De 4 meest gebruikte tentamen- en deadlinesmoezen

De laatste tentamenperiode is bijna ten einde. Of ben jij een van die studenten die zich heeft afgemeld, met een smoes of geldig excuus. DUB maakte een inventarisatie van alle uitvluchten die docenten te horen krijgen. “Als studenten zeggen dat hun relatie uit is, geloof ik ze altijd wel. Vaak moeten ze dan bijna huilen.”

Gaan studenten zich straks niet vaker ziek melden om die slecht voorbereide toets te mogen skippen? Of excuses verzinnen om onder de deadline van die onaffe scriptie uit te komen?

Die vragen doemden deze maand op toen de universiteitsraad een verhoging van de herkansingsnorm besprak. Nu mag je immers met een gemiddeld cijfer van een 4 nog herkansen, maar het universiteitsbestuur wil daar een half punt bovenop doen. Voor een student wordt de verleiding dan groter strategisch een laag cijfer te vermijden en  voor een inhaaltoets te gaan.

De kwestie is even in de ijskast gezet, maar misschien dat het over een jaar wel zover is. En docenten hebben nu al vaak te maken met afzeggingen, zoals blijkt uit een tweet van geschiedenisdocent Arend Jan Boekestijn.

7 van de 72 studenten hebben zich voor het tentamen morgen ziek gemeld. Statistisch lijkt me dat verdacht. Klopt dat?

— Arend Jan Boekestijn (@ajboekestijn) June 20, 2013

Maar met welke excuses en smoezen komen studenten eigenlijk aanzetten bij hun docenten?, vroeg DUB via sociale media en e-mail aan studenten en docenten. Hieronder een weergave.

1 Ziek van Mr. Jacks
Ziekte blijkt, zoals verwacht, de meest genoemde reden om af te zeggen voor een tentamen of om een scriptiedeadline te laten passeren. Van een opleiding horen we dat studenten niet schromen details te geven van de frequentie van het wc-bezoek en het soort uitscheiding dat ze daar achterlaten. Ook de waarschijnlijke reden van de onpasselijkheid blijft niet onvermeld. “Ik heb bij mr. Jacks pizza gegeten.”

En de aandoeningen zijn soms verre van alledaags. Ooit last gehad van een jeukend gehemelte? Gelogen is het allemaal niet. Een studente zegt op Facebook: “Raar maar waar: ik heb een keer een dag uitstel gevraagd (en gekregen) voor een paperdeadline vanwege een allergische reactie op een muggenbeet!”

Maar het kan ook gewoner. Ook op Facebook: “De enige keer dat ik afgezegd heb voor een tentamen was toen ik letterlijk niet in staat was mijn bed uit te komen. Ik was de avond ervoor door mijn rug gegaan en was die ochtend blij dat mijn mobiel binnen bereik lag ...”

2 Rouwen en trouwen
En als studenten zelf niet zwak of misselijk zijn is er vaak iets met een familielid aan de hand. In positieve zin: een trouwerij bijvoorbeeld, maar vaker in negatieve zin. Een docent Economie zegt: “Altijd veel zieke oma’s, opa’s en familieleden van vrienden die de aandacht opeisen rond de tentamen- en deadlinetijd.”

Een docent Farmacie komt met een originele variant. “Een dame zei dat ze niet kon deelnemen aan een tentamen omdat ze voor haar zus moest zorgen die tijdens een verblijf in Engeland bij familie aangevallen was door de kat van de familie. Ze stuurde mij hier een hele serie bloederige foto’s van.”

3 Het is net uit of net aan
Relatieperikelen worden door studenten ook vaak genoemd als aanleiding om thuis te blijven. Een docent Communicatiekunde herinnert zich het verhaal van een huilende en radeloze studente die afzegt voor een tentamen omdat het uit is met haar vriendje. “Collega troost haar. Informeert naar mogelijkheid nieuw afspraak. Niet al te snel, concluderen ze. Over een maandje dus. Vlak voor de nieuw afspraak komt studente langs: tentamen kan niet doorgaan, want ze heeft een nieuw vriendje.”

Een jonge docente bij Sociale Wetenschappen heeft vaak clementie bij liefdesverdriet. “Soms zeggen ze dat hun relatie uit is gegaan, maar dan geloof ik ze altijd wel omdat ze ook vaak bijna moeten huilen.”

4 Ai, attachment vergeten
En dan de gecrashte computers en ander pc- en laptopleed. De eerder genoemde economiedocent: “Mails met ingediende papers waarbij de bijlage heel toevallig vergeten wordt …, inmiddels een klassieker. Veel slimmer ook dan de veel voorkomende verhalen van haperende computers op de dag voor de deadline, want dan zeggen wij dat het ook niet op die dag af had moeten hangen.”

Mailvergissingen komen vaker voor. Een docent Onderwijskunde: “Pasgeleden had ik een student die een opdracht te laat inleverde. Ze had het per ongeluk naar de verkeerde docent gestuurd “en kwam daar vandaag pas achter”."

Campuscolumnist en geneeskundestudent Frank Gerritse meldt dat zijn opleiding studenten zelf van een mooi excuus voorziet. “Smoezen van studenten ken ik niet. Ik ken alleen de werkelijkheid van dat vreselijke testvision dat men gebruikt bij digitale tentamens. Dat programma (nota bene een ongelicenseerde versie!!) loopt continu vast en haalt vragen en antwoorden door elkaar. En niemand weet hoe het werkt en hoe de cijfers tot stand komen. Die hele ellende is meer dan eens aangegrepen om onder (onverklaarbaar) slechte cijfers uit te komen.”

En wat doen opleidingen eraan?
Opleidingen doen hun best om de smoesjes uit alle geldige excuses te filteren. Sommige faculteiten besloten bijvoorbeeld het verplichte doktersbriefje in te voeren, tot ergernis van studenten in de universiteitsraad en van de huisartsen die vinden dat ze hiertoe niet op aard zijn. DUB-cartoonist Niels Bongers zag vorig jaar al een volgend probleem opdoemen. Ook wordt er door  opleidingen om andere bewijsstukken gevraagd als: rouwkaarten, trouwkaarten of bewijzen van vervoersmaatschappijen van vertraagde trein- of busritten.

Het is ook een kunst om studenten te ontmoedigen af te zeggen, of het nu met een smoes is of niet. Bij de opleiding Rechten ondervind je als student direct een nadeel als je een toets laat schieten. Je mag je bijvoorbeeld maar een keer binnen een cursus afmelden voor een van de toetsen. Tweede keer (weer) echt ziek? Pech gehad. Bovendien krijgen studenten bij de inhaaltoets niet de mogelijkheid van een reparatie die er bij de normale toets wel is.

Verder proberen opleidingen vooral psychologische barrières op te werpen. Bij Pedagogiek moeten studenten sinds dit jaar een heuse brief schrijven naar de bachelordirecteur of mastercoördinator als ze afzeggen voor toetsen. Het format dat ze daarvoor moeten gebruiken is op een webpagina van de opleiding geplaatst (pdf). Beleidsmedewerker Giselle de Leeuw zegt: “Studenten kunnen dus niet zomaar even mailen of bellen, maar moeten moeite doen om hun excuus onder woorden te brengen in een echte brief. Bovendien gaat die brief ook nog eens naar iemand met een formele positie.”

De procedure werpt zijn vruchten af. Gemiddeld 3 procent van de studenten in een bachelorcursus meldt zich af via het format, in de master is dat nog minder. Dat percentage lijkt volgens De Leeuw lager te zijn dan in eerdere jaren, al zijn concrete cijfers niet voorhanden.

Pedagogiek ziet in de centrale afmelding bovendien een mogelijkheid om na te gaan of studenten zich vaker dan een keer afmelden. Dat kan aanleiding zijn om de student uit te nodigen voor een gesprek met de tutor of studieadviseur. In een overleg is de afmeldingsbrief onder de aandacht gebracht van andere opleidingen van Sociale Wetenschappen. Die gaan mogelijk een zelfde procedure hanteren.

Maar wat opleidingen zullen verzinnen: het zal wel altijd een hels karwei blijven om het kaf van het koren te scheiden. Wat doe je bijvoorbeeld met een student uit het Midden-Oosten met een vertraagde vlucht? Bij Farmacie maakten ze het mee: “Die student vond dat hij recht had op een extra aanvullende toetsing omdat zijn vliegtuig te laat was aangekomen. Hij had het zo gepland dat  hij voor een belangrijke toetsing de avond voor de toets om 10 uur op Schiphol zou landen, terwijl de toets de andere morgen om 9 uur was. En ja, kon hij er wat aan doen dat het vliegtuig vertraging had, het had gewoon op tijd moeten vliegen.”

Kijk ook nog even naar deze legendarische aflevering van onze fotostrip 3Hoog