het torentje

Dieren worden voor de slacht nooit verdoofd

"De discussie over het ritueel slachten komt elk jaar rondom het Offerfeest weer opzetten, nu is er dan even een andere aanleiding. Het pijnlijke in dit debat is dat zowel gelovige moslims als dierenbeschermers het beste voor hebben met de dieren, maar dat van een rationele uitwisseling van argumenten al lang geen sprake meer is. Ik zie een cultuurclash, waarbij beide groepen zo hardnekkig vasthouden aan eigen standpunten, dat niemand meer geïnteresseerd lijkt in de feiten. En dat gaat uiteindelijk ten koste van de dieren."

Leg uit ....

"Veel mensen in Nederland vinden dat we er hier een humanere manier van slachten op na houden dan in de islamitische wereld. Maar die mening is vaak gebaseerd op vreemde aannames. Ik merk dat mensen denken of graag willen denken dat beesten in de slachterijen een soort pijnstillende injectie krijgen, alsof zij even naar de tandarts gaan. Dat is natuurlijk niet zo. De beesten worden 'bedwelmd', en dat is iets anders dan 'verdoven'. Ze krijgen een pin door de kop, krijgen een elektrische schok of worden vergast.

"Bovendien gaat dat bedwelmen lang niet altijd op een even zorgvuldige wijze. Het tv-programma EenVandaag berichtte vorige week nog dat kippen in veel slachterijen niet de wettelijk vereiste stroomstoot van 100 volt krijgen, omdat het vlees dan teveel bloedingen gaat vertonen. De kippen lijden door het lagere voltage des te meer. De commerciële belangen zijn echter zo groot dat niemand iets doet."

Maar is het alternatief, ritueel slachten, dan beter?

"De halssnede, mits goed uitgevoerd, wordt over het algemeen door wetenschappers niet als pijnlijk gezien. Zeker voor schapen zou deze methode wel eens prettiger kunnen zijn dan bedwelming. Een schaap is binnen een aantal seconden bewusteloos. Maar het ongerief van dieren zit niet alleen in de manier van slachten, maar ook in andere onderdelen van het slachtproces: het drijven, het vervoer, het vasthouden. Deze zaken zijn misschien zelfs nog zwaarwegender dan het wel of niet bedwelmen of de halssnede toepassen."

"Het is niet definitief vast te stellen of ritueel slachten humaner is of niet. Dit onderwerp leent zich niet voor een 'meten is weten'-wetenschap. Wanneer je wilt onderzoeken welke manier van slachten nu het minste leed bij dieren veroorzaakt, kom je in een doolhof van elkaar tegensprekende gegevens en artikelen terecht. Er is nog te weinig overeenstemming over begrippen als stress, bewustzijn, angst en pijn om harde conclusies te trekken. Veel van de aannames zijn en blijven voor altijd filosofisch van aard."

Toch plaatst de Nederlandse wet het ritueel slachten in een uitzonderingspositie ...

"Ja, die wet is made in EU. Er worden knopen doorgehakt over een onderwerp waar de wetenschappers nooit over uit zullen zijn. Dit heeft iets van een gewetensussende exercitie. De wroeging die wij ervaren door het eten van dieren die na Darwin en Walt Disney onze naasten zijn geworden moet verzacht worden met iets symbolisch van aard. Dan pak je de belangen af van een groepering die zich moeilijk kan verzetten en maak je daar een grote prioriteit van. Dit bewijst vooral het gebrek aan respect voor de manier waarop andere culturen denken het leed van dieren te kunnen verzachten en respect tegenover dieren te tonen."

Moet er nu een Halal-keurmerk komen?

"Dat is er al, maar een wel-bedwelmd-geslacht keurmerk is er niet. Een consument die principieel geen onbedwelmd geslacht vlees zou willen eten, krijgt nu af en toe toch een dergelijk stuk rundvlees op zijn bord. Veel joods- en halal-geslachte dieren gaan als gewoon vlees verder naar de supermarkt. Ik ben daarom een voorstander van een duidelijke etikettering. Daarmee kom je moslims tegemoet, maar ook andere consumenten."