Arabisch leren dat niet veel Arabieren spreken

Nee, er is echt niets van te verstaan, en ook van het schrift kun je als buitenstaander geen chocola maken. De zinnen die docent Corné Hanssen op het bord zet, zien er uit als langgerekte, zwierige tekeningen. De studenten hebben allemaal Arabisch 1 en Arabisch 2 gevolgd, zodat ze nu, bij het derde deel, de taal aardig lijken te beheersen. De één klinkt wat aarzelender dan de ander, maar toch: voor iemand die geen woord Arabisch spreekt zoals ik, is het indrukwekkend. Dat geldt ook voor het scala aan grammaticale termen dat ze bezigen: radicaal, suffix, apocopaat, futurum imperfectum.

Toch zijn ze bij Arabisch 1 helemaal bij nul begonnen. De studenten hoefden niets van Arabisch te weten, noch van grammatica. Docent Hanssen: “Toen ik studeerde, werd er van je geëist dat je alle grammaticale termen kende, maar dat kun je tegenwoordig niet meer van studenten vragen. Ze weten vaak nauwelijks nog iets van grammatica, omdat de kennis is weggezakt of omdat ze het op de middelbare school niet hebben geleerd.” 

Arabisch lijkt op Duits
Het college is aan de Israëlslaan waar de UU een onderwijsvoorziening heeft gemaakt voor onder meer de faculteit Geesteswetenschappen. Door de verbouwing van de Spinozahal op the International Campus is tijdelijk een andere locatie nodig. Daarom zitten we nu in een ruimte in de kelder. 

Het eerste deel van de les is vooral een bespreking van het gemaakte huiswerk. Om beurten vertellen de studenten hoe ze een stukje tekst vertaald hebben. “Het is niet het meest interactieve college,” weet Hanssen, maar dat kan ook niet anders. Bij het leren van een taal gaat het om de details, en niveau en tempo liggen hoog. “Deze studenten moeten straks complexe teksten kunnen lezen,” zegt de docent. “Dat lukt alleen als je de stof heel goed bijhoudt.”

“Arabisch lijkt op Duits,” zegt student Thomas. Hij volgt Arabisch als minor, naast zijn studie Journalistiek aan de Hogeschool Utrecht. “Het is heel logisch. Er zijn veel regels, maar als je die maar allemaal in je kop stampt, is het prima te volgen.” Zijn buurvrouw Randa, student Economie, vindt Arabisch een lastige taal. Thuis spreekt ze Egyptisch, maar dat maakt het niet gemakkelijker, zegt ze. “Die talen zijn totaal verschillend.” 

Maar ze weten waar ze het voor doen. Mehraban, student Internationaal Recht, wil de politiek of diplomatiek in, en is er van overtuigd dat ze in dat vakgebied veel aan Arabisch heeft. “Het is goed om een extra taal te spreken, en Arabisch is één van de meest gebruikte talen in de wereld.” Randa heeft er nu al profijt van. “Ik heb veel Arabische vrienden, en nu kan ik eindelijk lezen wat ze allemaal op Facebook zetten.” 

Lidewij volgt het vak Arabisch niet als minor, maar als onderdeel van haar tweede studie Islam & Arabisch. Ze studeert ook Culturele Antropologie en wil na haar afstuderen naar het Midden-Oosten. Om de taal te oefenen luistert ze ’s ochtends naar Arabische muziek. “Ik versta het niet goed, maar zo leer ik de klanken kennen.”

En het kan nog moeilijker
In de tweede helft van het college wordt een begin gemaakt met de eeuwenoude verhalen van Duizend-en-een Nacht. De rest van het blok zullen de studenten zich er in gaan verdiepen. Toch wat spannender dan het vertalen van zinnetjes als ‘Waarom bewaar je al die boeken?’ of de vervoegingen van het werkwoord ‘stoppen’. “Het is een fantastisch verhaal,” zegt Hanssen genietend, “het gaat heel vreemde kanten op.”

Na Arabisch 3 volgt voor de minorstudenten nog Arabisch 4; voor de studenten Islam & Arabisch is er zelfs nog een vijfde vak. Toch wordt het ook na vijf delen Arabisch niet eenvoudig om in het Midden-Oosten een gesprek te voeren op straat. Daarvoor zijn er te veel varianten van de taal, die onderling erg verschillen. Hanssen: “We oefenen de basis wel, zodat je bijvoorbeeld iets kunt bestellen. Maar het Arabisch dat we hier onderwijzen, wordt door veel Arabieren niet gesproken: zij spreken een dialect.”

Voor de meeste studenten in het college is dit vak het eerste dat ze volgen aan de Israëlslaan. Ze zijn niet onverdeeld positief over de ruimte, een zaal in de kelder met ramen die niet open kunnen. Lidewij moet voor de rest van haar colleges in De Uithof zijn. “Dit is ver van alles – niet alleen van De Uithof, maar ook van de binnenstad. We zitten eigenlijk in de middle of nowhere.” 

Randa fietste er naartoe met de navigatie op haar telefoon aan, want ze had geen idee waar het was. “Ik heb gelezen dat dit vroeger een ziekenhuis was. Zo voelt het ook wel, het is een beetje kil.” Thomas is nuchter: “Als je hier al je colleges volgt heb je niet het idee dat je aan de universiteit studeert. Maar aan de andere kant, een les volgen kan eigenlijk op elke plek.”