Collegevoorzitter UU:  ‘We willen studievertraging zoveel mogelijk voorkomen’

Als het aantal besmettingen van het coronavirus vorige week sterk toeneemt, weet collegevoorzitter Anton Pijpers al dat hij zich moet voorbereiden op nog vergaande maatregelen dan waar de universiteit tot dan toe mee te maken had. Vandaag de dag zit Pijpers ’s ochtends en s‘ avonds in crisisberaad.  Daarbij zit hij ook in het landelijke crisisteam van universiteiten en het ministerie om de taken op elkaar af te stemmen en van elkaar te kunnen leren. Daartussendoor is hij zoveel mogelijk bezig met zijn reguliere werk. Het is spitsroedenlopen, merkt hij. Enige ervaring met crisis heeft hij wel. In zijn tijd als Algemeen Directeur Gezondheidsdienst voor Dieren kreeg hij te maken met de mond-en-klauwzeercrisis en de vogelgriep. “Die ervaring neem ik mee”, zegt hij. “Maar dit is wel van een heel andere orde.”

Hoe zijn jullie donderdag tot het besluit gekomen geen onderwijs aan de universiteit te geven?
“Na de persconferentie van premier Rutte, zijn we snel om de tafel gaan zitten. Je wist al dat er iets zou komen, dus we waren wel voorbereid. We hebben gekeken hoe we de maatregelen als UU moesten gaan invullen. In eerste instantie leek de maatregel alleen de hoorcolleges met meer dan honderd mensen te raken, maar al snel volgde  een Kamerbrief van minister Bruins die verder ging. Ons uitgangspunt is meteen geweest dat we willen zorgen dat we het onderwijs zo goed mogelijk continueren.

"Om dat voor elkaar te krijgen, is docenten gevraagd op welke manier ze het huidige blok tot een goed einde kunnen brengen zonder fysiek onderwijs. De colleges van blok 3 zijn al voor een groot deel achter de rug. Hoe de docenten hun blok afronden kan per docent anders zijn. Je kunt online lesgeven, chatgroepen of skype gebruiken of op zoek gaan naar opdrachten die thuis gemaakt kunnen worden. Daarbij moeten de toetsen wel voldoen aan de kwaliteitscriteria van de examencommissie. Wij hebben de docenten gevraagd om uiterlijk woensdag aan de studenten kenbaar te maken hoe ze het blok zouden willen afronden. En wij als universiteit kunnen de docenten helpen hun plannen uit te voeren. Educate-IT heeft veel expertise met digitaal onderwijs en biedt alle docenten binnen en buiten onze universiteit hulp aan.”

Kun je dit ook garanderen wanneer de universiteit langer dicht zou blijven?
“De focus ligt nu op blok 3. Het nieuwe blok begint op 20 april. Daarom hebben we nu ook gezegd dat het fysieke onderwijs stopt tot 20 april. We weten niet wat er dan wel of niet kan. We anticiperen wel op wat we moeten doen wanneer de universiteit onverhoopt nog langer gesloten blijft. De oplossing zal ingewikkelder zijn, toch gaan we met de docenten in overleg om te kijken of ze ook dat onderwijs op een verantwoorde manier zonder al te grote vertraging kunnen geven.”

De studenten van de universiteitsraad lieten donderdagmiddag weten dat het erg lang duurde voor de studenten werden geïnformeerd. Was die kritiek terecht?
“Nee, dat denk ik niet. Er zaten verschillen tussen de persconferentie en de Kamerbrief. Dat zorgde voor enige vertraging. Om 20.00 uur ’s avonds is één mail met de correcte informatie de deur uit gegaan en de website aangepast. Studenten willen duidelijkheid. Als op een dag meerdere brieven met steeds weer aangepaste info geeft, is dat ook niet goed. Maar natuurlijk wil je zo snel en zorgvuldig mogelijk communiceren. Daar doen we onze uiterste best voor.”

Waarom is studenten in het buitenland gevraagd terug te komen en internationale studenten geadviseerd te vertrekken?
“Ook hier geldt maatwerk. Er zijn studenten die zitten in gebieden waar het virus heerst en ze geen onderwijs kunnen volgen. Bovendien weet je niet of er op korte termijn reisbeperkingen komen. In dat geval kan het verstandig zijn om naar huis te komen.

Internationale studenten hebben we vooral de vrijheid willen bieden om te gaan. Er kwamen talrijke vragen binnen. Je wilt die studenten niet verplichten hier te blijven. Daarnaast is het voor deze studenten extra vervelend als ze binnen moeten blijven. Dan dreigt al snel een sociaal isolement omdat ze geen familienetwerk hebben. We hebben deze studenten de mogelijkheid willen bieden te vertrekken en ze daarbij waar mogelijk te ondersteunen. Zoals we ook studenten die hier blijven ondersteunen.”

De maatregelen zijn sinds donderdag al een paar keer aangescherpt. In principe mogen alleen mensen met vitale functies nog werken. Wat zijn voor de universiteit vitale functies?
“We willen maximaal onze verantwoordelijkheid nemen bij de indamming van het virus en zeggen: niemand komt naar de werkplek, tenzij. En dan gaat het inderdaad om werkzaamheden die per se nodig zijn en per se hier gedaan moeten worden. Denk daarbij aan dierverzorgers, het controleren van de warmte-krachtcentrale, de veiligheidsdiensten. In sommige gevallen kan je ook denken aan lopende experimenten in laboratoria die door het plotseling stoppen een enorme schade voor de onderzoekers zouden opleveren. Maar we hebben wel gezegd dat er geen nieuwe experimenten gestart worden.

Zo dringen we het aantal mensen dat elkaar kan besmetten terug. Zelfs het crisisteam hoeft niet altijd naar de werkplek te komen. Zij kunnen ook vanuit huis werken. De ict helpt met faciliteiten om nog beter online te kunnen communiceren.”

Wat betekent het voor het personeel als ze niet al hun werk thuis kunnen doen?
“Voorlopig zijn we heel coulant. De een kan meer thuis doen dan de ander. Dat is dan zo. Je stemt dat af met de leidinggevende. En je wordt niet verplicht vrije dagen op te nemen. Mocht het langer duren, dan moeten we wel gaan kijken hoe we het oplossen. Het aanvragen van arbeidstijdverkorting speelt voor ons nu niet, maar als het erg lang duurt moet je daar misschien naar gaan kijken. De huidige situatie is vooral vervelend voor zzp’ers of mensen zonder dienstverband.”

Hoe groot zijn de gevolgen voor de universiteit?
“We kunnen nu de gevolgen nog niet helemaal overzien. Natuurlijk is het lastig voor studenten die niet in de UB kunnen studeren, voor docenten die kinderen thuis op moeten vangen en tegelijk colleges moeten aanpassen, voor onderzoekers die niet naar hun lab kunnen. Het zal zeker geld kosten. Ook zijn er veel activiteiten die niet doorgaan. Denk aan oraties, promoties of diploma-uitreikingen. Wij zullen moeten kijken hoe we die na de coronavirus opnieuw gaan inplannen. Dat zal de nodige flexibiliteit vergen.”

Hoe kan de universiteit studenten ondersteunen?
 “Zoals gezegd willen we de studievertraging tot een minimum beperken. Daar zetten we ons voor in. Maar we beseffen ook dat het voor studenten financieel moeilijke tijden kunnen zijn. Zo zal een deel van de bijbanen geschrapt worden, worden sommige stages stop gezet en zullen sommige studenten allicht toch vertraging oplopen. De minister heeft al gezegd dat we voor studenten die echt in geldnood komen moeten kijken of ze ook in aanmerking kunnen komen voor geld uit het profileringsfonds. Dat is een noodfonds waar studenten in geval van overmacht (denk aan ziekte) een beroep op kunnen doen.”

Wat je de Utrechtse studenten en medewerkers willen meegeven?
“Dit is een crisis van ongekende omvang. Heel ingrijpend. Ik ben echt onder de indruk hoe de mensen van de UU dit tot nu toe hebben opgepakt. Docenten die meteen aan de slag gegaan zijn om hun cursus tot een goed einde te brengen, mensen van security die de zaken hier in goede banen leiden, communicatiemedewerkers die tot ’s avonds laat aan de slag zijn. Maar ook kregen we het aanbod van vrijwilligers van andere afdelingen om aan de telefoon vragen van studenten in het buitenland te beantwoorden.

Ook studenten in Utrecht hebben het heel goed gedaan. Ik kreeg al op woensdagavond een telefoontje van het USC dat ze de sociëteit en de Woo gingen sluiten. Dat hebben ze goed aangevoeld. Ik liep dit weekend door de stad en zag dat het rustig was. Geen grote groepen studenten die uitgingen of studentenfeesten op eenheden. De studenten houden zich aan de richtlijnen en dat is nodig bij zo’n crisis. We moeten samen de schouders eronder zetten in het belang van kwetsbare mensen. Het zou mooi zijn als we in deze tijden echt solidair met elkaar kunnen zijn, ook als het langer duurt.”