Crowdfunding: een nieuwe geldstroom voor de wetenschap?
Is crowdfunding een nieuwe serieuze geldbron voor wetenschappers? DUB sprak met onderzoekers die pionieren op het gebied van online donaties.
Heb jij 20 euro over voor een onderzoek naar de migratieroute van de Noord-Atlantische papegaaiduiker? Wil jij de totstandkoming van een historisch boek sponsoren in ruil voor vermelding in het dankwoord? Of, in ruil voor een rondleiding in het lab, 100 euro stoppen in kankeronderzoek?
Dit zijn het type vragen die gesteld worden op Amerikaanse crowdfundingsites waar je kan doneren aan wetenschappelijk onderzoek. In de cultuursector en de gadgetwereld is deze vorm van financiering, crowdfunding, al redelijk bekend. Maar in de wetenschap is het nog betrekkelijk nieuw.
Maar daar komt langzaam aan verandering in. De crowdfundingsite Flintwave.com wordt vandaag op het Discovery Festival in het Amsterdamse Nemo gepresenteerd. Een initiatief van twee Nederlanders, David van Hartskamp en Klaas Jan Bolt.
“Wij zijn in Europa de eerste crowdfundingsite voor wetenschappers”, zegt initiatiefnemer Van Hartskamp. “Op onze site kunnen wetenschappers funding krijgen van het publiek. Ook willen we een platform zijn waar je wetenschappers en hun verrichtingen kan volgen.”
Flintwave gaat van start met drie projecten. Een daarvan is van het UMC Utrecht. Een groep onderzoekers van het UMC Utrecht en het Hubrecht Instituut, onder leiding van cardioloog Folkert Asselbergs, hoopt met behulp van Flintwave 40.000 euro op te halen voor onderzoek naar de erfelijke hartspierziekte iDCM. Een bedrag dat in het niet valt bij de werkelijke kosten. Asselbergs: “Voor wetenschap is het een relatief klein bedrag, want de werkelijke kosten van het onderzoek zijn veel hoger, maar het is goed mogelijk om hiermee een deel van het onderzoek te financieren.”
Ing Han Gho, een van de arts-onderzoekers betrokken bij dit project: ”Er is nog veel uit te zoeken, maar we hebben een belangrijk aanknopingspunt. We weten dat deze ziekte in bepaalde families vaker voorkomt, erfelijkheid lijkt dus een belangrijke rol te spelen. Bij dit onderzoek proberen we de onderliggende oorzaken van deze hartspierziekte te ontrafelen.”
“Ik geloof echt in het concept crowdfunding”, zegt cardioloog Asselbergs. “Ik denk dat de wetenschap gebaat is bij een andere vorm van financiering, waarbij burgers en organisaties meer invloed krijgen op de richting die het onderzoek op moet gaan. Bij crowdfunding moet je wel uit je ivoren toren komen om mensen enthousiast te krijgen.”
Wie geld geeft aan het Utrechts hartonderzoek (dat kan hier) krijgt een beloning, die groter wordt naarmate het gedoneerde bedrag hoger wordt. Wie minimaal 100 euro doneert aan de Utrechtse cardiologen, mag aanwezig zijn bij een hoorcollege. Voor 1000 euro krijg je een rondleiding in het lab. Wie meer dan 5000 euro inlegt, wordt genoemd in het dankwoord bij een wetenschappelijk artikel. Tot slot: de filantropen die meer dan 10.000 euro overhebben voor het onderzoek krijgen een afdruk van hun eigen DNA op een schilderij.
Deze zogeheten rewards zijn afgekeken van andere crowdfundingsites. Het idee: mensen gaan sneller doneren als ze iets concreets beloofd wordt. Zie de 10 miljoen dollar die werd gecollecteerd voor het maken van een smartphone-horloge, de Pebble. Donateurs steunen niet alleen de totstandkoming, ze krijgen ook een exemplaar thuisgestuurd.
Wie doneert aan het project van Els Kloek, historica van het Huygens ING en tot 2011 verbonden aan de UU, krijgt ook een beloning: een rijk geïllustreerd boek over 1001 historische vrouwen. Tien jaar lang heeft Kloek biografieën van historische vrouwen verzameld. En nu wil ze met behulp van crowdfunding, samen met vormgeefster Irma Boom, het boek 1001 vrouwen uitbrengen.
Mensen kunnen op een speciaal gemaakte site in ruil voor een donatie een historische vrouw adopteren, en krijgen een vermelding in het boek 1001 vrouwen als het in februari 2013 uitkomt. Met de donaties kan de prijs van het boek flink gedrukt worden, legt Kloek uit. “Het boek moet iets bijzonders worden, speciaal vormgegeven en 1500 pagina’s lang. Zonder donaties zou het boek 120 euro kosten, nu gaan we het voor 50 euro verkopen.”
“Het is prachtig om het boek op deze manier te financieren”, zegt Kloek. Tot nu toe is er al bijna 45.000 euro van de geplande 85.000 euro binnengehaald via een speciale site. Vooral Annie Schmidt is een populaire adoptievrouw. Door de succesvolle crowdfunding zegden grote culturele fondsen hun steun toe omdat ze deze eigen inspanning van crowdfunding waarderen. “We hebben daardoor nu al een definitief besluit genomen: het boek komt er.”
“Crowdfunding is een goed alternatief voor als de subsidiekraan dichtgaat”, vindt Kloek. Het is ook leuker, zegt ze. “Al die formulieren invullen voor NWO, dat is geen feest en heel veel werk. Je komt aan onderzoek bijna niet meer toe. Al geef ik toe dat crowdfunding ook veel tijd kost. Je moet reclame maken met een filmpje en een website, je moet veel vragen van donateurs beantwoorden. Maar je doet het niet voor niets: je merkt dat er veel draagvlak is voor je werk.”
Bovendien brengt crowdfunding onderzoek dichter bij de samenleving, denkt Kloek. “Je bent aan de maatschappij verplicht om je onderzoek te verantwoorden. Nu gebeurt het veel te vaak dat onderzoekers voor 1,5 man en een paardenkop schrijven. Ik snap wel dat sommig onderzoek moeilijk uit te leggen is aan het publiek, maar je moet wel een poging wagen.”
Ook fundamenteel onderzoek leent zich voor crowdfunding, denkt Flintwave-initiatiefnemer Van Harstkamp. “Met aansprekend onderzoek haal je meer binnen, natuurlijk. Wat dat betreft heeft abstract onderzoek het lastiger. Maar het gaat ook om de presentatie. Iemand die heel gepassioneerd over zijn of haar project kan vertellen, kan voor ieder type onderzoek crowdfunding binnenhalen.”