Docenten, zijn jullie ook solidair met jullie studenten?

Tijdens de opening van het academisch jaar op 31 augustus, , stond ik samen met zo’n zestig studenten van de Universiteit Utrecht 10.000 rode vierkantjes te sprayen. Studenten hadden uitgerekend dat er dagelijks, in zijn totaliteit, zo’n 10.000 uur wordt overgewerkt op de universiteit. Ze besloten een actie op te zetten, onder de noemer #10000uur, om hun solidariteit aan docenten te tonen door 10.000 rode vierkantjes van het Academiegebouw op het Domplein tot het Bestuursgebouw bij het Utrecht Science Park te sprayen. Ik sloot mij aan bij de organisatie van deze actie. Binnen minder dan een week werd er meer dan 1.000 euro opgehaald en was alles georganiseerd: borden met vormpjes, spraybussen, toestemming van de gemeente Utrecht, het opzetten en bijhouden van social media-accounts, het uitzetten van nieuwsberichten en nog veel meer.

Het is pijnlijk om te zien hoe de overheid de geluiden vanuit het hoger onderwijs lijkt te negeren

De actie was een daad van solidariteit, maar of het iets gaat opleveren betwijfel ik. Hoewel er een gesprek met het College van Bestuur op de planning staat, kregen we van nationale media en van minister Van Engelshoven geen reactie. Het is pijnlijk om te zien hoe de overheid de geluiden vanuit het hoger onderwijs lijkt te negeren: het boek van Eelco Runia, de eerdere acties van WOinActie, de vele nieuws- en opinieartikelen van onder andere Ingrid Robeyns en Remco Breuker over de afbraak van het hoger onderwijs ten spijt – minister Van Engelshoven lijkt zich niet te interesseren voor de zorgen van studenten en docenten. Voor mij was ‘iets voor elkaar krijgen’ overigens niet de primaire reden om me in te zetten voor deze actie. Uit onvrede en uit de behoefte om iets te kunnen doen en te kunnen betekenen, ben ik die dag in de weer gegaan met spraybussen. Maar ik merk dat het strijdlustige in mij steeds meer begint te doven.

Marte in actie met het sprayen van vierkantjes tijdens de opening van het academisch jaar 

Zorgwekkende trend
Jarenlang is er een zorgwekkende trend aan de gang: hoewel het aantal studenten toeneemt, bezuinigt de overheid keer op keer op het hoger onderwijs. Logischerwijs leidt dit tot afname van de kwaliteit van het onderwijs: er zijn steeds minder docenten per student, studenten zitten in steeds grotere werkgroepen en er is minder begeleiding en feedback mogelijk. Ik studeer sinds 2014 en heb het onderwijs met eigen ogen zien versoberen. De gevolgen voor de docenten zijn niet mild: docenten zijn gestrester en een meerderheid geeft aan een hoge tot zeer hoge werkdruk te ervaren.

Het zijn niet alleen de docenten die het slachtoffer zijn van het wanbeleid van het kabinet. Met ingang van academisch jaar 2015/2016 is de basisbeurs afgeschaft en werd het leenstelsel ingeluid. Ik heb nog nét geluk: ik heb lange tijd recht gehad op studiefinanciering en kreeg bovendien een aanvullende beurs. Maar voor veel studenten om mij heen is de situatie anders: ik zie veel vrienden onderdoor gaan aan de stress. Uit angst om te lenen werken ze vele uren naast hun studie, zodat ze hun studieschuld tot een minimum kunnen beperken.

Ik zie veel vrienden onderdoor gaan aan de stress. Uit angst om te lenen werken ze vele uren naast hun studie, zodat ze hun studieschuld tot een minimum kunnen beperken

Met regelmaat hoor ik van studenten dat ze last hebben van overspanningsklachten. De angst om te lenen is niet onterecht gebleken: met een studieschuld is het veel moeilijker om een hypotheek krijgen, al helemaal in de onmogelijke woningmarktsituatie waar we nu in zitten. Na het studeren moeten we in haast onbetaalbare particuliere huurwoningen zitten, want voor een sociale huurwoning moet je in een stad als Utrecht voor meer dan tien jaar wachttijd hebben.

Alles uit de kast getrokken
En toen kwam de coronacrisis. Alsof de docenten het niet druk genoeg hebben heeft de coronacrisis de docenten nóg meer werkdruk veroorzaakt. Van de ene op de andere dag moesten onze docenten online onderwijs geven. Nee, het onderwijs was verre van perfect, maar de meeste docenten hebben werkelijk alles uit de kast getrokken om er alsnog iets van te maken. Opeens was het hele onderwijs gedigitaliseerd – en dat zonder een munt extra geld.

Studenten hebben meer dan ooit te maken met eenzaamheid

In maart 2020 is mijn leven, net zoals zoveel levens van andere studenten, in één klap veranderd. Alles wat studeren leuk maakte was weggevallen. Opeens zaten we dag in dag uit in onze kleine studentenkamers achter onze computerschermen, mochten we niet meer naar onze studie- en studentenverenigingen, moesten we in de studentenhuizen zelf anderhalve meter afstand tot elkaar houden, mochten we lange tijd niet met het openbaar vervoer reizen (en de meeste studenten hebben geen auto, waardoor je bewegingsmogelijkheden drastisch afnemen), werden alle studiereizen en uitwisselingen geannuleerd en werd het niet meer vanzelfsprekend om medestudenten te zien. Veel studenten verloren hun baan of kregen veel minder werk en voor de afstuderende studenten werden de baankansen opeens een stuk lager. De gevolgen van de coronacrisis zijn niet te overzien: studenten hebben meer dan ooit te maken met eenzaamheid, stress en zorgen om de toekomst.

Een aantal van de docenten lijkt wel te denken dat we willen dat zij hun salaris inleveren zodat wij een halvering van het collegegeld kunnen krijgen

Een aantal studenten pleiten nu voor een halvering van het collegegeld. Er gaan nu meerdere petities rond waarin wordt gevraagd om een deel van het collegegeld terug te geven. Immers, de kwaliteit van online onderwijs is simpelweg niet zo goed als dat van fysiek onderwijs. Studenten hebben meer moeite om de stof te begrijpen en steken minder op. Daarnaast lopen studenten vertraging op, bijvoorbeeld doordat hun hele studieplanning in de war is geschopt of omdat het hen niet lukt om hun scriptie af te schrijven. Kennelijk is de roep om halvering van het collegegeld bij sommige docenten in het verkeerde keelgat geschoten. Een aantal van de docenten lijkt wel te denken dat we willen dat zij hun salaris inleveren zodat wij een halvering van het collegegeld kunnen krijgen, of dat het mogelijk maken van de halvering ten koste moet gaan van het geld dat nu beschikbaar is voor het hoger onderwijs. Nee, lieve docenten, dat is natuurlijk het laatste wat wij willen.

Ondergeschoven kindje
Het kabinet heeft maar liefst 180 miljoen euro uitgetrokken voor het sluiten van nertsenfokkerijen als gevolg van de vele besmettingen met het coronavirus. Dit betekent dat iedere eigenaar van een nertsenfokkerij maar liefst 1,5 miljoen euro krijgt. Met alle respect, maar de eigenaren van deze bedrijven zijn vaak zeer vermogend – de grootste nertsenfokker van Nederland is multimiljonair en prijkt al jaren in de Quote-500. En wat te denken van 44 miljoen euro steun voor Booking.com, terwijl het bedrijf in 2018 nog onder vuur lag omdat het 715 miljoen aan winstbelasting in eigen zak hield? Ik kan wel bedenken waar we het geld vandaan kunnen halen.

Studenten én docenten ondervinden de gevolgen van jarenlange bezuinigingen op het hoger onderwijs

Laten we de krachten bundelen en samen in actie komen tegen het kabinet en zijn beleid. Steeds weer blijkt dat het hoger onderwijs het ondergeschoven kindje van Nederland is. Studenten én docenten ondervinden de gevolgen van jarenlange bezuinigingen op het hoger onderwijs. Ook tijdens de coronacrisis is gebleken dat het hoger onderwijs geen prioriteit is voor het kabinet. Docenten, wij zijn solidair met jullie. Zijn jullie dan solidair met ons? Spreek je uit en steun ons in de strijd tegen het leenstelsel en pleit ook voor halvering van het collegegeld. Laten we elkaar ondersteunen in de strijd om het hoger onderwijs de waardering te laten krijgen dat het verdient van het kabinet. Samen staan we sterk en blijven we strijdlustig.