Acht miljoen voor Europees netwerk geleid door Albert Heck

Doel van de vorming van PRIME-XS is om de speurtocht naar de identiteit van de ruim honderdduizend eiwitten die in cellen actief kunnen zijn, effectiever te maken. Door meer samen te werken hopen Heck en zijn Europese collega’s uiteindelijk de rol van elk eiwit in het lichaam te achterhalen.

Als bekend is welke eiwitten betrokken zijn bij een ziekte, is het ook mogelijk om deze ziekte bij een patiënt relatief eenvoudig te herkennen, aldus Heck die het initiatief voor PRIME-XS nam. “Ik verwacht dat het binnen een paar jaar mogelijk is om uit een beetje bloed of urine verschillende ziektes die een patiënt onder de leden heeft, vroegtijdig te achterhalen. Het zal dan niet meer zo lang duren voordat deze techniek in ziekenhuizen gebruikt gaat worden.”

Gastonderzoekers

Een voornaam doel van de subsidie is om gastonderzoekers uit Europa toegang te geven tot de zeven toplaboratoria voor eiwitonderzoek in Europa. Vanaf 1 februari 2011 kunnen de eerste voorstellen worden ingediend om van de onderzoeksfaciliteiten gebruik te maken.

Heck: “Wetenschappers met veel kennis van het eiwitonderzoek hebben niet altijd toegang tot de juiste apparatuur of een goed ondersteunend team. Door voor hen de deuren te openen van vooraanstaande laboratoria verwacht ik dat we het hele vakgebied naar een hoger niveau kunnen tillen.” Behalve Nederland stellen ook onderzoeksinstellingen uit Zwitserland, België, Engeland, Denemarken, Frankrijk en Spanje hun laboratoria beschikbaar voor gastonderzoekers. 

Nederlands initiatief

“In feite kun je PRIME-XS een beetje zien als de Europese variant van ons Netherlands Proteomics Centre (NPC)”, vervolgt Heck. Ik vind het wel mooi dat dat Nederlandse initiatief nu in Europa navolging krijgt, want het bewijst dat het NPC in andere landen als een succes wordt gezien.

Dat zo’n virtueel centrum nodig is, ligt volgens de Utrechtse hoogleraar mede aan de merkwaardige paradox dat massaspectrometers in feite ‘te goedkoop’ zijn. “De beste massaspectrometers kosten weliswaar een half miljoen euro per stuk, maar dat is vergeleken met bijvoorbeeld NMR-apparatuur niet zo duur. Daarom kom je in bijna alle onderzoekscentra in Europa wel massaspectrometers tegen.

Interdisciplinair

“Toch zien we telkens weer dat de proteomics data waaraan we echt wat hebben, voor een groot deel gegenereerd worden in een paar labs, waaronder het onze. Dat komt mede omdat ik hier in Utrecht de beschikking heb over een grote groep van veertig interdiscplinaire medewerkers.

“We hebben niet alleen biologen en scheikundigen in onze groep, maar ook, bioinformatici, analisten, specialisten in het voorbereiden van preparaten, kortom een groot aantal disciplines. Ik verwacht dat biomedische toponderzoekers voor eiwitanalyses steeds vaker naar gespecialiseerde labs zoals dat van ons toe zullen komen in plaats van zelf een massaspectrometer aan te schaffen. De vorming van PRIME-XS zal die neiging ongetwijfeld verder versterken.”