'Hermans krijgt er in elk geval geen last van'

Nooit eerder werd er een wereldconferentie over hogeronderwijs gehouden. Maar vorige week was het zover: 4200 mensen uit183 landen kwamen in Parijs bijeen om een "diepgaande enwereldwijde hervorming van het hoger onderwijs" af te kondigen,zoals het in de slotverklaring heet. Gaan we daar in Nederland nogiets van merken?

De wereldconferentie, georganiseerd door de UNESCO, liep uit opnegentien pagina's vol mooie woorden over de uitdagingen die hethoger onderwijs te wachten staan. Leider van de Nederlandsedelegatie was prof.dr. Pieter de Meijer, oud- rector-magnificus vande Universiteit van Amsterdam. Hij pleitte namens de Nederlandseregering onder meer voor flexibel onderwijs en levenslangleren.

4200 Deelnemers - hoe moeten we ons datvoorstellen?

"Er waren plenaire vergaderingen, maar die 4200 mensen hebbennooit samen vergaderd. Elke delegatie kreeg acht minuten voor eenbetoog. Dat werd vaak gehouden door de minister van Onderwijs - enmeestal was die daarna meteen verdwenen om zijn vliegtuig te halen.Van debat was dus geen sprake. Het echte werk gebeurde in decommissie die de slotverklaring opstelde. Die heeft twee dagengediscussieerd over amendementen van 38 landen."

Waarover gingen die discussies dan?

"De Arabische landen wilden bijvoorbeeld 'people living inoccupied territories' opnemen in een lijst van groepen waaraan hethoger onderwijs aandacht moet besteden. Maar voor Israël waszo'n verwijzing naar de Palestijnse bezette gebiedenonaanvaardbaar. Nu staat er 'people living under occupation'."

Zijn zulke haarkloverijen ook na zo'n conferentie nogbelangrijk?

"Op het politieke vlak speelt zoiets een rol, het scheptprecedenten voor andere VN-conferenties. Voor 'gewone mensen' doethet er weinig toe. Maar laat ik een ander voorbeeld geven. Opinitiatief van India staat er in de verklaring dat hoger onderwijsstreeft naar 'hoogbeschaafde en gemotiveerde individuen,geïnspireerd door liefde voor de mensheid en geleid doorwijsheid'. Daarover is lang gesproken. Maar ja, je kunt ernauwelijks tegen verzetten - want ben je dan tegen liefde enwijsheid?"

Is dat niet de zwakte van de hele verklaring: mooiewoorden waar niemand van wakker ligt?

"Nee, ik vond die tekst van India een goede toevoeging. In derest van de verklaring ligt de nadruk erg op maatschappelijkerelevantie. Het risico is dat je die relevantie heel eng opvat,zoals Shell-topman Herkströter doet. Die zei onlangs dat hogeronderwijs pas van niveau is als afgestudeerden probleemloos terechtkunnen op de arbeidsmarkt. Die tekst uit India maakt duidelijk datdat niet de bedoeling is. Hoger onderwijs moet breder en dieperzijn.

"Een ander voorbeeld. Het wetenschappelijk bureau van de VVDpleit voor kleine universiteiten, puur op de wetenschap gericht.Die opvatting vindt in deze verklaring geen enkele steun, demondiale tendens gaat een andere kant op. Maar in Nederland is deUNESCO-verklaring op dit punt kennelijk niet onomstreden."

Vooraf zei u dat uw delegatie moest zorgen dat deslotverklaring zou stroken met het Nederlandse beleid. Is datgelukt?

"Minister Hermans moest in ieder geval geen last van deverklaring krijgen. En dat is gelukt. We hebben onze invloedredelijk doen gelden."

Wat gebeurt er nu met de slotverklaring? Lost die opin een wolk van goede bedoelingen of vloeit er nog iets concreetsuit voort?

"Iets ertussenin. Het gaat om aanbevelingen aan de lidstaten, endie hebben de verklaring niet voor niets ondertekend. En als ikzelf nog bestuurder was, zou ik de verklaring zeker op mijn bureaulaten liggen en er af en toe nog eens in bladeren. Niet om erconcrete maatregelen uit af te lezen, maar wel ter inspiratie."

HOP, HO