Veel persbelangstelling voor drama UMC

Gratis dagblad Metro:
“Volgens het Universitair Medisch Centrum Utrecht zou een aantal van de 24 overleden patiënten waarschijnlijk nog hebben geleefd als geen probiotica waren toegediend. De patiënten stierven in de jaren tussen 2004 en 2007. Aan het onderzoek namen 296 patiënten deel. Ze werden behandeld in vijftien ziekenhuizen, waaronder alle acht de universitaire medische centra.
Bij onderzoek met ratten die aan alvleesklierontsteking leden, had toediening van probiotica positieve effecten, zei hoofdonderzoeker Hein Gooszen. Ook kleinschalige buitenlandse onderzoeken deden vermoeden dat probiotica de ontsteking zouden verminderen.
Het onderzoek liep al drie jaar voordat het rampzalige resultaat zichtbaar werd. Gooszen: "Bij een tussenanalyse was er nog geen verschil tussen de twee groepen." De onderzoekers gaven een deel van de patiënten probiotica en een ander deel een nepmiddel. Het lot bepaalde wie probiotica kreeg. "Zestien procent van de patiënten die probiotica kreeg overleed, tegen 6 procent in de controlegroep."
Volgens de hoogleraar maken claims weinig kans. Letselschadeadvocate Daniëlle Zwartjens bestrijdt die opvatting. Ziekenhuizen en andere instellingen die wetenschappelijk onderzoek doen met proefpersonen, zijn verplicht van tevoren een schadeverzekering af te sluiten. Dat betekent dat slachtoffers of hun nabestaanden aanspraak op die verzekering kunnen maken.

De Stentor/Zutphens Dagblad:
"Ik voel me misbruikt, voor de gek gehouden en afgescheept", briest Joachim Vromans (46) uit Goirle. Hij was een van 'de proefkonijnen' van het experiment met probiotica van het Universitair Medisch Centrum Utrecht. "Gelukkig kan ik het nog wel navertellen."
In een vroege aprilnacht in 2005 werd de Goirlenaar met helse maagpijn naar het Sint Elisabethziekenhuis in Tilburg gebracht. Hij kronkelde over de vloer, de morfine die hij op de de EHBO direct kreeg toegediend hielp maar amper. Snel volgde de diagnose: acute alvleesklierontsteking. En vrijwel meteen de vraag: wilt u deelnemen aan een experiment?
De arts in opleiding legde volgens Vromans uit wat het was, probiotica, en vergeleek het met Yakult. Het zou zijn herstel vermoedelijk bespoedigen, maar beslist geen schade doen. 'Baat het niet, schaadt het niet', waren volgens Vromans de letterlijke woorden. Of hij hier wilde tekenen? "Het had mijn doodvonnis kunnen zijn", realiseert Vromans zich nu.

Dagblad Trouw:
"We zijn er kapot van", aldus de Utrechtse hoogleraar heelkunde H. Gooszen. Pas toen 'de sleutel' van zijn onderzoek onder 296 patiënten met een acute alvleesklierontsteking onlangs werd 'verbroken' en precies bekend werd wie van de overledenen probiotica hadden gekregen, bleek dat er zich een nachtmerrie had voltrokken. Gooszen: "Er viel toen een doodse stilte. Er was bij ons een groot gevoel van emotie en verslagenheid."

De Utrechtse studie leidde gisteren direct tot ongerustheid over yoghurtdrankjes zoals Yakult, die qua samenstelling lijken op de probiotica die aan patiënten werden toegediend. De Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie wil dat de Voedsel- en Warenautoriteit nagaat of consumenten het drankje veilig kunnen innemen.
Yakult is niet blij dat haar drankje in verband wordt gebracht met de sterfgevallen in het alvleesklieronderzoek. Maar verrassend is het niet: iedereen kent de probiotica van de drankjes. Maar er is verschil. Mensen drinken dat yoghurtdrankje gewoon terwijl de patiënten de probiotica via een sonde direct in hun darmen kregen toegediend. Het zijn ook andere bacteriën. In Yakult en andere drankjes als Activia of Vifit, zitten speciale melkzuurbacteriën die als belangrijkste verdienste hebben dat ze het maagzuur weten te overleven.

NRC Next:
Het UMC Utrecht valt niets te verwijten. Het onderzoek was van tevoren goedgekeurd door de (onafhankelijke) medisch-ethische commissies van de vijftien betrokken ziekenhuizen. Hun taak is in de wet vastgelegd. Zij moeten onder meer een inschatting maken van de risico's, op basis van eerder onderzoek met proefdieren en patiënten.
Vaak wordt een onderzoek voortijdig stopgezet, als de geteste ingreep al tijdens de looptijd nadelig blijkt. In dit geval waren die aanwijzingen er echter niet, aldus het UMC Utrecht. De totale sterfte onder de patiënten die aan de studie meededen, was zoals verwacht ongeveer 10 procent. Tijdens dit type patiëntonderzoek weet niemand tijdens de studie (de artsen, noch de patiënten) wie welke behandeling krijgt.

Elk jaar krijgen ruim drieduizend Nederlanders een acute alvleesklierontsteking. Het is zeldzaam, maar gevaarlijk. Wie het krijgt, moet altijd naar het ziekenhuis. En één op de tien patiënten sterft, vaak in een paar weken.

AH