Bijna vier op de tien studenten gebruikt vaak ChatGPT

Het vermoeden dat studenten veelvuldig generatieve AI, zoals ChatGPT, gebruiken bij het maken van hun essays en opdrachten, blijkt volgens een enquête van Karin van Es en Dennis Nguyen te kloppen. 

Generatieve AI is een vorm van kunstmatige intelligentie waarmee onder meer teksten, afbeeldingen en audio gegenereerd kan worden. ChatGPT en Bard zijn voorbeelden van generatieve AI, maar er zijn tal van andere chatbots. 

Uit hun onderzoek blijkt dat 33 procent van de studenten en 26 procent van de docenten, die aangaven generatieve AI te gebruiken, dit meerdere keren per maand gebruiken. 31 procent van de studenten gebruikt het meerdere keren per week. Bij de docenten is dat 27 procent. 7 procent van de studenten en docenten gebruikt het zelfs meerdere keren per dag. 28 procent van de studenten gebruikt generatieve AI zelden, tegenover 38 procent van de docenten. 

De meeste docenten en studenten hebben weleens generatieve AI, zoals ChatGPT, gebruikt: ruim 80 procent van de studenten en docenten, waarbij net iets meer studenten bekend zijn met deze tools. Alleen bij de faculteit Geesteswetenschappen lijken studenten terughoudender te zijn dan hun docenten: 78 procent van de studenten, tegenover 89 procent van de docenten, gaven aan generatieve AI weleens gebruikt te hebben. 

Aan het onderzoek deden in totaal 1981 UU’ers mee, waarvan 1633 studenten en 348 docenten. De resultaten schetsen een beeld van het gebruik van generatieve AI onder de respondenten. Er werd onderzocht hoe UU-studenten en -docenten generatieve AI in het onderwijs gebruiken, hoe ze tegen deze technologie aankijken, welke risico’s zij zien en hoe competent ze zichzelf beoordelen in het gebruik ervan. Ook werd gevraagd naar de ondersteuning en training die studenten en docenten van de universiteit ontvangen. Het onderzoek werd gedaan in het kader van een Utrecht Stimuleringsfonds Onderwijs (USO)-project.  

De meerderheid van de studenten (68 procent) en docenten (47 procent) die weleens generatieve AI gebruikt, doet dit als ze met tekst werken, zoals bij het schrijven van stukken, rapporten en e-mails. Een derde van de studenten gebruikt het ook om te programmeren of te coderen. Bij docenten is dit één op de vijf. Er zijn wel grote verschillen tussen faculteiten. Bij Bètawetenschappen wordt het vaakst geprogrammeerd en gecodeerd met behulp van generatieve AI. In mindere mate gebruiken studenten en docenten het om afbeeldingen te genereren. 

Schrijfcoach
De studenten gebruiken generatieve AI tijdens het brainstormen, het schrijven van teksten, om vragen te verduidelijken en voor de uitleg en samenvatting van teksten. Studenten gebruiken het bijvoorbeeld voordat ze aan een opdracht beginnen als ‘eerste zetje’ om ideeën te verzinnen. Daarnaast gebruiken ze het om zinnen te herschrijven en als spellings- en grammaticacontrole. 

Studenten gebruiken het ook om lesstof uit te leggen of samen te vatten. “Als ik iets niet begrijp, vraag ik het aan ChatGPT”, schrijft een student. “Vooral voor het uitleggen van moeilijke stof of het beantwoorden van specifieke vragen, waarvan het veel langer zou duren als ik ze aan de docent zelf vraag”, schrijft iemand anders.  

Ook geven ze aan het te gebruiken vanwege het gemak en omdat het studeren hierdoor sneller gaat. “Het bespaart tijd op taken die een minimale mentale inspanning vereisen”, schrijft een respondent.

Een derde van de studenten geeft aan amper generatieve AI tijdens de studie te gebruiken. Ze geven hiervoor verschillende redenen. Studenten willen het liever zelf doen, zodat ze ervan leren of ze geven aan het niet nodig te vinden om generatieve AI te gebruiken. Ook zijn ze bang om beticht te worden van plagiaat en ervaren ze de chatbots als te onbetrouwbaar, omdat bijvoorbeeld bronvermelding mist. 

Betaalde versie
Docenten gebruiken generatieve AI om lesmateriaal te maken (19 procent) of om ChatGPT in de les te demonstreren (27 procent). 7 procent van de docenten, die aangaven generatieve AI in het onderwijs te gebruiken, doet dit bij het nakijken van opdrachten of voor het geven van een cijfer.

Docenten zijn hierbij vaker geneigd om de betaalde versie, die van betere kwaliteit is, te gebruiken. Bij de faculteit Recht, Economie, Bestuur & Organisatiewetenschap (Rebo) gaven studenten juist vaker aan hiervoor te betalen: 22 procent van de studenten deed dit. Dat is fors meer dan het gemiddelde: 9 procent van alle studenten gaf aan te betalen voor generatieve AI.   

Risico’s 
Studenten denken niet dat het onethisch is om generatieve AI tijdens de studie te gebruiken als dit ter ondersteuning of begeleiding is. Generatieve AI een klein deel van de opdracht laten schrijven, is volgens de studenten ook oké. 

Studenten zijn in het algemeen optimistischer dan docenten over de meerwaarde ervan in het onderwijs, maar beide groepen zien ook gevaren. Het overgrote deel (86 procent) maakt zich zorgen over de verspreiding van misinformatie. 

Ook denkt de meerderheid dat het gebruik van generatieve AI ten koste gaat van het kritische denken en probleemoplossend vermogen. Ze denken ook dat het makkelijker is om te frauderen. Daarnaast worden zorgen geuit over de privacy en dataveiligheid en de negatieve impact op het klimaat, vanwege het hoge energieverbruik. Zo’n 40 procent vindt dit problematisch. Slechts 1 procent zag geen enkel gevaar in generatieve AI.  

Overweg met AI
Respondenten missen duidelijkheid vanuit de universiteit over het gebruik van chatbots. Sommigen vinden dat hier op centraal niveau beleid over zou moeten komen. Bijna alle studenten en docenten geven aan te weinig training en ondersteuning van de universiteit te ontvangen. Slechts 1 procent van de docenten en 2 procent van de studenten gaven aan de training als voldoende te ervaren.  

Respondenten denken dat generatieve AI niet meer weg zal gaan. Het is volgens sommigen derhalve belangrijk dat de universiteit docenten en studenten ondersteunt in een juist gebruik van generatieve AI en informeert over de tekortkomingen van de technologie. Nu kunnen er tussen opleidingen en zelfs cursussen grote verschillen bestaan in wat wel en niet is toestaan. 

Karin van Es en Dennis Nguyen schreven ook een opiniestuk, waarin ze een aantal aanbevelingen doen over de omgang met generatieve AI.