torentje

Snelwandelen in de binnenstad

"Is een hoger looptempo wel een teken van stress? Dat zou eerst uitgezocht moeten worden. Stel dat het komt omdat we met zijn allen langer zijn geworden. Gingen ze in het Chinese Guangzou ook twintig procent sneller wandelen? Wie weet heeft dat te maken met betere schoenen. Hadden ze vroeger alleen sandalen of sloffen en was dat lastig met al die steentjes - ik bedenk ter plekke maar iets. Wat ik ermee wil zeggen, is dat je in ons vak altijd moeten kijken naar andere mogelijke verbanden. Het is veel te kort door de bocht om een uiterlijk verschijnsel zoals sneller lopen op te hangen aan de gehaaste maatschappij of de gestresste samenleving. Je kunt niet stellen dat het erg is dat we met zijn allen sneller door de stad lopen."

Maar haastige spoed is toch zelden goed?

"Dat ligt eraan wat zich bij die gehaaste persoon in het hoofd afspeelt. Het tempo is geen relevante factor. De vraag is, waarom loop je zo hard? In het Engels heb je twee begrippen voor stress: distress en eustress. Het eerste staat voor de stress die we als negatief ervaren. Het tweede staat voor stress waar we ons goed bij voelen: je bent druk, maar lekker bezig, het voelt prima en je zit in een flow. Zeg maar prettig druk. Sommigen voelen zich belangrijk als ze van vergadering naar vergadering vliegen. En als je na veel moeite eindelijk een kind hebt, dan vind je het helemaal niet erg om te moeten hollen om dat kind van de crèche te halen. In die gevallen loop je misschien ook keihard door die winkelstraat, maar voel je je hartstikke goed."

Is het makkelijk te onderscheiden of mensen spurten door de stress of omdat ze zich top voelen?

"Stress en lichamelijke inspanning dragen een vreemde paradox in zich. Sneller lopen kan een manifestatie zijn van psychologische stress, maar dat hoeft niet. En stel dat het dat is, dan doe je iets dat goed voor je is - meer bewegen - doordat je gestresst bent. In de fysiologie lijken stress en inspanning zeer op elkaar. Ze hebben ook een zeker verband. De bekende fight-flightrespons op stress is een lichamelijke reactie die iedereen wel kent. Je hart gaat sneller kloppen, je bloeddruk gaat omhoog, je spierspanning stijgt en er stroomt meer adrenaline door je bloed. In feite is die stressreactie een voorbereiding van je lichaam op de lichamelijke reactie, namelijk vechten of vluchten. Je lichaam gaat alvast in de bewegingsstand, het is hetzelfde systeem. Daarom is het bij fysiologisch onderzoek moeilijk de reactie te onderscheiden tussen stress en lichamelijke inspanning. Bij iemand die aan het sporten is, rijzen de fysiologische stressindicatoren de pan uit."

Wat hebben we aan beweringen zoals die van de Britse psycholoog Wiseman - die behept zegt te zijn met een voorliefde voor vreemde maar veelzeggende feiten?

"Ik heb daar gemengde gevoelens over. Ik vind het goed als wetenschappers de boel eens opschudden met opvallende onderzoeken en uitspraken. Maar het kan ook schadelijk zijn, want erg goed onderbouwd is dit allemaal niet. Je scoort gemakkelijk met zo'n bewering, maar het zegt niets. Terwijl andere wetenschappers zich suf zitten puzzelen om daadwerkelijk dingen tot op de bodem uit te zoeken."