De Olympische helden van de UU. Van Londen 1908 tot en met Rio 2016

In totaal wisten we 78 Olympiërs te achterhalen. Zij waren ooit student of promovendus aan de (Rijks) Universiteit Utrecht en deden mee aan de Olympische Spelen. Onder dit artikel staan ze allemaal. Van elke sporter is er een kort portret met informatie over de studie die ze deden en over hun prestaties op de Spelen.

Klik hier om direct naar het overzicht te gaan. 

De eerste Utrechtse deelnemers die we terugvonden waren in 1908 de adellijke schermers en juristen De Beaufort en Labouchere. De Beaufort deed aan drie Spelen mee en kwam niet verder dan de kwartfinale. Hij promoveerde in de rechtswetenschap en was lange tijd secretaris van de Raad van State. Labouchere deed aan twee Spelen mee. Bij zijn tweede toernooi in 1928 was hij met zijn 61 jaar de één na oudste deelnemer. 

De wereld is inmiddels veranderd. Straks in Rio speelt hockeyer Yuri van der Heijden niet voor Nederland, maar voor het thuisland Brazilië waar zijn moeder vandaan komt. Van der Heijden haalde vorig jaar zijn bachelor Communicatie- & Informatiewetenschappen.

Wie doen er mee in Rio?
Als het even meezit, reizen tien sporters met een UU-achtergrond af naar Brazilië. Allereerst gaat het om de Utrechtse roeidelegatie met Monica Lanz (bachelor Rechten), Harold Langen (master Natuurkunde) en Kaj Hendriks (bachelor Geneeskunde) van Triton en Claudia Belderbos (master Psychologie) en Inge Janssen (master Geo-communicatie) van Orca. Daarnaast is ook beachvolleybalster Madeleine Meppelink (bachelor Farmacie) zeker van de partij.

De hockeysters Michelle van der Pols (master Geneeskunde), Willemijn Bos (master Rechten) en Caia van Maasakker (bachelor Economie) zitten in de Olympische selectie, maar er moeten nog speelsters afvallen. We nemen we ze voor de zekerheid wel mee in ons overzicht. Verder is Yuri van der Heijden dus vrijwel zeker van deelname namens Brazilië.

Als er van deze groep niemand afvalt, wordt de hoogste score van tien deelnemende UU-afgestudeerden van Sydney 2000 geëvenaard. Rechtenalumnus Constantijn Jonker is bovendien eerste reserve bij de Nederlandse hockeyselectie. Dus wie weet ... . In Los Angeles (1982), Beijing (2008) en Mexico (1968) waren er volgens onze telling negen UU-deelnemers.

Wie namen het vaakst deel?
Veel sporters op onze lijst hebben aan twee Olympische Spelen deelgenomen. Vijf UU-afgestudeerden deden aan drie Olympische Spelen mee. Dit zijn:

• Schermer Jan Daniël Hendrik de Beaufort (1908, 1912, 1924)
• Hockeyer Theo van Vroonhoven, later hoogleraar Geneeskunde in Utrecht (1960, 1964 en 1968).
• Zwemmer Cees Vervoorn, gepromoveerd aan de UU en nu HvA-lector Topsport en Onderwijs (1976, 1980 en 1984).
• Zwemster Conny van Bentum, tegenwoordig bondsarts bij de hockeyvrouwen (1980, 1984 en 1988).
• Hockeyster Marilyn Agliotti, waarvan de eerste keer voor haar vaderland Zuid-Afrika (2000, 2008 en 2012).

Overigens zijn er ook UU-sporters die nauwelijks in actie kwamen. Hockeykeeper Bart Looije speelde in 1992 welgeteld 1 minuut mee. Atlete Esther Akihary was reserve bij de estafetteploeg.

Wie wonnen er medailles?
Volgens onze gegevens zijn er 25 UU-sporters die een medaille wisten te winnen. In totaal haalden zij 33 medailles binnen. Conny van Bentum won de meeste medailles: 3. De eerste UU’er die een medaille won, moet Just Göbel zijn geweest. De legendarische keeper van het Arnhemse Vitesse studeerde Geneeskunde in Utrecht en leidde Nederland in 1912 in Stockholm naar de derde plaats. 

Hockeyster Marilyn Agliotti is de meest succesvolle UU-alumnus op de Olympische Spelen. Zij won zowel in 2008 als in 2012 goud met het Nederlands hockeyteam. De meest aansprekende  Olympische titel is die van zwemmer Maarten van der Weijden. Hij won in het open water van Beijing de 10 kilometer nadat hij tijdens zijn studie Wiskunde in Utrecht te maken kreeg met leukemie.

Hieronder de ranglijst met de 25 medaillewinnaars (goud telt het zwaarst, dan zilver, dan brons):

In welke Olympische sporten zijn UU-studenten goed?
Verreweg de meeste Utrechtse medailles werden dus gewonnen door hockeyers en roeiers. Niet verwonderlijk, want het is ook vooral bij deze sporten dat Utrechtse studenten geselecteerd worden.

Zo'n driekwart van alle deelnemers die we terugvonden is óf roeier (29) of hockeyer (25). Daarna volgt zwemmen met zeven sporters op geruime afstand.

Twee Utrechtse roeiafvaardigingen springen in het oog. In 1968 ging een Triton Vier met stuurman naar Mexico. Berend Brummelman, Tom Dronkert en Otto Weekhout reisden af samen met de bronzen medaillewinnaars van Tokyo: Herman Rouwé en Erik Hartsuiker. De roeiers wonnen in 1967 de Varsity voor Triton maar vielen in Mexico buiten de prijzen.

Een Orca Vier met stuurvrouw, met de UU-studenten Anne-Marie Quist, Catalien Neelissen en Marty Laurijsen en hogeschoolstudenten Wiljon Vaandrager en Marieke van Drogenbroek nam in 1984 deel aan de Olympische Spelen van Los Angeles. In de finale werden ze vijfde. Toch wonnen ze allen een medaille. Met de Vrouwen Acht werden ze derde.

Wat studeren Olympische UU’ers?
Rechten en Geneeskunde zijn met grote afstand de studies die de meeste topsporters afleveren. Zo’n veertig procent van alle Olympische deelnemers met een Utrechtse bul ontving die voor één van beide studies.

Opvallend is dat ook tandartsen klaarblijkelijk vaak op hoog niveau sporten. Wat dat betreft is het jammer dat de studie in Utrecht in de jaren tachtig werd afgeschaft. Psychologie is de laatste decennia in opkomst met onder meer de roeiers Laurien Vermulst, Merijn van Oijen en Peter van der Noort.

Hieronder de top 5 van Utrechtse studies met meeste afgestudeerden op de Olympische Spelen:

Wie zijn succesvoller bij de Olympische Spelen? Utrechtse mannen of  vrouwen?
De Utrechtse vrouwen zijn de afgelopen decennia met een grote inhaalrace bezig. Voor 1976 kunnen we geen Utrechtse universiteitsstudente vinden onder de deelnemers. Orca-roeister Hette Borrias had in Montreal waarschijnlijk de primeur. Zij was ook de eerste Olympiër van de toen nog jonge vereniging. In Montreal stond vrouwenroeien voor het eerst op het programma.

Voor 1976 waren 25 Utrechtse mannen naar de Olympische Spelen afgereisd. De stand is straks -als alle geselecteerde hockeysters mee naar Rio mogen- 48 mannen en 30 vrouwen. Opmerkelijk is dat liefst 15 van de 25 medaillewinnaars in onze lijst vrouw zijn.

Wat waren de Olympische drama’s?
Waterpolo’er en geneeskundestudent Willem Mosterd stond in 1956 met zijn koffers klaar om naar Melbourne af te reizen, toen Nederland besloot tot een boycot vanwege de Hongarije-crisis. Mosterd werd later hoogleraar Sportgeneeskunde in Utrecht en was als arts en dopingexpert aanwezig bij vijf Olympische Spelen. Volgens Mosterd is er jarenlang geen aandacht besteed aan de geselecteerde sporters van 1956, Na excuses van sportfederatie NOC*NSF maken de sporters van destijds nu wel deel uit van de Internationale Vereniging voor Olympische Sporters.

Utrechtse sporters kregen vaker te maken met politieke beslommeringen rondom de Olympische Spelen. In 1972 besloten de twee Utrechtse rechtenstudenten Flip van Lidth de Jeude en Paul Litjens als enige Nederlandse hockeyers naar huis te gaan na de Palestijnse inval in het Olympische dorp.

Maar sportieve malheur was er natuurlijk ook voldoende. In 2010 crashte Diergeneeskundestudente Jeannette Pennings bovenin de bobbaan. De remster kwam er zonder kleerscheuren vanaf, maar besloot samen met haar stuurvrouw af te zien van een tweede rit.

*Update* Na publicatie van dit artikel begin juli is onderstaand overzicht ietwat achterhaald.
-De coach van het dameshockeyteam Alyson Annan heeft haar selectie bekendgemaakt. UU-alumna Caia van Maasakker en Willemijn Bos gaan mee naar Rio. Heel verrassend is de keuze voor de Utrechtse psychologiestudente Laurien Leurink. Michelle van der Pols is aangewezen als reserve. 
-Op het laatste moment mocht ook Geneeskunde-alumna en mountainbikester Anne Terpstra naar Rio.
-Kijk voor het aangepaste en meest actuele overzicht hier.

De Olympische helden van de UU, van 2016 terug naar 1908

2016: Rio de Janeiro

Yuri van der Heijden Hockey	Kaj Hendriks Roeien	Harold Langen Roeien
Inge Janssen Roeien	Claudia Belderbos Roeien	Monica Lanz Roeien
Madelein Meppelink Beachvolleybal	Caia van Maasakker Hockey	Michelle van der Pols Hockey
Willemijn Bos Hockey

insert break

2012: Londen

Marilyn Agliotti Hockey	Roderick Weusthof Hockey	Sjoerd Hamburger Roeien
Kaj Hendriks Roeien	Monique Jansen Atletiek	Inge Janssen Roeien
Claudia Belderbos Roeien	Anne Schellekens Roeien	Esther Akihary Atletiek

insert break

2008: Beijing

Geert Cirkel Roeien	Sjoerd Hamburger Roeien	Marilyn Agliotti Hockey
Wieke Dijkstra Hockey	Eefke Mulder Hockey	Rob Derikx Hockey
Roderick Weusthof Hockey	Maarten van der Weijden Zwemmen	Alette Sijbring Waterpolo

insert break

2006: Winterspelen Turijn

Carl Verheijen Schaatsen

Jeannette Pennings Bobsleeën

Paulien van Deutekom Schaatsen

insert break

2004: Athene

Eefke Mulder Hockey	Rob Derikx Hockey	Karin Ruckstuhl Atletiek
Haike van Stralen Zwemmen	Simon Vroemen Atletiek

insert break

2002: Salt Lake City

Carl Verheijen Schaatsen

Jeannette Pennings Bobsleeën

insert break

2000: Sydney

Dillianne van den Boogaard Hockey	Suzan van der Wielen Hockey	Elien Meijer Roeien
Marieke Westerhof Roeien	Geert Cirkel Roeien	Peter van der Noort Roeien
Merijn van Oijen Roeien	Marilyn Agliotti Hockey	Haike van Stralen Zwemmen
Simon Vroemen Atletiek

insert break

1996: Atlanta

Laurien Vermulst Roeien	Dillianne van den Boogaard Hockey	Susan van der Wielen Hockey
Elien Meijer Roeien	Marieke Westerhof Roeien	Pieter van Andel Roeien
Anouk Mels Softbal

insert break

1992: Barcelona

Bart Looije Hockey

Laurien Vermulst Roeien

Peter Burggraaff Zeilen

insert break

1988: Seoul

René Klaassen Hockey	Johan Leutscher Roeien	Frank Drost Zwemmen
Patrick Dybiona Zwemmen	Conny van Bentum Zwemmen	Anneloes Nieuwenhuizen Hockey

insert break

1984: Los Angeles

Conny van Bentum Zwemmen	Cees Vervoorn Zwemmen	Maarten Ducrot Wielrennen
René Klaassen Hockey	Anneloes Nieuwenhuizen Hockey	Marty Laurijsen Roeien
Catalien Neelissen Roeien	Anne-Marie Quist Roeien	Frank Drost Zwemmen

insert break

1980: Moskou

Hette Borrias Roeien	Wibout Jolles Schieten	Cees Vervoorn Zwemmen
Conny van Bentum Zwemmen

insert break

1976: Montreal

André Bolhuis Hockey	Paul Litjens Hockey	Cees Vervoorn Zwemmen
Andy Hoepelman Waterpolo	Imbert Jebbink Hockey	Hette Borrias Roeien

insert break

1972: München

André Bolhuis Hockey

Flip van Lidth de Jeude Hockey

Paul Litjens Hockey

insert break

1968: Mexico

Theo van Vroonhoven Hockey	Sebo Ebbens Hockey	Heiko van Staveren Hockey
Otto ter Haar Hockey	Erik Hartsuiker Roeien	Herman Rouwé Roeien
Berend Brummelman Roeien	Tom Dronkert Roeien	Otto Weekhout Roeien

insert break

1964: Tokyo

Jan van Gooswilligen Hockey	Theo van Vroonhoven Hockey	Erik Hartsuiker Roeien
Herman Rouwé Roeien

insert break

1960: Rome

Thom van Dijck Hockey

Jan van Gooswilligen Hockey

Theo van Vroonhoven Hockey

insert break

1952: Helsinki

Ben Binnendijk Roeien

Carl 'Harry' Kuntze Roeien

Jules Ancion Hockey

insert break

1936: Berlijn

Lex Franken Waterpolo

insert break

1932: Los Angeles

Godfried Röell Roeien

Pieter Roelofsen Roeien

insert break

1928: Amsterdam

Alfred Joan Labouchère Schermen

Dick de Man Zwemmen

insert break

1924: Parijs

Jan de Beaufort Schermen

André Le Fèvre Voetbal

insert break

1912: Stockholm

Jan de Beaufort Schermen

Just Göbel Voetbal

insert break

1908: Londen

Jan de Beaufort Schermen

Alfred Joan Labouchère Schermen

DUB heeft zijn best gedaan om alle sporters met een UU-bul te achterhalen. We horen graag of we nog mensen gemist hebben. Ook de persoonlijke informatie van de deelnemers die we in onze portrettengalerij hebben opgenomen kan onvolledig of achterhaald zijn. Suggesties voor aanvullingen en correcties horen wij graag. Mail deze aub naar dubredactie@uu.nl.

Bij dit project werden we onder meer geholpen door: de beheerder van het Triton-archief Johan ten Berg, oud-hoogleraar en sporthistoricus Wim Zonneveld, relatiebeheerder van het U-fonds Cornelieke Röell, oud-Ublad-redacteur Erik Hardeman, Olympisch roeister Anne-Marie Boelens-Quist, Olympisch roeier Berend Brummelman en Florian Mulder van de Koninklijke Nederlandse Hockeybond. Het naslagwerk van Ton Bijkerk Olympisch Oranje, van Athene 1896 tot en met Athene 2004, Haarlem, de Vrieseborch (2004), was onmisbaar voor dit project.