Rel rond ‘wetenschapsvijandige’ paus

Tientallen studenten bezetten het kantoor van de rector en docenten ondertekenden een petitie, allemaal om de uitnodiging aan de paus teniet te doen. Bron van alle woede is een lezing uit 1990 over de zestiende-eeuwse wetenschapper Galileo Galilei, die de paus hield toen hij nog als kardinaal Joseph Ratzinger door het leven ging. Hij citeerde toen de Oostenrijkse wetenschapsfilosoof Paul Feyerabend.

Galilei verdedigde dat de aarde om de zon draait en werd prompt door de inquisitie veroordeeld wegens ketterij. Feyerabend beweert dat de inquisiteurs – naar de maatstaven van toen – redelijker waren dan Galilei. Daarmee wilde hij aantonen dat je wetenschappers geen universele rationele methode moet opleggen, zoals een invloedrijke filosoof als Karl Popper in de vorige eeuw wilde doen. De grootste doorbraken worden immers bereikt door baanbrekende wetenschappers als Galilei, die tegen de heersende orde ingaan.

Menige academicus dacht dat Ratzinger met het Feyerabend-citaat de inquisiteurs in ere wilde herstellen. Dat is maar zeer de vraag. In de gewraakte passage signaleert Ratzinger juist een wetenschapsvijandige denktrant waarin een lijn wordt getrokken van Galileo naar de atoombom. “Het geloof spruit niet voort uit wrevel en het verwerpen van rationaliteit”, zei hij, “maar uit de fundamentele bevestiging ervan en de inbedding in een zelfs grotere vorm van rede.”

De paus haalde zich in 2006 ook al de woede van grote delen van de moslimwereld op de hals toen hij in een lezing een moslimvijandig citaat aanhaalde.

HOP