Bewijs afhankelijkheid universiteit niet te leveren: 'Het gaat niet om voorbeelden, dat is flauw'

Bewijs afhankelijkheid universiteit niet te leveren: 'Het gaatniet om voorbeelden, dat is flauw'

Hoe onafhankelijk is de Universiteit Utrecht? Deze vraag was deinzet van een debat tussen de groep Kritische Studenten enbestuurders en medewerkers van de universiteit dat vorige week werdgehouden. Door het toenemende belang van het derde-geldstroomonderzoek zouden bedrijven steeds meer in de melk te brokken hebbenbij het academisch onderzoek, zeggen de critici. Niet marktgerichtonderzoek zou daardoor moeten verdwijnen. Een forum, bestaande uitKritisch Student Brian Droop, kernfysicus Cees Andriesse,U-raadslid Linda Nekeman, onderwijsdirecteur Erwin Vermeulen envoorzitter Andre Klukhuhn, ging de discussie aan met een aardiggevulde zaal waarin ook rector Gispen zat. Hij stelde zich dezeavond garant voor alle kleine leerstoelen.

Tussen de vage aanklachten van vercommercialisering door, dieniet concreter werden dan ergernis over reclame inuniversiteitsgebouwen, kwam een houtsnijdend Utrechts voorbeeldnaar voren. Leden van de faculteit Wijsbegeerte beklaagden zichover de motivatie voor het aanstellen van een hoogleraar'wijsgerige ethiek': deze zou niet om academische maar omfinanciele redenen aangetrokken zijn.

Het verslag van de faculteitsraad Wijsbegeerte van 23 januarigeeft grond aan de beschuldiging. Punt 8 gaat over het profiel vande nieuwe hoogleraar: 'De voorkeur gaat uit naar een Nederlandsekandidaat omdat hij/zij de cultuur beter beheerst en hij/zij ookbeter een derde geldstroom kan werven. Het is de bedoeling dat dezeleerstoel zichzelf terugverdient'.

De debatavond verliep met stemverheffingen maar had geen rodelijn. Over onderzoek dat in opdracht van bedrijven gebeurt, legdeGispen nog maar eens uit dat elke universitaire onderzoekercontracten afsluit met zijn opdrachtgevers over de zeggenschap overonderzoeksresultaten. Kom dus maar met voorbeelden waar dat ismisgegaan, zeiden Gispen en onderwijsdirecteur Vermeulen. "Het gaatniet om voorbeelden, het is flauw om daarnaar te vragen, het gaatom het systeem", kwam er plompverloren uit de zaal.

Het systeem. Het debat ging een versnelling hoger en daar kwamenhet internationale GATS-verdrag (General Agreement on Trade inServices, over het internationaal afstemmen van diensten, waaronderhet onderwijs) en het bachelor-master model ter sprake. Deinvoering van bama is een kapitalistisch complot dat voortvloeituit GATS en het is de ultieme manifestatie van de commercialiseringvan de universiteit. Het doel ervan is om bedrijven meer invloed tegeven op het onderzoek dat de universiteit uitvoert. Dat was kortdoor bocht de communis opinio onder het Kritische publiek.Vermeulen had "moeite om de discussie serieus te vinden".

Dichter-bij-huis argumenten tegen het nieuwe onderwijssysteemwaren de gebrekkige informatie over bama en het gebrek aankeuzevrijheid. Het feit dat de Universiteitsraad, hetinspraakorgaan van studenten, unaniem voor bama was, maakte geenindruk. Een raad die slechts tien procent van de studenten kanaanzetten tot stemmen, is een democratisch lachtertje, sprak dezaal. "Stem dan!", riep U-raadslid Linda Nekeman bijnawanhopig.

De heersende mening bleef dat bama studenten door de strot isgeduwd en dat de voorlichting slecht is. Rector Gispen enonderwijsman Vermeulen uitten hun verbazing daarover en stelden datde studenten die zij dagelijks tegenkomen niet tegen het bama-modelzijn. Een docent legde de vinger op de zere plek. "Als jullie eenafspiegeling zijn van de massa die tegen het bama-model is", vroeghij de kritische zaal, "waarom waren er dan geen hordesprotesterende studenten op het Binnenhof toen de politiek eroverbesliste?"

En toen bleef het stil. Bijna net zo stil als aan het einde vande avond, toen het debat eindigde met drie minuten stilte voor deslachtoffers in Afghanistan. De reden voor dit eerbetoon, waaroverigens slechts de halve zaal aan deelnam, lag in de directeaanleiding van de debatavond. De Universiteit Utrecht is drieminuten stil geweest voor de slachtoffers van de 11september-aanslagen in New York. De Kritische Studenten wilden ookdrie minuten stilte voor de Afghaanse slachtoffers van deAmerikaanse bombardementen - want ieder mens is gelijk. Het Collegevan Bestuur weigerde het verzoek toentertijd. Ter compensatiekregen de Kritische Studenten dit debat, waaruit voornamelijk bleekdat Kritisch inderdaad met een hoofdletter geschreven moetworden.

Rinze Benedictus

Reactie wijsbegeerte:

"De leerstoel is om puur inhoudelijke redenen ingesteld", legtvice-decaan van de faculteit Wijsbegeerte K. Algra later uit. "Wewilden een volledige leerstoel ethiek hebben. Omdat het gaat om eenextra leerstoel, die we de komende jaren financieren uit onze eigenreserves, hebben we nagedacht over de mogelijkheid om de leerstoelterug te verdienen. Dat bedoelen we niet alleen in commerciele zin.We hebben het ook over het aantrekken van gelden vanwetenschappelijke instellingen als KNAW en NWO, de tweedegeldstroom. Of het geven van onderwijs buiten de faculteit, daarkrijgen we als faculteit voor betaald."