Campusdichters zorgen voor rumoer op de universiteiten
Studenten en medewerkers van de UU kunnen tot 1 december meedoen aan de wedstrijd van DUB om de campuscolumnist van de UU te worden. De eerste campuscolumnist werd verkozen in 2011 en de bekendmaking vond plaats tijdens de nieuwjaarsreceptie van het College van Bestuur.
Tegenwoordig is het podium van de Utrechtse campuscolumnist vooral DUB en is de campuscolumnist minder zichtbaar bij andere activiteiten van de universiteit. Dat is anders bij de verschillende campusdichters van andere universiteiten. Zij treden vaker op bij academische gelegenheden of op podia in de stad. Bovendien is de organisatie vaak niet in handen van het universiteitsblad.
Hoe zit dat met de campusdichters elders? Wie mogen er daar meedoen? Wat kunnen ze winnen? En wat is hun impact?
Groningen: Een fles wijn van de rector
De eerste universiteit die met een campusdichter begon was in 2000 de Rijksuniversiteit Groningen. De universiteit benoemt jaarlijks een nieuwe 'huisdichter’. Het initiatief is genomen door de toenmalige rector Doeke Bosscher die aanklopte bij de UK, de Universiteitskrant van Groningen. De rector beloofde een goede fles wijn uit zijn eigen kelder als prijs ter beschikking te stellen.
In Groningen bestaat de traditie van de student als huisdichter nog steeds. De dichter begint bij de opening van het academisch jaar en laat regelmatig van zich horen bij bijzondere gelegenheden. Afgelopen jaar wist de huisdichter Nobelprijswinnaar Ben Feringa te ontroeren met een gedicht dat werd voorgelezen in een volle Oosterpoort waar Studium Generale een speciale avond met Feringa had georganiseerd.
Als beloning mag de Groningse huisdichter na afloop van het jaar een bundel publiceren. Voor veel van de dichters is dat hun debuut. Verder is er jaarlijks geld voor een speciaal project. Afgelopen jaar bijvoorbeeld koppelde de campusdichter een aantal jonge wetenschappers aan een aantal Groningse poëten om in een gedicht iets te vertellen over het onderzoek.
De campusdichter publiceert sinds twee jaar niet meer in de inmiddels digitale UK. “Het is volgens de huidige redactie niet meer hun core business“, vertelt Guus Temeer, die ooit als hoofdredacteur van UK aan de wieg stond van de verkiezing en die taak nu als hoofd van Studium Generale heeft overgenomen. “Ik vind dat jammer want de dichter heeft een open standpunt over wat er speelt op de campus. Dat kan ook heel kritisch zijn, zoals bij de laatste opening van het academisch jaar waar de nieuwe dichteres protesteerde tegen de bezuinigingen op de letterenfaculteit.“
Tilburg: Kritische gedichten over de Stapelaffaire
Tilburg kent een campusdichter vanaf 2007. Het initiatief kwam van het universiteitsblad Univers, maar later is de organisatie overgenomen door het Academic Forum, een soort van Studium Generale. Zowel studenten als medewerkers mogen meedoen. De verkiezing vindt plaats in januari tijdens de Poetry Party.
Behalve publicatie in het universiteitsblad, geeft de campusdichter ook acte de presence bij diverse literaire activiteiten op de campus en in de stad.
“Het is mooi wanneer een campusdichter de actualiteit op eigen wijze belicht”, vertelt hoofdredacteur Francine Bardoel. Een mooie herinnering heeft ze aan Karel Soudijn, de hoogleraar Psychologie die de functie een jaar vervulde. “Hij was campusdichter in de tijd dat de affaire rond Diederik Stapel speelde. Soudijn schreef toen een prachtig gedicht waarin hij de communicatie van de universiteit over de kwestie op de hak nam.”
Nijmegen: Campusdichter maakt teksten voor gelukkoekjes
In Nijmegen ligt de organisatie van de verkiezing van de campusdichter in handen van de stichting Cultuur op de campus. Actieve studenten van de Radboud Universiteit doen dat al vanaf het collegejaar 2007-2008. Tijdens een voordrachtsavond strijden drie genomineerden om de titel. Alleen studenten komen in aanmerking.
De bekendmaking vindt plaats tijdens de opening van het academisch jaar. De campusdichter treedt in de loop van het jaar bij verschillende evenementen op. Soms is dat op de campus, soms in de stad. Zo is er een plekje gereserveerd bij Het Valkhof cultuurfeest en zelfs bij de Vierdaagse.
“Dit jaar is het thema van het academisch jaar Geluk en bij de opening van het academisch jaar werden er gelukkoekjes verspreid met een tekst. Ook onze campusdichter heeft enkele teksten voor die koekjes mogen schrijven”, aldus Isabelle Reijnders van Cultuur op de campus.
Twente: kort maar krachtig
Bij de Universiteit Twente was de performance van de campusdichter kort maar krachtig. Twee dichters zijn er geweest, in de jaren 2010 tot 2012, waarvan de tweede dichter, een medewerker van de wetenschapswinkel, een verpletterende indruk maakte door zijn jaar af te ronden met een dichtbundel. Bovendien zijn zinnen uit zijn gedichten afgedrukt in de gebouwen, zodat ze nog altijd zichtbaar zijn.
Rotterdam: Een aantekening op je diploma
Bij de Erasmusuniversiteit is de benoeming van de campusdichter voor een periode van twee jaar. De titel is bedoeld voor studenten en wordt georganiseerd door Studium Generale. Behalve publicatie in het Erasmus Magazine, treedt de dichter ook op bij tal van activiteiten, zoals de Rotterdamlezing.
“Het bijzondere bij ons is dat studenten die campusdichter zijn geweest een erkenningscertificaat krijgen op hun diploma”vertelt Fedde van der Spoel van Studium Generale die de organisatie de laatste jaren op zich heeft genomen.
De huidige campusdichter is een Italiaanse student. Volgend jaar loopt haar termijn af. Het is echter nog niet zeker of er een vervolg komt. Het animo om zich literair te uiten is onder de Rotterdamse studenten niet heel erg hoog.
De Vrije Universiteit: Dichten over een bezetting
Zorgen voor meer binding en het geven van een ander geluid. Dat is de opdracht van de campusdichter van de Vrije Universiteit. Alleen studenten mogen meedoen. In 2014 is hiermee gestart en de campusdichter kreeg een plek binnen de campus, onder meer door een voordracht bij de dies, de verjaardag van de universiteit.
De meest actieve dichter was Charley. Hij ging naar een bezetting om daar poëtisch verslag vanuit te brengen. Nu vervult masterstudent Biomedical Science en Management Health Science Zainab Noor el Hejazi de functie. Zij zet zich ook in voor vluchtelingen.
Ook bij de VU is de belangstelling niet heel groot. Het is afwachten of er een volgende campusdichter wordt gevonden.
Universiteit van Amsterdam: Collegevoorzitter Louise Gunning in de jury
Een traditie is het in Amsterdam niet geworden. Hoewel de UvA bulkt van het literair talent, is er maar één keer een verkiezing van campusdichter gehouden. Dit was in 2015. Het werd meteen groots opgezet en de verkiezing had een rumoerig verloop.
In zaal Spui 25 mochten tien genomineerden van zowel de universiteit als de hogeschool hun gedicht voordragen. In de jury zaten onder meer de hoogleraar moderne Letterkunde Thomas Vaessens en de auteur en HvA docent Thomas van Aalten. De jury werd voorgezeten door toenmalig collegevoorzitter Louise Gunning, die ook in de jury van VSB Poëzieprijs zat. De avond werd verstoord door actievoerders van de nieuwe universiteit. Maar toen één van de genomineerden de actievoerders tot stilte maande, kon een student Nederlands als winnaar aangewezen worden. Een opvolger heeft hij nooit gekregen.