Utrechtse vondst moet leiden tot nieuwe TL-buis

De publicatie van promovendus René Wegh uit de groep vanprof.dr. A. Meijerink is het gevolg van een al dertig jaar oudespeurtocht naar efficiëntere en milieuvriendelijkeretechnieken om tl-buizen op te laten lichten. Dat effect wordt opdit moment bereikt doordat kwik in de apparatuur bij het aanzettenultraviolette straling gaat uitzenden, die door`lanthanide'-verbindingen op de wand wordt omgezet in wit licht.Een probleem is echter dat de vloeibare kwik bij het inschakelenvan de lamp eerst moet verdampen voordat er straling kan ontstaan.Vandaar dat het altijd even duurt voordat een tl-lamp aangaat.Bovendien is kwik ook nog eens een hoogst giftige stof.

Al eerder was ontdekt dat het edelgas xenon bruikbaar is alsalternatieve bron van ultraviolette straling. Een probleem wasechter dat de bestaande lanthanide-verbindingen zorgden voor eenaanzienlijk rendementsverlies omdat het energieke xenon-foton wordtomgezet in maar één licht-foton. Terwijl elders in dewereld de hoop al was opgegeven dat dit probleem kon wordenopgelost, zochten Utrechtse onderzoekers naar de mogelijkheid omhet xenon-foton als het ware in tweeën te knippen, zodat veelmeer van de energie in licht zou worden omgezet.

Door gebruik te maken van de combinatie van gadolinium eneuropium zijn de Utrechtse onderzoekers er nu inderdaad in geslaagdom een lanthanide-verbinding te produceren die xenon-fotonen'knipt' tot twee lichtfotonen die oranje en rood licht uitzenden.Het streven is nu om de nieuwe verbinding verder te verfijnen zodatook groen en eventueel blauw licht ontstaat. Vermenging van dievier lichtsoorten levert dan weer wit licht op. Meijerink hoopt dateen dergelijke vondst in het door Philips en STW gefinancierdeonderzoeksproject op korte termijn in het verschiet ligt. Daarmeezou de productie mogelijk worden van een volkomen nieuw en veelefficiënter type tl-buizen en televisiebeeldschermen.

EH