‘Ik pleit voor een open sfeer in colleges’

Ik ben Sabine, 20 jaar oud en kom oorspronkelijk uit Nijmegen. Ik ben GroenLinks-stemmer; een linksgeoriënteerde student Taal- & Cultuurstudies die desondanks betutteling ervaart op de Universiteit Utrecht. Toen er een tijdje geleden een oproep werd geplaatst door DUB om ervaringen met betutteling door de universiteit in te sturen, voelde ik me gelijk geroepen om een reactie in te zenden. Ik herkende ook erg veel dingen die als voorbeeld werden genoemd in het artikel. Ik dacht: eindelijk een manier om mijn mening te uiten op een andere manier dan mijn vrienden de oren van het hoofd te praten.

Sommige vakken kregen naar mijn mening een ideologisch tintje

Het begon eigenlijk toen ik in mijn eerste jaar Introduction to Gender Studies volgde. In de werkgroepen kreeg ik een bedrukt gevoel: ik had niet het idee dat ik alles kon zeggen wat ik wilde, omdat sommige opmerkingen of vragen gelijk veroordeeld zouden kunnen worden als racistisch of seksistisch. Ik had het idee dat heel veel zaken maar vanuit één perspectief werden gepresenteerd en hierdoor kreeg het vak naar mijn mening een ideologisch tintje. Het lijkt mij juist belangrijk dat er bij zo’n actueel en gevoelig onderwerp als gender genoeg ruimte is voor discussie en variatie, in plaats van dat we leren hoe we het meest politiek correct kunnen zijn in de hedendaagse samenleving. 

In dit vak werd ook de term intersectionality toegelicht. Dit gaat erover dat we racisme en seksisme et cetera niet moeten zien als aparte strijden, maar als met elkaar verweven. Dit is omdat de ervaring van bijvoorbeeld een zwarte vrouw heel anders kan zijn dan die van een blanke vrouw, omdat de zwarte vrouw racisme en seksisme als intersectie van onderdrukkingen ervaart.

Als je dit te ver doortrekt, kan  je iedereen indelen als ‘onderdrukker’ of ‘onderdrukte'

Ik wil niet zeggen dat ik het helemaal niet eens ben met intersectionality, want het klinkt heel erg logisch dat er een intersectie is van ervaringen, maar ik vind wel dat als je dit te ver doortrekt je iedereen kan indelen als ‘onderdrukker’ of ‘onderdrukte’. Op deze manier wordt er een cultuur gecreëerd waarin de meest onderdrukte persoon, bijvoorbeeld de zwarte, gehandicapte, transseksuele vrouw, om maar wat te noemen, heel gemakkelijk haar onderdrukker, bijvoorbeeld de witte, Westerse hetero man, de mond mag snoeren met het argument ‘maar jij bent blank/hetero/man, dus wat weet jij er nou van’. Zo kun je dus eigenlijk nooit een discussie voeren, omdat we eerst altijd kijken naar wat voor privileges iemand heeft en vervolgens beoordelen of we op basis van die identiteitsaspecten naar iemand gaan luisteren of niet.
 

Het is overdreven om alle FvD-stemmers racisten en seksisten te noemen

Een tijdje geleden ging ik naar de lezing ‘Against Identity Politics’ van de Amerikaanse socioloog, politicoloog en filosoof Francis Fukuyama (video). Hij scheen een voor mij nieuw licht op het verschijnsel identiteitspolitiek. Linkse partijen focussen zich steeds meer op het (steeds verder groeiende) aantal groepen minderheden, die allemaal willen dat hun waardigheid en unieke ervaring erkend worden in de samenleving. Rechtse partijen focussen zich steeds meer op de mensen die ervaren dat deze minderheden zoals migranten hun eigen welzijn en waardigheid in gevaar brengen. Dat kan leiden tot racisme, zegt Fukuyama. Ik vind het alleen wel logisch dat mensen dit gevoel krijgen en daarom op iemand als Thierry Baudet stemmen; ze voelen zich eindelijk gehoord, er is iemand die naar hen wilt luisteren. Hiermee wil ik niet zeggen dat ik het eens ben met Thierry Baudet, maar ik vind dat het overdreven is om alle FvD-stemmers racisten en seksisten te noemen. In plaats van dat te doen zouden we moeten begrijpen waaróm ze dat dan stemmen.

Deze identiteitspolitiek waar Fukuyama het over heeft, wordt, vind ik, in stand gehouden door de Universiteit Utrecht.En dat legt een bepaalde druk op de mening van studenten. Een voorbeeld van betutteling komt van een vriendin van mij die het vak Franse taalverwervingvolgde. Zij moest allerlei zinnen in het Frans leren over ecologie en duurzaamheid met de boodschap dat je zuinig op de aarde moet zijn. Zij ervaarde dit als betutteling omdat ze het idee had het niet oneens te mogen zijn met deze mening. Ik geef haar daarom groot gelijk dat ze deze zinnen als betutteling ervaart! Nu zie ik die linkse tunnelvisie bij steeds meer vakken. Als Trump ter sprake komt in de colleges wordt er (in mijn ervaring een beetje geforceerd) gelachen. Elke keer als het weer over ‘white supremacy’, ‘othering’ of ‘oriëntalism’ ging, dacht ik toch steeds weer: ‘krijgen we dit wéér’. Ik legde dit ook voor aan een docent van een theatervak dat ik volgde, en zij antwoordde ‘maar rechtse mensen houden zich toch niet bezig met kunst en cultuur? Ik vond dit erg generaliserend en vreemd. 

Ik heb het gevoel dat ik maar een halve waarheid leer

Vraag je je af waarom ik me hier zo aan stoor? Ik heb lang en hard nagedacht om die vraag te kunnen beantwoorden, want ik vind het in principe goed dat er aandacht is voor het milieu en dat er kritiek wordt geleverd op kapitalisme en heteronormativiteit. Maar mijn conclusie moet zijn dat ik het gevoel heb dat ik maar een halve waarheid leer. Ik wil juist uit de linkse bubbel breken zodat het bijvoorbeeld niet als een schok komt, als iemand als Trump president wordt zoals het voor vele mensen toen was. Ik heb dus het gevoel dat ik niet het hele plaatje leer, en daardoor onvoorbereid ben voor de wereld na de universiteit waarin ook genoeg mensen Trump een fantastische man vinden. Daarom zou ik graag gewoon een keer iemand voor de klas willen, die me gewoon andere perspectieven kan geven. Want als je in je eigen bubbel leeft – wat vaak versterkt wordt door sociale media waarop je alleen gelijkgestemden volgt - vergroot je de verdeling tussen ‘links’ en ‘rechts’. En dat kunnen we in deze tijd toch juist het minst gebruiken?

Er is veel agressie en daardoor weinig plaats voor nuance

De NOS publiceerde laatst ook een artikel waarin stond dat uit onderzoek blijkt dat Nederlanders steeds meer polarisatie ervaren. We drijven steeds verder uit elkaar. Er is veel agressie en daardoor weinig plaats voor nuance. Mensen moeten meer open staan voor elkaars mening en stoppen met elkaar dingen te verwijten. We moeten streven naar gelijkwaardigheid in plaats van verschillen te benadrukken. We moeten leren om elkaar te begrijpen en respecteren in plaats van een muur op te trekken door niet met de ander te willen praten. Er is geen debat zonder beide kanten aandacht te geven!

Wederom is dit niet zoiets als een meldpunt voor ‘linkse indoctrinatie op de universiteit/in het onderwijs’. Studenten zijn volwassen mensen die zelf ook kritisch op een standpunt kunnen reflecteren. Zo’n meldpunt is natuurlijk belachelijk, maar ik pleit wel voor een open sfeer in colleges waarbij meerdere perspectieven serieus gepresenteerd worden. De Universiteit Utrecht is inderdaad heel linksgeoriënteerd en daar is niks mis mee, maar het zou studenten geen druk op moeten leggen.