“Duur hoger onderwijs is ook toegankelijk”
Plasterk is naarstig op zoek naar 1,1 miljard euro. Daarmee wil hij het opdoemende lerarentekort bestrijden. Studentenbonden vrezen dat hij het collegegeld gaat verhogen en protesteren dat daarmee de toegankelijkheid van het hoger onderwijs gevaar loopt. Maar is dat ook zo?
“Waarschijnlijk gaan er dan even veel jongeren studeren als nu”, zegt Dinand Webbink van het Centraal Plan Bureau, die overigens geen politieke voorkeur wil uitspreken. “In Nederland lijkt het effect op de toegankelijkheid verwaarloosbaar. Misschien pakt het zelfs positief uit voor de werkhouding van studenten. Het is weliswaar niet bewezen dat studenten beter hun best doen als ze veel moeten betalen, maar hun motivatie zal er ook zeker niet onder lijden.”
“Er zal alleen een tijdelijk effect optreden”, voorspelt Uulkje de Jong van het SCO-Kohnstamm Instituut. “Dat zag je in de jaren negentig ook vlak na de invoering van de prestatiebeurs: toen koos een recordaantal vwo-scholieren voor een hbo-opleiding. Vooral arme studenten en vrouwen zullen risico’s mijden. Zij kiezen dan bijvoorbeeld een praktijkgerichte masteropleiding in plaats van een wetenschappelijke. Maar dat trekt weer bij.”
Ook internationaal valt geen bewijs te vinden dat verhoogde collegegelden het onderwijs schaden, zegt Hans Vossensteyn van het Twentse CHEPS-instituut voor hogeronderwijspolitiek. “Er wordt altijd veel over gezegd en geklaagd, maar wij zien weinig gebeuren. In het Verenigd Koninkrijk steeg het collegegeld van 1150 naar 3000 pond zonder noemenswaardige gevolgen. Het aantal studenten groeit er nog steeds. Ook in Duitsland hebben ze collegegeld ingevoerd en daar zijn de mensen snel aan het idee gewend geraakt dat hoger onderwijs geld kost. Er komen ook steeds meer Duitsers in Nederland studeren, ondanks dat ze hier veel meer moeten betalen dan thuis.”
Het kabinet is van plan vrijdag over de aangepaste onderwijsbegroting te praten. Gezien de gevoelige politieke situatie rond het ontslagrecht zou het kabinetsbesluit best opnieuw kunnen worden uitgesteld.
HOP