatie zorgt dat er meer noradrenaline in de hersenen wordt afgegeven en dat helpt om contacten tussen cellen (de wijze waarop informatie wordt opgeslagen) te versterken.  Vervolgens probeer je de informatie die je moet onthouden van zoveel mogelijk associaties te voorzien. Dat is zeker voor de wat langere termijn erg effectief, want allerlei aspecten die wij met een situatie verbinden –de geur, plaats, het gevoel, de kleur etcetera- worden op verschillende plaatsen in de hersenen opgeslagen, maar blijven wel met elkaar verbonden. Hoe meer ingangen er zijn om zo’n situatie weer aan te boren, hoe groter de kans dat het hele beeld weer terugkomt. Je hoort bijvoorbeeld een trompetterend geluid en tegelijk heb je het beeld van een olifant voor ogen en waarschijnlijk ook de dierentuin waar je dit dier het laatst gezien hebt. De laatste truc die in het boek beschreven wordt is om ieder onderdeel van de informatie te verbinden aan een locatie: het geheugenpaleis. Mensen hebben een vrij goed geheugen voor ruimtes waar ze geweest zijn. Door in gedachten bijvoorbeeld door het huis te lopen waar je bent opgegroeid en stukjes informatie op verschillende plaatsen in het huis te leggen, kun je op een later moment weer in gedachten naar het huis terugkeren en kom je de informatie vanzelf weer tegen. Uiteraard geef je door deze vorm van opslag ook veel aandacht aan ieder onderdeel van hetgeen je moet leren, wat zeker ook helpt om het te onthouden. Ik heb het geprobeerd en kon inderdaad moeiteloos 16 voorwerpen onthouden, iets wat me anders niet zo eenvoudig lukt.

Maar word je ook een gelukkiger mens door een beter geheugen? Om die vraag te beantwoorden is het misschien aardig eens naar de extremen te kijken. In de wetenschappelijke literatuur zijn verschillende mensen beschreven die letterlijk niets kunnen onthouden. Het meest beroemde ‘geval’ is patiënt H.M. die na een operatie geen nieuwe informatie kon opslaan. Heel ongelukkig lijken deze mensen niet te zijn, want ze kunnen niet onthouden dat ze niets onthouden en zijn zich daarmee niet bewust van een probleem. Het is vooral moeilijk voor hun omgeving. Andersom, mensen die niets kunnen vergeten, lijkt een groter probleem te zijn. Het komt niet vaak voor, maar er is bijvoorbeeld een vrouw in de VS (A.J.)  die zich ieder detail van wat haar ooit is overkomen kan herinneren. Als je haar vraagt wat voor kleren ze droeg op 11 februari 1977 dan kan ze dit moeiteloos vertellen. Ze ervaart dit als een groot probleem. Ik kan me daar iets bij voorstellen: Als je alle nutteloze details in je leven onthoudt, dan overschaduwt dat helemaal de hoofdlijnen.

De kunst is dus om goed te schiften tussen wat je wel en niet wilt onthouden, en enige moeite  te doen om belangrijke informatie ook werkelijk op te slaan. De tips staan hierboven, u weet dus wat u te doen staat. Daarom hierbij de eerste opdracht: onthoud deze column goed!

Advertentie