Weg met de impact factor

Men neme alle in de twee voorafgaande jaren in een blad verschenen artikelen en dele het aantal keren dat zij zijn geciteerd door hun aantal. Resultaat is de zogeheten impact factor (IF) van dat blad. Hoe hoger die factor, des te groter is het aanzien van het blad. Want, zo is de gedachte, een artikel dat veel geciteerd wordt, snijdt hout en een tijdschrift met veel artikelen die hout snijden, stelt wat voor.

De betekenis van de IF is zo groot dat de financiering van onderzoeksgroepen mede afhangt van de vraag of men voldoende publiceert in 'hoog-impact' bladen. Gevolg is dat onderzoekers in relatief kleine vakgebieden zoals de plastische chirurgie, hun artikelen vaak elders publiceren, omdat de 'eigen' bladen een te lage IF hebben. Essentiële informatie bereikt vakgenoten daardoor niet.

Dat is merkwaardig, vindt plastisch chirurg in opleiding Loonen, omdat vrij algemeen wordt erkend dat de IF als maat voor kwaliteit van een tijdschrift tekort schiet. In het proefschrift, waarop hij deze week promoveert, illustreert hij dat aan de hand van vier bladen op zijn vakgebied. Hij laat zien dat verreweg de meeste citaties pas na de genoemde twee jaar plaatsvinden. Bovendien blijkt één veel geciteerd artikel de IF van een tijdschrift onevenredig hoog te kunnen opstuwen.

Loonen pleit voor een door hemzelf ontwikkeld alternatief systeem, waarin citaties over een langere periode worden gemeten en waarin het effect van enkele veel geciteerde artikelen wordt gedempt. "Uit mijn analyse blijkt dat dit een eerlijker systeem is, maar of het ooit zal worden ingevoerd, is de vraag. Een eerder in Amerika ontwikkeld alternatief heeft nooit een voet aan de grond gekregen. Heel gek eigenlijk, want in hun werk streven onderzoekers toch juist het beste na. Maar ja, kennelijk hebben te veel instanties er belang bij om de IF als maat voor kwaliteit te handhaven."