Deze 12 woorden hielden ons bezig in 2016

Bangalijstje, crepeerindex, vleesloze kantines, de stille werkgroep. Het zijn een paar woorden die in 2016 gebruikt werden in hoogoplopende discussies. DUB zet de 12 meest spraakmakende discussies op een rij.

Bangalijst

De Groningse studentenvereniging Vindicat is erin geslaagd de ontgroening en de daarbij behorende corporale mores weer helemaal op de kaart te zetten. Eerst waren er de foto’s, toen het nieuws dat een student in het ziekenhuis belandde. Maar het meest tot de verbeelding sprak wel het banga-lijstje van de meest ‘hete herten’ van Groningen dat verscheen in de ‘Oprechte Almanak’ met de foto’s van 23 vrouwen, inclusief naam en telefoonnummers. Na Groningen kwamen ook het Utrechtse Veritas, het Amsterdamse studentencorps, de Maastrichtse vereniging Tragos en de Leidse vereniging Quintus in opspraak. Net nu het vereningsleven op de lijst van immaterieel erfgoed geplaatst zou worden. Dat besluit is voor onbepaalde tijd uitgesteld.

Crepeerindex

Bij lang niet alle opleidingen ligt een betaalde baan binnen handbereik. Van politici, psychologen en kunstwetenschappers heeft 15 procent na een jaar nog geen betaald werk. Deze groep afgestudeerden moet de broekriem aanhalen. De Keuzegids kwam met een nieuwe aanduiding om deze armoedzaaiers te typeren: de crepeerindex. Hierin staat hoeveel procent van de afgestudeerden van een bepaalde studie niet boven het bijstandsniveau van 900 euro uitkomt. Bij een nadere beschouwing blijkt dat de alfa- en gammastudenten vaker op deze lijst staan dan mensen met een bèta-achtergrond.

Declaratiegedrag

Het is niet het favoriete woord van collegevoorzitter Marjan Oudeman. Maar ook dit jaar doemde de discussie over het declaratiegedrag van de collegeleden telkens weer op. Begin van het jaar liet minister Bussemaker weten dat er door onderwijsbestuurders ‘netter gedeclareerd’ moest worden. Maar in september ging het weer mis. De Telegraaf had een wob-verzoek (een beroep op de wet openbaarheid van bestuur) ingediend en schreef dat Utrechtse collegeleden ruimer hadden gedeclareerd dan de eigen interne regels zouden toestaan. Het ging vooral om vliegreizen en hotelkamers. Volgens de universiteit vielen de declaraties wel degelijk binnen de bestaande regels, maar het kwaad was al geschied. Kamerleden Jasper van Dijk en Pieter Duisenberg stelden direct vragen aan de minister. Minister Bussemaker kondigde een extra onderzoek van de onderwijsinspectie aan en schort haar mening op tot dat onderzoek openbaar is. Ondertussen heeft het Utrechtse bestuur besloten de declaraties voortaan maar direct op internet te zetten.

De hub

Onderzoek moet meer zichtbaar zijn in de maatschappij. En impact hebben op de gangbare discussies. Dat is een van de hoofdthema’s in het Strategisch plan. De manier waarop dit moet gebeuren is in hubs. Dit zijn de ontmoetingspunten waar onderzoek en maatschappij elkaar gaan ontmoeten. Het zijn vooral de vier strategische thema’s en de focusgebieden die deze uitdaging aan moeten gaan.

DeregUUlering

Werkdruk, werkdruk, werkdruk. Het is geen nieuw woord, maar hield ons het afgelopen jaar nog zeker bezig. We hebben geen tijd om ziek te worden, was de schrijnende conclusie van iemand bij Geesteswetenschappen. Er kwamen wel meer docenten, maar die werkdruk nam niet af. Te veel bureaucratie en regelgeving, wordt als één van de oorzaken genoemd. Een onderzoek van alle directeuren stelde dat er te veel een woud van regels is en dat daarin gesnoeid moet worden. Maar of dat de enige oorzaak is? In de week van de werkstress werd een nieuw onderzoek van de vakbonden aangekondigd.

De stille werkgroep

Het begrip ‘stille werkgroep’ ontstond bij de faculteit Geesteswetenschappen. Het gaat om een werkgroep waar het angstvallig stil blijft wanneer de docent een vraag stelt of een discussie aanzwengelt. Irritant voor de docent, maar ook voor de student. Het DUB-panel gaf bemoedigende tips om de apathie te doorbreken. Het begrip is niet typisch Utrechts. Ook in Leiden klinkt het probleem bekend in de oren.

De vleesloze kantine

Voor milieuwetenschappers als Floris van de Berg en David Gernaat was het altijd al duidelijk: vlees eten is fout. Maar tot hun eigen verbazing kregen ze steun uit onverwachte hoek. Tijdens een bijeenkomst van Green Office riep rector Bert van der Zwaan: ‘Wie vlees wil, neemt dat maar van huis mee’. Het leverde een ongekende discussie op. Steun, maar ook twijfel. Kun je een duurzame universiteit wel met dergelijke maatregelen afdwingen? Sodexo probeerde het halfslachtig met een vegetarische dinsdag tijdens de duurzaamheidsweek. Dat gaat Willem Vermaat en Floris van de Berg niet ver genoeg. Zij willen dat het bestuur de daad nu echt bij het woord voegt. Of dat lukt? Psycholoog Florien Cramwinckel constateert dat (ecologische) moraalridders vaak weerstand oproepen.

Diversiteit

De universiteit zingt zich los van de boze witte man, constateerde bestuurskundige Mark Bovens. Op één punt is dat wel heel zichtbaar. Waar in de maatschappij de vluchtelingen vaak de gebeten hond is, maakt de universiteit zich juist sterk voor hulp aan deze groep. En niet alleen dat. Het afgelopen jaar is de term diversiteit op de universiteit dominant geworden. DUB had een diversiteitsblog over onze (onbewuste) vooroordelen. De term diversiteit is wel breed: meer culturen, meer aandacht voor (trans)gender, meer arbeidsgehandicapten. Alles moet diverser. Inclusiviteit is het codewoord. De Utrechtse emeritushoogleraar Gloria Wekker heeft in Amsterdam het goede voorbeeld gegeven. Al zit nog niet iedereen op hetzelfde spoor.

Internationalisering

Internationalisering is bittere noodzaak voor een diverse universiteit, schreef rector Bert van der Zwaan. En nog vorige week hield UU-hoogleraar Marijk van der Wende een oratie waarin ze stelde dat geen enkel land belang heeft bij isolatie. Henk van Rinsum kwam in februari al met een pleidooi voor een echt internationale universiteit. Toch is er ook veel verzet. Vooral als het gaat om de vraag wat die internationalisering concreet inhoudt. Nu zijn er nog maar weinig opleidingen in het Engels, maar dat moet veranderen. Een faculteit als FSW wil binnen drie jaar (bijna) alle masters Engelstalig maken. Meer opleidingen willen Engels als voertaal. Maar hoe krijg je de kwaliteit op peil? Wetenschap schiet met verengelsing in eigen voet, denkt de Raad voor de Nederlandse Taal en Letteren. Ook de studenten in de universiteitsraad zijn kritisch over de kwaliteit van het Engels, blijkt in de bespreking van het stuk wat er allemaal moet gebeuren om een internationale universiteit te krijgen.

No show studenten

Studenten die zich opgeven voor een bijeenkomst, maar zonder bericht niet komen opdagen. Gênant vond Annetje Ottow, decaan bij Rebo toen zij met de top van de NS voor een lege collegezaal stond. Zo werd het probleem van de no show studenten geboren. Er werd geopperd dat het een typisch Utrechts probleem zou zijn. Campuscolumnist Niels Peuchen weet wel beter. En het is ook niet alleen een probleem bij studenten. Op de dag van de duurzaamheid moesten vanwege de vele aanmelding extra zalen worden gereserveerd. Je raadt het al, die extra zalen waren leeg.

Stressstudent

In februari signaleerde DUB al dat steeds meer studenten te kampen hebben met stress nog voordat ze zijn afgestudeerd. Studeren, sporten, borrels en bijbaantjes. Het lukt veel studenten niet alle ballen in de lucht te houden. De discussie werd nieuw leven ingeblazen toen vier eerstejaars sociologie in de NRC nog eens aandacht vroegen voor het hectische leven van de student. Het DUB-panel denkt dat het er een beetje bij hoort. Het is nu eenmaal lastig om keuzes te maken.

Verkeersregelaars
 

De bouwput die De Uithof heet. Het was een aangekondigde operatie, maar als die komt doet het toch zeer. Eindelijk is begonnen met de bouw van de tramlijn die in 2018 moet zorgen voor een snelle verbinding tussen het Centraal Station en De Uithof. De bouwers hebben beloofd vooral in de tentamentijd niet al te veel lawaai te produceren. Neemt niet weg dat de Heidelberglaan chaotisch en onoverzichtelijk is geworden. Je kunt maar op een paar plekken oversteken. Om alles in goede banen te leiden, kwamen er na de zomer verkeersregelaars. Zij moesten ervoor zorgen dat niemand op de stoep fietste en mensen mochten pas oversteken als zij er toestemming voor gaven. Het leidde tot veel geklaag. Net als over de toename van het aantal files om ’s avonds weer af te reizen.