Bewoners studentenhuis: klaar met de VVD, meer aandacht voor klimaatcrisis

In een ruime, studentikoze woonkamer in hartje Lunetten zitten zes van de veertien huisgenoten bij elkaar voor de lunch. Het tosti-ijzer is gloeiend heet en de focaccia’s worden uit de oven gevist. Verdeeld over twee banken en een hangstoel praten ze over de aankomende Tweede Kamerverkiezingen. Het onderwerp komt af en toe aan bod. “Het zijn niet echt felle discussies, hoor”, zegt Simone. “Al zijn Krijn en ik het regelmatig niet echt met elkaar eens. Maar we geven elkaar ook de ruimte als we even geven zin hebben in een discussie.”

Gisteren heeft een groot deel van het huis de ongemakkelijke kieswijzer van het Humanistisch Verbond ingevuld. Deze kieswijzer poneert stellingen over onderwerpen als abortus en euthanasie. “Ik vond mijn uitslag verrassend”, vertelt Lotte. “Ik ben lid van D66 maar die partij stond bij mij op een lage plek.” Ook Aukje had een verrassende uitslag: “Ik ben echt een GroenLinkser, maar die partij stond ook bij mij erg laag.”

	Simone (21). Studeert Natuur- & Sterrenkunde. Mag voor het eerst voor de Tweede Kamer stemmen. Weet nog niet op welke partij ze gaat stemmen, maar het zal wel “iets links” zijn. Stemt op een vrouw die met voorkeursstemmen in de kamer kan komen.
	Lotte (20). Studeert Biologie. Mag voor het eerst voor de Tweede Kamer stemmen. Lid van de Jonge Democraten en D66. Stemt D66. Vind het stemmen op een persoon belangrijk, maar weet nog niet op wie.
	Krijn (22). StudeertLiberal Arts & Sciences, richting economie. Wordt zijn tweede Tweede Kamerverkiezingen. Stemde tot nog toe VVD, wil nu op een andere partij stemmen. Weet nog niet op welke, maar vindt Pieter Omtzigt van het CDA wel een sympathiek persoon.
	Jesse (24). Volgt de master Human Computer Interaction. Vier jaar geleden voor het eerst gestemd, toen op D66. Zal dit jaar waarschijnlijk weer voor die partij gaan. Stemt niet bewust op een kandidaat, maar vult stemwijzers in en neemt af en toe partijprogramma’s door.
	Aukje (20). Studeert Liberal Arts & Sciences, richting geschiedenis en post colonial studies. Mag voor het eerst voor de Tweede Kamer stemmen. Is voorzitter van Dwars Utrecht, lid van GroenLinks, maar twijfelt of ze niet liever op BIJ1 wil stemmen. Stemt bij voorkeur op een vrouw van kleur, omdat ze representatie belangrijk vindt.
	Boaz (23). Studeert Chemische Technologie. Denkt erover om op Volt te stemmen, maar twijfelt ook over GroenLinks. Zijn vader is lid van Volt en heeft hem redelijk weten te overtuigen.

Binnen het huis volgt iedereen op zijn manier het nieuws over de politiek. Zo zit Aukje in meerdere WhatsApp-groepen waar ze haar dagelijkse dosis nieuws van het Binnenhof binnenkrijgt. Volgens Lotte checkt iedereen elke dag wel even z’n nieuws-app, maar dat is volgens anderen niet het geval. Jesse valt haar in de rede: “Ik word er verdrietig van als ik het politieke nieuws lees. Voor mijn gevoel gaat het nooit goed binnen de politiek en zijn veel mensen eerder ontevreden dan tevreden.”

Die ontevredenheid over de politiek heerst onder de huisgenoten. Over de vraag wat het huidige (demissionaire) kabinet goed heeft gedaan, wordt het stil en moeten ze eerst goed nadenken. Meerdere studenten vinden Rutte een fijn en stabiel staatshoofd, iets wat volgens hen een goede factor is in tijden van crisis. Ook vindt Krijn de houding van de VVD richting de Europese Unie over verdere integratie sterk. “Maar de Rutte-doctrine vind ik niks.” Er klinken instemmende geluiden vanuit de groep.

Het is tijd voor een wisseling van de macht

Ook Simone, die graag “iets links” stemt, vindt dat Rutte een stabiel staatshoofd is geweest. Maar dat is het dan ook wel. “Rutte is nu al tien jaar aan de macht en in die tijd heeft hij een heleboel elementen van de verzorgingsstaat afgebroken. Ik mis daarbij een schuldbekentenis voor de fouten die hij heeft gemaakt. Bijvoorbeeld voor de toeslagenaffaire.”

Bij het vallen van de term toeslagenaffaire kreunt de hele woonkamer. Allemaal vinden ze het verschrikkelijk dat zoiets heeft kunnen gebeuren. “Ik vind het echt belachelijk dat de toeslagenaffaire zo lang heeft door kunnen etteren,” valt Krijn haar in de rede. Ook Jesse kan zich niet vinden in het beleid dat Rutte en zijn kabinet de afgelopen jaren gevoerd hebben: “Ze hebben gewoon geen verantwoordelijkheid genomen in het hele toeslagenverhaal. Dat aftreden zo vlak voor de verkiezingen is nep. Nu hoeven ze naar eigen zeggen alleen nog grote beslissingen over bijvoorbeeld de coronacrisis te nemen.”

De gemoederen lopen tijdens het gesprek hoog op. Over het algemeen zijn ze het met elkaar eens dat het tijd is dat Rutte (en het liefst de hele VVD) verdwijnt. “Het is tijd voor een wisseling van de wacht”, zegt Krijn stellig. “Laat hem een Europese functie op zich nemen of zo.” Simone steunt hem en vult aan: “Ja, of laat hem lobbyen. Kan hij vast goed. Hij is charmant, dat moet ik wel toegeven.”

De wietteelt moet volledig gelegaliseerd worden

Tijdens de discussie over de goede en slechte punten van het kabinet komt al snel de klimaatcrisis aan bod. “Ik maak me er veel zorgen over”, vertelt Aukje.  “Het huidige kabinet heeft amper iets gedaan om het klimaatprobleem aan te pakken. Er is een klimaatakkoord, maar daar houden ze zich niet aan. Bovendien komen die doelstellingen niet in de buurt van het akkoord van Parijs, en op hun beurt zijn die doelen ook niet genoeg om verdere opwarming van de aarde tegen te gaan.”

Anderen zijn het met haar eens. Het klimaatprobleem staat bij hen hoog op de agenda. Maar andere punten als het drugsbeleid, vluchtelingen en de zorg komen ook aan bod. Aukje gooit de volgende stelling in de groep: de wietteelt moet volledig gelegaliseerd worden. Daar is iedereen het over eens. Vooral Boaz. “Met alle producten heb je vraag en aanbod. Het kabinet zet alles op alles om het aanbod aan te pakken, waardoor prijzen stijgen. Daarbij komt dat behoeftes van mensen niet veranderen. En al het drugsgeld blijft onder de criminelen, dus daar kan de overheid ook geen belasting over innen. Je lost niks op. Als je drugs legaliseert, dus productie, verkoop en gebruik daarvan, kun je kijken naar betere voorlichting en zorgen voor een betere veiligheid van drugs. Persoonlijk vind ik dat je als volwassen persoon zelf de keuze hebt over wat je in je lichaam stopt.”

De rest is het ook eens met Boaz. “Je voorkomt er ook mee dat er chemisch afval wordt gedumpt in de Biesbosch”, voegen Jesse en Simone nog toe. Tegengeluiden hoor je niet over dit onderwerp.

Wat te doen met de huizencrisis

Dat is wel anders als het over huisvesting gaat. Krijn en Simone raken verwikkeld in een pittige discussie over de verantwoordelijkheid van de overheid om de huizencrisis aan te pakken. Volgens Krijn is het niet nodig om huisjesmelkers en andere pandjesbazen zo hard aan te pakken, want volgens hem moet er meer gebouwd worden. Maar dat kan niet zomaar, zegt hij, omdat er zoveel regels bestaan. “Ik denk dat het goed is dat die regels er zijn, hoor”, valt Aukje hen beiden in de reden. “Je wilt niet nu allemaal woningen bouwen om er in de toekomst achter de te komen dat ze helemaal niet duurzaam zijn.”

Er vliegen nog wat verwijten over en weer, maar uiteindelijk zijn Simone en Krijn het met elkaar eens dat de huizencrisis een ingewikkeld proces is. Daar laten ze het maar bij, want ze zouden hier wel eeuwig over door kunnen gaan.

De corona-aanpak

In plaats daarvan wordt de corona-aanpak van het kabinet geopperd als discussiepunt. Een mondiale zucht gevolgd door een “Oh God” van Jesse vullen de ruimte. “Er zijn geen harde, concrete regels”, begint Jesse. “Ik denk dat Nederlanders denken dat ze zelf wel bepalen welke regels ze wel of niet naleven. Ze nemen alles voor lief. Ik zie het ook bij studenten, die denken echt dat ze het beter weten dan alle experts en onderzoekers. Degenen die zich er wel aan houden, zijn depressief. Er wordt totaal niet gelet op het mentale welzijn van mensen.”

Na het passievolle betoog van Jesse klinken er weer instemmende geluiden. Het gaat mentaal slecht met veel jongeren, zowel op middelbare scholen als in het hoger onderwijs. “Iedereen kan zien dat het hele pakket aan maatregelen niet logisch is”, constateert Simone. “Je kunt op veel plekken, zoals op universiteiten en in sportscholen, de hoeveelheid personen zo reguleren dat je besmetting zoveel mogelijk kunt voorkomen. Dat gebeurt nu gewoon niet.”

Het nieuwe kabinet

Het ene na het andere argument om de corona-aanpak te veranderen passeert de revue. Na een tijdje is iedereen corona-moe en zijn frustraties voelbaar. Vooral de klimaatcrisis, huisvesting en de corona-aanpak zijn hot topics onder de studenten. Hoewel sommigen van hen er nog niet helemaal uit zijn op welke partij of kandidaat ze zullen stemmen, zijn ze het er allemaal over eens dat stemmen belangrijk is. “Het maakt me niet uit of wij hetzelfde denken en stemmen, maar gá gewoon”, zegt Simone.

Tot slot wordt er nog kort gespeculeerd hoe het kabinet eruit zal komen te zien. “Het liefst zo links mogelijk”, zegt Boaz. “Dat gaat niet lukken”, zegt Aukje snel. “Ik hoop in ieder geval op linkse partijen”, gaat ze verder. “Ik denk dat het mogelijk is dat de PvdA, GroenLinks en D66 samenwerken. D66 vormt dan de brug met de VVD, die wordt waarschijnlijk toch wel de grootste.” Simone wil het liefst van de VVD af, maar ook dat ziet ze niet snel gebeuren. Krijn weet het allemaal nog niet. Pieter Omtzigt van het CDA lijkt hem wel wat, omdat hij zich goed heeft opgesteld tijdens de toeslagenaffaire. Ook al weten sommigen het nog niet zeker, stemmen doen ze sowieso.