Bezoekers zijn proefkonijnen op interactief Festival De Beschaving

Alle festivalbezoekers zijn dit jaar proefpersoon in een mega-experiment op Festival De Beschaving. Ook kun je er zelf interactief deelnemen aan proefjes en onderzoeken. DUB licht een tipje van de sluier op, vooral over het wetenschapsprogramma.

Avontuurlijk en interactief: dat is ontdekkingsfestival De Beschaving dit jaar. Met drie muziekpodia -met onder andere zanger en rapper Typhoon, de Utrechtse rockband Kensington en singer-songwriter Sue the Night-, creatieve kunst –zoals mime, theater of warme voetenbadjes vol etherische oliën- en een wetenschapsprogramma, waarover verderop meer.. Op zaterdag 27 juni strijkt deze twaalfde editie van het festival neer in de Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht (UU).

Bijzonder dit jaar is dat het festival geïnspireerd is door de Tour de France – die een week later start. Met als thema: Le Grand Day of Art, een hint naar Le Grand Depart, zegt artistiek leider Bow Evers. “Op het festivalterrein zijn verschillende ingangen, die gekoppeld zijn aan een bepaald parcours - met landkaart. Denk aan een muziek-, wetenschap- of kunstroute. Direct vanaf de entree kies je zelf voor een parcours, waarmee je je eigen festivalbeleving creëert.” Binnen deze routes worden bezoekers verrast, waardoor je alsnog langs plekken komt die je niet verwacht", vertelt Evers.

Een andere primeur dit jaar is dat voor het eerst in Nederland een festivalterrein omgedoopt wordt tot één groot experiment. Elke Beschaving-bezoeker is een proefkonijn, zonder dat hij dat weet. Game-onderzoekers volgen de festivalgangers terwijl ze doen wat ze normaal ook doen: biertjes drinken, zonnen en bandjes luisteren, zegt kennisprogrammeur Jessie Waalwijk:. “Ze kijken naar hoe massa’s mensen zich gedragen als je ze bepaalde keuzes geeft en hoe ze zich gedragen in bepaalde situaties. Zo draagt iedereen bij aan de wetenschap.” Lukt het de onderzoekers de menigte te ontrafelen? Om het experiment niet van tevoren te beïnvloeden, mag DUB niet teveel vertellen. Blijf vooral jezelf dus!

Interactief experimentenparcours
Bezoekers vinden dit jaar meer dan ooit hun eigen weg in het wetenschapsprogramma Cirque de la Science, georganiseerd door de UU en het Universitair Medisch Centrum Utrecht (UMC Utrecht). Waalwijk: “Op dit kennisterrein kun je zelf deelnemen aan de wetenschap. Testjes, onderzoeken en experimenten zijn hier verspreid over vier tenten. Iedereen kan eraan meedoen.” Drie voorproefjes van dit kennisparcours:

Test je conditie met de healtcheck

Hoe groot is jouw uithoudingsvermogen? Fysieke grenzen van festivalbezoekers, zoals longinhoud, spierkracht en ademspieren, worden getest door fysiotherapeuten van het UMC Utrecht. Eén daarvan is Karin Valkenet. Met deze trainingstest onderzoekt zij of het zinvol is om mensen voor een operatie te trainen. “Als hun conditie verbetert, herstellen ze na een operatie dan sneller? En is er dan ook minder kans op complicaties? Dat willen we meten.” Om daarachter te komen, kijken de onderzoekers of bezoekers scoren volgens bepaalde normen. Met deze healthcheck wil het medisch centrum ook meer bekendheid voor dit onderwerp krijgen. Valkenet: “Weinig mensen koppelen het hebben van een goede conditie aan operatieherstel. Als meer mensen dit weten, gaan ze hopelijk meer bewegen en sporten.”

Hoe werkt dat dan, die trainingstest? Eerst krijg je een mondstuk in. Dan adem je zo diep mogelijk in, en weer uit. Zo testen ze je longinhoud. Tijdens de ademspiertraining doe je hetzelfde, alleen adem je nu in met tegendruk. Bij de spierkrachtoefening knijp je zo hard mogelijk in een apparaat, dat test hoe sterk je bent.

Oefen je sociale vaardigheden als virtuele festivalganger

Train je dating skills en leer nee zeggen met de sociale vaardigheidstraining op De Beschaving. Deze is gericht op contact leggen met onbekenden, iemand aanspreken op ongewenst gedrag en effectief onderhandelen. Dat leer je door te praten met een virtueel karakter, dat een man of vrouw kan zijn.

In een virtueel gesprek kun je kiezen uit vier antwoordmogelijkheden. “Net als in een echt gesprek zie je of je het juiste hebt gezegd, door de reactie van de ander. Onze fictieve karakters kennen verschillende emoties en zelfs huilbuien”, zegt hoogleraar informatica en softwaretechnologie Johan Jeuring. Hij stuurt studenten aan die de software voor dit simulatiespel ontwerpen.

Sinds 2013 wordt dit spel ontwikkeld en toegepast binnen communicatievakken van vier UU-opleidingen: geneeskunde, diergeneeskunde, farmacie en psychologie. Buurtzorgcentra in bijvoorbeeld de wijken Kanaleneiland en Overvecht gebruiken het ook, om te oefenen met onwillige en emotionele patiënten. Gebruikers leren bijvoorbeeld over vaste regels van een slechtnieuwsgesprek, zegt Jeuring. “Begin nooit met: ‘hoe gaat het, hoe voel je je nu?’ Wees meteen to the point: ‘ik heb slecht nieuws en dit is er aan de hand’. Als je dat eenmaal weet, kan dat in zo’n gesprek veel rust opleveren.”  Zorgprofessionals in wijken als Lombok en Overvecht gebruiken het spel ook, om gesprekken te oefenen met patiënten met ingewikkelde zorgvragen.

Voor De Beschaving is dit simulatiespel omgebouwd van virtuele patiënt tot virtuele festivalganger. Jeuring wil hiermee kijken hoe festivalbezoekers omgaan met het spel. “Snappen zij hoe het werkt, herkennen ze emoties van het virtuele karakter, is het duidelijk waar je op moet klikken?” Met die informatie kan de software gebruiksvriendelijker worden gemaakt.

Altijd al willen fietsen door een virtuele wereld?

Dat kan op De Beschaving, met de Oculus Rift. Deze software uit de VS projecteert video’s in een bril. Waar en wat je maar wil. Op het festival zijn dat Nederlandse fietsomgevingen: steden, weilanden, polders. Je zit op een fiets die op een rollerbank staat. Terwijl je fietsbewegingen maakt, verandert de omgeving met je mee. Als je je hoofd naar links draait, kijk je in de virtuele realiteit ook naar links.

Die fietsomgeving is er volgens Martin Dijst, hoofd van het departement Sociale Geografie en Planologie en hoogleraar Stedelijke Ontwikkeling en Ruimte Mobiliteit (UU), omdat hij wil weten wat drukke straten, parken en brede fietspaden betekenen voor de fietsbeleving van mensen. Hoewel de Oculus Rift sinds drie jaar bestaat, is zijn afdeling de eerste die de virtuele bril in wetenschappelijk onderzoek gebruikt. “We onderzoeken, ook op het festival, welke omgeving de laagste en hoogste waardering krijgt. Op basis daarvan veranderen we bestaande fietspaden. Zo willen we bereiken dat meer mensen gaan fietsen”, legt Dijst uit. Onderzoeksgegevens van festivalbezoekers worden gebruikt als feedback. Welke indrukken doen mensen op? Wat kan er worden verbeterd aan de virtuele ervaring? Welke omgeving is geliefd?

Knipoog naar Grand Depart
Ook het wetenschapsprogramma is geïnspireerd door de Tour de France, waarbij er meerdere links zijn gemaakt met bewegen. Kennisprogrammeur Waalwijk: “Op het grote podium staan UMC-sprekers die onderzoeken welke invloed bewegen heeft op operatieherstel of op ziektepreventie. Zo bespreekt  Evelyn Monninkhof of bewegen en afvallen het risico op borstkanker verkleint. Ook de Oculus Rift heeft een directe link met fietsen en bewegen.”

Grote podium wetenschapsprogramma
Naast het experimentenparcours is er een kennispodium. Overdag staan in deze tent sprekers over muziek, wetenschap en kunst, die optreden met columns, gedichten, lezingen of cabaret. Zo zijn er optredens van kleinkunstenaar Mike Boddé, psychiater Marco Boks (UMC) en jurist Liesbeth Enneking (UU). Tijdens het avondprogramma treden UU-alumni Jan Beuving en Daan van Eijk op, met een muzikale cabaretshow. Ook is er een avondconcert met pianist Christiaan Kuyvenhoven en neurowetenschapper Iris Sommer (UMC). Terwijl Kuyvenhoven speelt, vertelt Sommer over wat muziek luisteren en spelen doet met je brein.

Kaarten winnen voor De Beschaving? DUB mag 2x2 kaarten weggeven voor dit evenement op 27 juni. Mail voor 8 juni een bericht naar DUBprijsvraag@uu.nl