Vrouwen in Lage Landen waren goede rekenaars

De twee historici, die eerder het boek ‘Vrouwen en de geboorte van het kapitalisme in West-Europa’ schreven, ontdekten dat inwoners van Nederland en Vlaanderen al sinds de late 15de eeuw bijzonder goed gecijferd waren, en dat vrouwen bovendien evengoed en soms zelfs beter konden rekenen en tellen dan mannen. Die bevinding hebben ze neergelegd in de onderzoekspaper ‘Uit fouten kan je leren’, die ze presenteren op 31 januari tijdens de Derde Vlaams-Nederlandse Conferentie in Antwerpen.

Onderzoeken tot nu toe wezen steeds uit dat de scholing bij vrouwen in vorige eeuwen achterliep. Dat is maar ten dele waar. De Moor en Van Zanden hebben hun conclusies over gecijferdheid kunnen trekken door te kijken naar de manier waarop mensen in het verleden hun leeftijd opgaven bij bevolkingsregistraties. Als grote groepen hun leeftijd afronden op een 5 of 0 (‘leeftijdstapelen’) wijst dit op een geringe vertrouwdheid met cijfers; doet men dit niet, dan is men redelijk rekenvaardig.

In het Nederland en Vlaanderen van rond 1500 blijkt dit leeftijdstapelen vrijwel verdwenen uit de registratiebronnen. Dit terwijl het in de rest van Europa, zelfs in het zeer ontwikkelde Noord-Italië, nog op grote schaal voorkwam. In de 18e eeuw keerde het leeftijdstapelen in Vlaanderen overigens weer terug.

De resultaten van De Moor en Van Zanden sluiten aan bij de meer kwalitatieve indrukken van historici over de scholingsgraad in de Lage Landen in deze periode. Religieuze bewegingen zoals de Moderne Devotie, waarin de nadruk lag op het zelfstandig lezen van de Bijbel, hadden hier veel aanhang. Algemeen wordt ervan uit gegaan dat de hoge scholingsgraad de economische ontwikkeling van de Lage Landen sterk heeft gestimuleerd.

AH

‘Uit fouten kan je leren’ is te downloaden op www.iisg.nl.
Informatie over de Vlaams-Nederlandse Conferentie is te vinden op www.lowcountries.nl/agenda.html.