Advies aan afstudeerders: ‘Begin gewoon met werken, een carrière valt niet te plannen’

Studenten zitten met vragen over de arbeidsmarkt en tegelijk merken bedrijven dat starters bepaalde professionele vaardigheden missen. Een serie workshops van Career Services van de Universiteit Utrecht vult deze lacune. Studenten krijgen hier vragen voorgelegd als 'Wat is jouw onderscheidend vermogen?'

“Weten jullie wat het best bewaarde geheim na de Panama Papers is?”, vraagt directeur-generaal Hans Leijtens van de Belastingdienst zijn gehoor. In een zaal in het gebouw aan de Herman Gorterstraat 55 in Utrecht zitten een stuk of twaalf (net afgestudeerde) masterstudenten. Zij zijn afgekomen op deze gratis workshop Klantgerichtheid van Career Services.

Deze workshop is één van de twaalf voor masterstudenten die Career Services tot en met 23 juni organiseert in het kader van Future-proof skills. Dit doen zij in samenwerking met bedrijven en organisaties als ING, Belastingdienst en Shell. Studenten maken tijdens deze bijeenkomsten kennis met toekomstige werkgevers van wie ze vaardigheden leren zoals onderhandelen of zichzelf 'verkopen'.

Met dit programma geeft de universiteit gehoor aan de landelijke signalen vanuit het werkveld dat het niveau van bepaalde professionele vaardigheden van de afgestudeerden vaak nog onvoldoende is. De UU loopt hiermee vooruit op de European Skills Agenda die de Europese Unie op 7 juni bekend maakt.

De studenten in het gehoor van Lejtens luisteren geboeid naar wat de man zegt die leiding geeft aan 30.000 werknemers, maar ze blijven stil op de vraag die de directeur-generaal stelde. Leijtens geeft daarom zelf het antwoord maar: “Ik ben socioloog".

Hiermee zegt Leijtens die van een traditionele, grote organisatie met de Belastingdienst de draai maakt naar een klantgericht bedrijf, dat studenten zich na de studie vooral breed moeten oriënteren en dingen moeten uitproberen. Gewoon beginnen met werken en niet te veel willen plannen, want een carrière valt niet te plannen, zegt hij. En een vaardigheid die van pas komt? Om te slagen bij de Belastingdienst heb je passie nodig, volgens Leijtens. Mensen die de kantjes ervan aflopen krijgen daar wat over te horen.  

Bijspijkeren van vaardigheden die je als student niet altijd leert
Een brede oriëntatie als student betekent ook openstaan voor alle werkvelden en je niet alleen richten op je eigen vakgebied. Dat is precies wat Baan Al-Othmani (24) doet sinds ze in februari afstudeerde bij de master Literatuur- en Cultuurkritiek met een minor communicatie.

“Ik heb me voor veel van deze Future-proof Skills-bijeenkomsten aangemeld want ik wil graag weten welke vaardigheden belangrijk zijn als ik solliciteer. Sommige leer je al tijdens je studie of stage, maar personal branding is een vaardigheid die je daar niet leert en wel goed van pas kan komen als je gaat solliciteren.” Tot nu solliciteerde ze op 21 functies die ze echt interessant vond. “Maar werkgevers vragen soms hele specifieke competenties of ervaring die ik als starter niet heb.”

In de zaal zitten ook twee trainees die bij de Belastingdienst werken. Eén van hen stelt dat je studie aan de universiteit een proef van bekwaamheid is. De vaardigheden volgen vanzelf, gewoon als je begint met werken.

De net afgestudeerde Benno van der Wilk zoekt een baan als stadsgeograaf. Hij is afgekomen op deze workshop omdat hij graag wil weten hoe een grote organisatie als de Belastingdienst er van binnen uitziet. En hij kijkt vooral uit naar het gedeelte waarin collega’s van de directeur-generaal een workshop personal branding geven.

Aan het begin van deze workshop houdt de trainer de studenten voor dat er veel verandert als het gaat om werken. Personal branding is volgens hem dan ook een ‘mindset’ die je je eigen moet maken. Een vraag die je jezelf daarbij kunt stellen is volgens hem: wat is mijn onderscheidend vermogen en hoe communiceer ik dat?

Een lastige vraag omdat je dan wel moet weten waar je goed in bent en bij wat voor soort organisatie of bedrijf je wilt werken. Om te oefenen stellen de studenten elkaar vragen in groepjes van twee of drie. Een studente die net aan haar master is begonnen vertelt haar buurvrouw dat ze een half jaar alleen door Zuid-Amerika heeft gereisd. Zelfstandigheid en problemen oplossen vindt ze tot haar onderscheidend vermogen horen.

Aan het einde van de workshop legt de trainer een paars rond kleedje met zilveren glitters op de grond. Wie van de studenten wil er als eerste op deze stip staan en in twee zinnen zijn onderscheidend vermogen communiceren aan de groep? Baan staat op de stip en vertelt haar toehoorders dat ze vier talen vloeiend spreekt. Hiermee kan ze goed communiceren en mensen met elkaar verbinden. Ze krijgt applaus van haar medestudenten.

Vijf trends op arbeidsmarktgebied volgens de Belastingdienst.

1 Mensen willen werk doen dat ertoe doet.

2 Mensen zoeken erkenning en waardering en vinden geld verdienen minder van belang.

3 Ontwikkelen is belangrijk. Niet alleen op het gebied van kennis maar ook qua houding en gedrag.

4 Mensen streven naar onafhankelijkheid, ook binnen een organisatie.

5 Jezelf zijn is belangrijk. Authenticiteit is belangrijk omdat werk en privé steeds meer door elkaar lopen.