IVLOS-katern: 'Ik zou graag een opleiding tot 'master of education' willen ontwikkelen'
IVLOS-katern: 'Ik zou graag een opleiding tot 'master ofeducation' willen ontwikkelen'
De hoogleraar-directeur van het IVLOS, dr. TheoWubbels, droomt van één gebouw, midden in De Uithof.Eén centrum met als missie: onderwijsverbetering, waarin alleswat ook maar iets met onderwijsontwikkeling, didactiek,studievaardigheden of lerarenopleiding te maken heeft, is verenigd.Maar ja, die plannen stuiten op weerstand.
"Hoe verder ze van hun ouders af komen te staan, hoe banger dieouders zijn voor vervreemding", geeft Wubbels als verklaring voordie weerstand. Het Centrum voor bèta-didaktiek (CD-bèta),nu gehuisvest in de noordwesthoek van De Uithof, inclusief hetFreudenthal-instituut voor reken- en wiskunde-onderwijs, nu nog inOvervecht, zou Wubbels graag - in geografisch opzicht - watméér naar het IVLOS toe trekken. Maar de faculteitenNatuur- & Sterrenkunde, Scheikunde of Wiskunde &Informatica laten hun telgen niet graag vertrekken.
Wubbels heeft er ook wel begrip voor. "Hier in hetBestuursgebouw verzet het IVLOS gigantisch veel werk voorbijvoorbeeld de faculteit Letteren. Alleen al voor die faculteithebben we meer dan 5 fulltime personeelplaatsen ter beschikking.Maar daar in de binnenstad hebben ze er maar weinig zicht op hoewij hier in De Uithof hun studenten opleiden tot leraar."
Het IVLOS bestaat dan weliswaar 10 jaar, maar de driesamenstellende delen zijn al veel ouder. Bureau Studievaardigheden,wat in de volksmond O3 is gaan heten - ontwikkeling van onderwijsen onderzoek - én het PDI (het pedagogisch-didactischinstituut voor de leraarsopleiding) hebben een geschiedenis dieteruggaat op de jaren vijftig of zestig. "In de jaren tachtig riephet toenmalige lid van het college van bestuur Hans Rosenbergechter dat dergelijke zwerfkeien maar eens opgeruimd moestenworden", vertelt Wubbels. "De samenvoeging van die drie stuitte opflink wat weerstand, er waren forse cultuurverschillen. Maar nu natien jaar kunnen we toch zeggen: het geheel is veel meer dan de somder delen."
Want ondanks het aanvankelijke geharrewar over bijvoorbeeld devraag of het IVLOS nou iets faculteitachtigs of iets'dienst-achtigs' zou moeten zijn - en het personeel dus eenwetenschappelijke of een administratieve rang zou moeten krijgen -waren er belangrijk inhoudelijke argumenten om de fusie door tezetten. "De aansluitingsproblematiek voortgezet - hoger onderwijsbijvoorbeeld", licht Wubbels toe. "Over zo'n onderwerp kun je jebuigen zowel vanuit de kant van de lerarenopleiding als vanuit dievan de onderwijsontwikkeling én vanuit hetstudievaardigheden-perspectief."
Waar het uiteindelijk om draait op het IVLOS, is het 'lerenleren'. Niet alleen van de middelbare scholier of van deleraar-in-opleiding, maar ook van overige universitaire enHBO-studenten, van universitaire docenten, tot en met hooglerarentoe. Weten hóe er geleerd wordt, adviseren hoe je kunt lerenen doceren, na- en bijscholing, een studie goed inrichten, aldus dethema's waarmee de drie samenstellende delen waaruit het IVLOS isontstaan zich bezighielden, maar die nu in een geïntegreerdeaanpak worden behandeld.
Misschien dat mede daarom Wubbels voor zijn 'interfacultairinstituut' - rechtstreeks onder verantwoordelijkheid van hetcollege van bestuur, wat het uiteindelijk geworden is - nog op zoekis naar overige 'zwerfkeien': "Wij laten niet na te bepleiten datwe CD-bèta er graag bij willen betrekken. Bijvoorbeeld in hetkader van de bachelor-master discussie die momenteel plaatsvindt.Ik zou graag, samen met de vakgroep Onderwijskunde van de socialefaculteit, zoiets als een opleiding tot 'master of education'willen ontwikkelen. Dat is pas interessant: een tweejarig trajectontwikkelen dat voorbereidt op educatieve beroepen, in hetonderwijs, maar ook bij bedrijfsopleidingen, in musea, bijuitgeverijen of in communicatie en journalistiek."
Ordeprobleem
Wubbels zelf heeft natuurkunde gestudeerd in Utrecht en isdaarna natuurkundeleraar geworden. Vervolgens werd hij conrector inhet Montessori-onderwijs. In die laatste hoedanigheid ging hij zichal heel snel toeleggen op het begeleiden van leraren, watuiteindelijk ook zijn promotie-onderwerp is geworden: de fysicuspromoveerde in de sociale wetenschappen.
"Aan het eind van mijn studie wist ik al dat ik eigenlijk ietsmet mensen wilde gaan doen, niet alleen met apparaten", verteltWubbels. "Toen ik koos voor het leraarsvak was dat het definitieveomslagpunt. Het alternatief, een onderzoeksbaan, liet ik schieten.Ik was zeker niet de geboren leraar. Mijn eerste jaar heb ik veelordeproblemen gehad - maar tachtig procent van de docenten had enheeft dat met mij, dus daarin stond ik niet alleen."
"Ik zou nu, nu ik hoogleraar ben, geen beroepsdecaan willen zijndie voor honderd procent bezig is met management", vervolgt Wubbelszijn verhaal op zijn ordentelijke kamer op de derde verdieping vanhet Bestuursgebouw. "De leiding van het IVLOS behoort bij eenwetenschapper te liggen, met affiniteit voor ook onderwijs enonderzoek."
Op die terreinen is Wubbels dan ook actief: hij isverantwoordelijk voor wat op het University College de stroming'Academic Core' heet - Academische Vaardigheden -, hij adviseertscholen en werkt momenteel aan een opdracht om de kwaliteit van deopleiding van leerkrachten voorhet Montessori-onderwijs door telichten, hij geeft les aan aanstaande docenten, zit intoetsingscommissies voor de 'basis- en seniorkwalificatieonderwijs' die universitaire docenten moeten halen willen zecarrière maken in Utrecht. En hij zorgt dat hij promovendiheeft. "Hier directeur zijn kun je alleen maar als je voeling hebtmet de primaire processen onderwijs en onderzoek", is zijn vasteovertuiging.
Imago
Het IVLOS verkeert nog steeds in een consoliderende fase. Er isal veel bereikt, maar er valt nog méér te doen, meentWubbels. "Zonder arrogant te willen zijn, maar we hebben de besteeerstegraads lerarenopleiding van Nederland. Dat moeten we zienvast te houden. En dat valt niet mee, nu de belangstelling voor hetleraarsberoep tanende is. In 1998 hebben we een convenant met deminister gesloten om het imago van het beroep te verbeteren: leraarzijn betekent voor een karig salaris een saai leven leiden en snelafgebrand raken, was toen het beeld. De minister zou leraren betergaan belonen, en wij zouden proberen de opleiding te verbeteren.Toen al zijn we de weg ingeslagen van wat inmiddels die'master-variant' is gaan heten. Spannend of we daarmee de toestroomweer kunnen opkrikken. In ieder geval heeft iedere student die bijons binnenwandelt een baangarantie."
Ook aan ICT (informatie en communicatie technologie) in hethoger onderwijs - waarvoor het IVLOS binnenkort een hoogleraarhoopt te kunnen aanstellen -, aan het leveren van bijdragen aanfaculteiten die bezig zijn met een curriculumherziening, of aantrainingen voor universitaire docenten hoopt het IVLOS in de nabijetoekomst méér aandacht te kunnen besteden. "Wij moeteneen centre of excellence for university teaching worden. Dat moetoveral gaan rondgonzen: Als het gaat om scholing van universitairedocenten, dan moet je in Utrecht zijn!", aldus Wubbels, wiens ogensteeds meer beginnen te glimmen. "Maar dat moet ons ook financieelmogelijk gemaakt worden. Het meeste fundamentele onderzoek dat hiergedaan wordt, heeft betrekking op de lerarenopleiding. Maar als jegoede adviezen wilt geven aan het hoger onderwijs, dan moet je ookop dat gebied fundamenteel onderzoek kunnen verrichten. Deverhouding advies : onderzoek is nu, voor wat het hoger onderwijsbetreft 90 : 10. Het zou al heel prachtig zijn als dat 80 : 20 konworden. In de sociale faculteit is de verhouding onderwijs :onderzoek 65 : 35. Terecht; alleen via een integratie van theorieen praktijk kun je kwaliteit waarborgen."
Armand Heijnen