Serie 'onderwijs anders': Wat is eigenlijk een plein? (RW)

"De eerste weken hebben we voornamelijk verdwaasd in debinnenstad rondgelopen", vertelt Anneke Zwetsloot met een grijns."Tot diep in de nacht wijn drinken en 's ochtends in het kader vanons onderzoek heel lang ontbijten op een pleintje." SanderBreugelmans voegt snel toe dat het doel van hun verblijf 'het zogoed mogelijk leren kennen van de stad was'. "Het was dus helemaalniet zo vreemd dat we ons eerst even moesten oriënteren.Toch?" In Nederland hadden de vier wel literatuuronderzoek gedaan,maar hoe ze hun onderzoek in Barcelona moesten gaan aanpakken wasnog niet geheel duidelijk.

"In de oude binnenstad van Barcelona zijn ze de hele boel aanhet herstructureren met de bedoeling zo een einde te maken aan deverwaarlozing en het verval in sommige gebieden", vertelt Sander."Wij moesten de effecten van die herstructurering op de openbareruimte onderzoeken door mensen te observeren en door enquêtesaf te nemen."

Al snel na hun komst bleek dat het erg moeilijk was om aan dejuiste informatie te komen, vertelt Anneke. "Voor onze informatiewaren we vooral aangewezen op overheidsinstanties, maar diestuurden ons constant van het kastje naar de muur. Na een tijdjewerden we vanzelf bekende gezichten in al die bestuursgebouwen. Jezag ze denken: Heb je die nieuwsgierige lui met al die vragenweer..."

Plein

Om hun onderzoek op gang te houden besloten de studenten tebeginnen met de observatie van zes nieuw aangelegde pleinen. Maarwat is een plein? Sander krijgt al een vermoeid gezicht als hij aandie discussies terugdenkt. "Dagenlang hebben we over de definitievan een plein gepraat. Is de grootte, de ligging of detoegankelijkheid bepalend? En stel dat er een plein is met in hetmidden gras - is dat dan een plein of een park? En wat is dan hetverschil met een plantsoen... Gek werden we er van!" Gelukkig kwambegeleidster Marca Wolfensberger de studenten na twee maanden tehulp. Het viertal liet Wolfensberger alle interessante plekjes vanBarcelona zien en zij zorgde er op haar beurt voor dat heteinddoelvan het onderzoek weer duidelijk werd.

Wolfensberger: "Toen ik in Barcelona aankwam was ik verbaasdhoeveel ze me al over de stad konden vertellen. Over elk stukjestad wisten ze wel wat interessants. Alleen hoe ze verder moestenmet het onderzoek was een probleem", herinnert Wolfensberger zich."Ze hadden in Spanje zelf ook wel een begeleider die aardig enbehulpzaam was, maar niet erg kritisch, zo bleek. Hij vond alleswat ze deden prachtig. Constructieve aanwijzingen geven deed hijdus niet", aldus Wolfensberger.

Haar advies was wel voldoende om de studenten weer op weg tehelpen, vertelt Sander. "We hebben uiteindelijk zes pleinenuitgekozen waar we op zouden focussen. We hebben de omgeving, hetpubliek en de vorm van die pleinen grondig bestudeerd. We zoudeneen kleine vijfhonderd enquêtes afnemen en dat hebben we toenook maar op die pleinen gedaan." Hiermee voldeden de ET-ers aan destatistische eisen van het leeronderzoek en leerden ze bovendien opeen intensieve manier de oude binnenstad kennen.

"Het was geweldig om te zien hoe het publiek op die pleinen vanelkaar verschilt. Zo was er een speeltuinachtig-plein vol moedersmet hoofddoeken, een lawaaierig plein vol werkloze Spanjaarden eneen plein midden in de hoerenbuurt. De verschillen per plein warenopmerkelijk. Elk plein heeft een eigen verhaal", glimlacht Anneke."De gemeente wil vooral meer typische toeristenpleinen met een openkarakter, barretjes en musea. Ze gebruiken hetherstructureringsbeleid om dat voor elkaar te krijgen. Ze willen zode binnenstad opwaarderen: duurdere huizen, legale bevolking enruimere straten zonder vuile was. En ik kan je verzekeren: hetlukt! Ik heb het zelf gezien."

Kroegen

Naast hun onderzoek volgden de studenten een taalcursus en tweevakken: 'Geografia de España' en een vak over stadsmorfologie."Doordat slechts een klein aantal vakken in het Spaans werd gegevenwas het aanbod beperkt. Het Catalaans wordt erg gestimuleerd in hetonderwijs", zegt Sander. "De vakken vielen ons nogal tegen door hetlage niveau. Voor zover ze moeilijk waren kwam dit enkel door detaalbarrière." Ze hebben alle vier de tentamens van de vakkenmakkelijk gehaald. "Ik ben nog steeds geen meester in de Spaansetaal, maar dat hoefde je voor die vragen ook niet te zijn", aldusJoost Beunderman.

De vier studenten zijn dik tevreden over het verloop van hunverblijf in Barcelona. Joost vertelt serieus dat ze hun hoofddoelzeker bereikt hebben. "We hebben meer gezien, gehoord, gelezen engeroken dan we hadden kunnen hopen. Dit heeft zeker bijgedragen toteen brede, open en kritische visie op veel aspecten van de socialegeografie." Anneke is vooral enthousiast over de nachten die ze inde kroegen doorbrachten. "Daar leer je de échteSpanjaarden paskennen!" Sander voegt toe dat het het zelfstandig onderzoeken ergleerzaam was, en het flexibel en creatief reageren op tegenvallers."Je stuit daar op hele andere problemen dan in Nederland, vooraldoor de rommelige overheidsstructuur."

"Het was voor ons allevier een enorme uitdaging om een half jaarnaar een onbekende stad te gaan waar ze een taal spreken die jijniet goed beheerst", zegt tweedejaars studente Anneke, "we werdengedwongen heel creatief en zelfstandig te werk te gaan. We warenhelemaal op elkaar aangewezen."

`h p x (#%&'0*,.8135@8:Devier studenten gingende uitdaging aan in het kader van het excellent tracé. Eenverdieping en verbreding van de stof, bovenop het regulierestudieaanbod. Studenten bedenken zelf een interessant onderwerp,dat op een bepaalde manier aansluit bij het programma. Ze krijgeneen half jaar om toe te werken naar een eindproduct. Dit kunnenlezingen zijn, maar ook diapresentaties, een vaktijdschrift of eensummercourse die ze zelf organiseren. In totaal presenteerden 44studenten sociale geografie en planologie vorige week de resultatenvan hun projecten tijdens een bijeenkomst in het Educatorium.

Volgens bedenkster en coördinatrice Marca Wolfensberger vande excellente tracés is het jammer dat veel studenten denkendat het excellent tracé alleen bedoeld is voor studenten metde allerbeste resultaten. "De voorwaarde is dat je gemiddeldecijfer een 7 is, maar haal je dat niet en ben je wel erggemotiveerd dan zijn wij bereid nog eens naar je aanvraag tekijken." Het blijkt echter dat de drempel om jezelf voor hetexcellent tracé op te geven voor veel studenten vrij hoogis.

Anneke deed dit jaar voor de tweede keer mee aan het excellenttracé. "Ik vind het erg leuk om naast mijn studie iets extra'ste doen en mijn creativiteit te gebruiken. Het normalestudieprogramma biedt toch weinig verrassingen. Bovendien gaat hetbij het excellent tracé niet om studiepunten, dus er is geenenorme druk."

"Ik denk niet dat studenten een extra stimulans als extrastudiepunten nodig hebben", zegt Joost. "Het belang van hetexcellent tracé is dat je iets kunt leren waar je in hetreguliere programma de kans niet voor krijgt." Hij vindt dat hijtijdens zijn verblijf in Barcelona erg veel geleerd heeft. "Ik kannu veel beter zelfstandig werken en ben in staat zelf een onderzoekop poten te zetten. Hiervoor was dat wel een zwak punt."

Fleur Baxmeier