Een brug tussen theorie en praktijk

Studio T is het laboratoium van Theaterwetenschappen:een goed uitgerust klein theater, waar de theorie van de wetenschapsamen gaat met de lol van het theater maken. En studenten krijgener nog studiepunten voor ook. In oktober bestaat hetU-theater/Studio T tien jaar. "Mensen zitten drie maanden opelkaars lip en na een geslaagde première komt er van alleslos."

In de studie Theaterwetenschap speelt Studio T een belangrijkerol. Het is de plek waar studenten repeteren en waar de zogenaamdeprofielproducties in première gaan; theater- offilmvoorstellingen gemaakt door studenten Theater-, Film &Televisiewetenschap in het kader van hun vast doctoraal. Alleaspecten van het theater maken komen aan bod: dramaturgie,lichtplan maken, decors ontwerpen, en meer. Het theater slaat eenbrug tussen de theorie en de praktijk.

Tien jaar geleden werd Studio T aan de Kromme Nieuwegrachtgeopend. Eindelijk kreeg de vakgroep Theaterwetenschap een passenderuimte om de theorie van het theater om te zetten in de praktijk.Het was een lang gekoesterde wens die eindelijk in vervulling ging.Het pand was oorspronkelijk in gebruik als bibliotheek van devakgroep Duits en moest drastisch worden verbouwd om er eenfunctioneel theater van te kunnen maken. Zo moest het dakbijvoorbeeld anderhalve meter worden verhoogd.

De impact van de verhuizing bleef niet beperkt tot het selecteclubje van Theaterwetenschap. Studio T had een bredere uitstralingop de rest van de Universiteit Utrecht en zelfs op het cultureleklimaat van Utrecht.

Voor de verhuizing speelden de studenten Theaterwetenschap hunvoorstellingen aan de Oudekamp in een oud schoolgebouw waar men vande gymzaal een theater had gemaakt, met alle beperkingen enongemakken van dien. Alle wanden waren met eierdozen bekleed tenbehoeve van een goede akoestiek. In het pand aan de KrommeNieuwegracht kwamen nieuwe lichten te hangen en er werd flinkgeïnvesteerd in een geluidsinstallatie. Daarmee werd Studio Téén van de best toegeruste kleine theaters vanUtrecht.

Huismeester

In het U-theater worden zo'n acht profielproducties per jaargemaakt. Daarbij komen nog een aantalfilmvoorstellingen, een stukof twaalf open podia van verschillende studieverenigingen enongeveer vijf experimentele producties. De schaarse tijd die danoverblijft gaat op aan verhuur aan derden. Dit gebeurt doorgaans inde wat minder drukke tentamenweken. De nadruk van Studio T ligt dusop onderwijs.

Karel van der Heiden is de huismeester van Studio T. Als geenander is hij betrokken bij het reilen en zeilen van het theater.Van der Heiden is verantwoordelijk voor de technische kant van hettheater, de man achter de schermen. Hij is ook de eerste om hetbelang van het U-theater te onderschrijven: "Je moet dingen kunnentoetsen in de praktijk, daar ziet iedereen de voordelen van in. Hetis mooi een theorie te ontwikkelen, maar je hebt een ruimte en eenpubliek nodig om te kunnen testen of je theorie klopt en om tekijken of de voorstelling werkt. Vaak is er een nabespreking naafloop van een profielproductie met het publiek en de makers, samenmet de praktijkdocent. Aan de hand van de reactie van het publiekkun je dan zien wat er eventueel veranderd zou kunnen worden aanzo'n voorstelling."

Kleine theaters kunnen niet zonder de hulp van vrijwilligers enhet U-theater vormt daarop geen uitzondering. Naast veelbarvrijwilligers van hofleveranciers Suds en Akt (respectievelijkde dramagroep van Engels en de studievereniging vanTheaterwetenschap, de twee verenigingen die het meest bij Studio Tzijn betrokken), wordt het licht en het geluid ook doorvrijwilligers verzorgd. Van der Heiden: "Het is een goedevoorbereiding op de toekomst. Soms worden studenten gevraagd omelders in het land mee te werken aan soortgelijke producties,vanwege hun ervaring. En studenten waarderen het dat ze dieervaring op kunnen doen. Uitgespreid over een jaar werken hierzestien licht- en geluidstechnici. Veel vrijwilligers komen van hettechnisch practicum van Theaterwetenschap en willen verder metlicht- of geluidstechniek. Veel mensen die hier studeren hebbensowieso al belangstelling voor de technische kant van het theatermaken." Terugkijkend op tien jaar Studio T ziet Karel van derHeiden een aantal veranderingen: "Studenten staan nu onder eengrotere tijdsdruk om snel af te studeren. Voorvrijwilligers-activiteiten is minder ruimte. Vroeger waren menseneen half jaar lang heel intensief bij een aantal productiesbetrokken. Tegenwoordig wordt een productie door meerdere mensenopgevangen."

Van der Heiden hecht er waarde aan het onderwijs van dienst tezijn. Zo zijn bijvoorbeeld sinds enige tijd de buluitreikingen vanTheaterwetenschap in het theater. "Vaak staat er nog een decorstukvan een stuk dat dan net speelt. Dat kan gewoon blijven staan. Danzien ouders en bekenden bij zo'n uitreiking waar we hier mee bezigzijn. We laten de zaal zoals ie is. Zo is het geen kalepresentatie, je wilt demensen toch verleiden met theater.'

Zweet

In het kader van de lustrumviering wordt op 28 oktober eenforumavond georganiseerd onder de titel: Studio Toekomst à hetthe@tervan de toekomst. De avond gaatover nieuwe vormen van theatermaken en de rol diemultimedia-toepassingen hierbij spelen. Bij de producties van destudenten Theaterwetenschap bespeurt Van der Heiden ook een tendensom daar meer gebruik van te maken. "Tegenwoordig zie je eensamengaan van theater en video. Er is in tien jaar zoveel nieuwsbijgekomen op technisch gebied en die vernieuwingen gaan steedssneller. De lichtcomputer die ik vandaag koop is morgen alverouderd. Multimedia schept meer mogelijkheden, maar kan voorstudenten verwarrend werken. Op een gegeven moment zien ze door debomen het bos niet meer, er is zoveel keus. Een nieuw type cameraheeft zoveel toeters en bellen dat je eerst een week bezig bent methet lezen van de handleiding om alle mogelijkheden na te gaan. Erligt voor ons een taak om zaken te vereenvoudigen. We zijn begonnenmet weinig technische middelen. In de oude theaterzaal op deOudekamp was veel minder mogelijk. Het is de kunst om in diebeperking de vrijheid te vinden. Als je maar twaalf lampen hebt,dan wordt je gedwongen daar heel creatief mee om te gaan. Nu heb ikminstens 120 lampen in de zaal, maar dat wil niet zeggen dat devoorstellingen tien keer zo goed worden.

"Theater maakt meer los dan bijvoorbeeld film. Je zit in hetU-theater bovenop de acteurs, je kan bij wijze van spreken hetzweet ruiken. Dan heeft zo'n voorstelling veel meer impact. Integenstelling tot film heb je geen gelegenheid een fout teherstellen bij een theatervoorstelling. Je kan het niet opnieuwdoen, je kan het hooguit de volgende avond proberen. Tijdens eenprofielproductie zie je een aantal individuen een hechte groepworden. Mensen zitten drie maanden op elkaars lip en na eengeslaagde première komt er van alles los. Er gaat een bepaaldekracht uit van zo'n groep. Dat is voor mij de magie van hettheatermaken. Als je iets fout doet dan ziet iedereen het. Dat kanje heel zenuwachtig maken als acteur of als technicus, maar als hetgoed gaat zorgt dat voor een plezierig gevoel."

Desmond Haneveer