Dreigingsniveau 5: gelaten sfeer, ondanks gekmakende geruchten

Net als bij de meeste openbare gebouwen hangen de vlaggen van de universiteit dinsdag halfstok. Ook de UU betuigt haar medeleven aan de slachtoffers en nabestaanden van het schietincident in de tram in Kanaleneiland, zo is dinsdag in berichten op intranet en op de studentensite te lezen.

De universiteit zegt nog niet te weten of zich onder de drie doden en vijf gewonden die op het 24 Oktoberplein te betreuren waren, studenten of medewerkers van de UU bevinden. “Over de identiteit van de slachtoffers is bij de universiteit niet meer bekend dan in de reguliere media te lezen is”, zo staat er in de berichten. Wie naar aanleiding van de schietpartij behoefte heeft om te praten, kan een gesprek aanvragen met zijn studieadviseur of met bedrijfsmaatschappelijk werk.

De universiteit heeft inmiddels alle veiligheidsmaatregelen ingetrokken. Dit in tegenstelling tot de HU waar nog wel veiligheidspersoneel bij ingangen van de Uithofgebouwen staat. De hogeschool zegt dat dit gebeurt met het oog op mogelijke media-aandacht. Dit zou ermee te maken hebben dat zich onder de gewonden of doden iemand bevindt met een relatie met de HU, krijgt DUB te horen. Maar de hogeschool wil dit bericht niet bevestigen.

Screenshots en filmpjes
En zo keert de universiteit zo goed en kwaad als het kan weer terug naar een normale situatie na een dag waarin niets ging zoals iedereen gewend was. Studenten en medewerkers zaten vanaf half één ’s middags uren vast in de verschillende gebouwen in De Uithof en de binnenstad. De universiteit had toen besloten haar crisisprotocol in werking te stellen. Bedrijfshulpverleners werden opgetrommeld. Studenten, medewerkers en gasten van de universiteit kregen het advies binnen te blijven. 

Op sociale media gingen er toen al geruchten rond dat de schutter(s) onderweg zou(den) zijn naar De Uithof. Een screenshot van één Whatsapp-gesprek waarin dat werd beweerd, is hieronder afgebeeld.

Ook werden filmpjes gedeeld van bewapende politiemannen die zich zogenaamd in De Uithof zouden bevinden. “Mensen zaten elkaar helemaal gek te maken met allerlei geruchten”, laat student Onderwijswetenschap Leonie weten.

Onduidelijkheid
DUB opende maandagmiddag een liveblog waarin de ontwikkelingen werden gevolgd. De universiteit deed haar best studenten en medewerkers te informeren via de website, sociale media, mails en de studentenapp MyUU. Een eerste pushbericht via MyUU bereikte door technische problemen studenten veel later dan gepland. Mede daardoor ontstond er her en der wat onduidelijkheid. Een eerste mail van collegevoorzitter Anton Pijpers kwam om half 3. 

Leonie: “In de mail stond dat tentamens, colleges en promoties wel doorgingen voor mensen die in het gebouw aanwezig waren. Wat mij zelf niet heel praktisch leek wanneer de helft van de studenten maar aanwezig is. In de praktijk bleek dan ook dat de aanpak per opleiding verschilde. Mijn werkgroep was al snel geannuleerd. Ik zag een volle collegezaal in het Ruppertgebouw, terwijl er in een zaal van het Educatorium een film werd gedraaid.”

Sommige medewerkers klaagden, ook op social media, dat ze via het nationale nieuws moesten vernemen dat ze hun gebouw niet meer in- of uitmochten. “Wij ontdekten het doordat iemand van buiten appte, hij had het op de NOS-site gelezen... Moet toch anders kunnen zou je denken....”, werd er getwitterd.

Een UU-perswoordvoerder snapt de roep om snellere communicatie en vindt ook dat er na maandag verbeterpunten te benoemen zijn: “Los daarvan zitten wij steeds met de afweging of we snel willen informeren en weinig zeggen of even willen wachten zodat we betere informatie kunnen geven. Dat blijft een spanningsveld.”

Emotionele ouders
Ondertussen werd de infolijn, het callcenter van de UU, platgebeld. Ouders vroegen - vaak geëmotioneerd - om meer informatie over de situatie. Opvallend vaak ging het om familieleden van internationale studenten. Op basis van beperkte informatie moesten de bellers worden gerustgesteld. Nederlandse ouders wilden hun zoon of dochter graag zelf komen ophalen. Dat werd ontraden, ook omdat De Uithof moeilijker bereikbaar was. Later kwamen er ook telefoontjes van studenten die door bedrijfshulpverleners in eerste instantie niet werden toegelaten tot universitaire gebouwen.

Op Facebook reageert een moeder op een post van de UU: “Ik snap dat jullie studenten niet kunnen verplichten te blijven maar ik vind, als moeder, het toch wel fijn als jullie met klem zeggen dat ze moeten binnenblijven tot nader advies van politie en burgemeester! Als ik van mijn zoon hoor dat ze weg mogen op "eigen risico" word ik helemaal naar. Gelukkig vroeg hij aan mij of hij naar huis mocht (niet dus!)”

Rustig doorstuderen in de bieb
Maar over het algemeen verliep de dag toch zonder veel wanklanken. In de meeste gebouwen was de sfeer gespannen, maar rustig. In het Educatorium verzamelden studenten zich rondom een tv-scherm waarop de laatste ontwikkelingen te volgen waren. Studenten luisterden over het algemeen goed naar de aanwijzingen van de bedrijfshulpverleners en toonden ook veel begrip, zo kreeg DUB te horen.

Student Onderwijswetenschap Leonie: “Ik zag dat sommige mensen in mijn omgeving echt bang werden van de berichten en niet meer naar buiten durfden. Terwijl andere studenten rustig bleven doorstuderen in de bieb.”

Een student Geschiedenis in de Universiteitsbibliotheek in de binnenstad vond haar mede-studenten “gelaten maar tegelijkertijd nieuwsgierig. Alsof je op een schoolreisje gaat.”

Teruglopen
Toen de gemeente iets na vieren het advies om binnen te blijven introk, zei de universiteit ook dat UU’ers naar huis konden gaan. De UU drong erop aan dit rustig en kalm te doen. De spits die volgde in De Uithof was druk, maar niet heel veel drukker dan normaal. Omdat het openbaar vervoer nog niet reed, werden studenten en medewerkers opgehaald door familieleden of kennissen. Sommigen waren gedwongen naar de stad of het station terug te lopen.

In een persconferentie van de gemeente werd maandagavond bekendgemaakt dat de verdachte van de schietpartij was aangehouden. Dinsdagochtend maakte de politie bekend dat er tot nu toe niets gebleken is van een relatie tussen de hoofdverdachte en slachtoffers. Dit in tegenstelling tot berichten waarin werd gesuggereerd dat een familielid doelwit was van het schietincident.

De drie dodelijke slachtoffers zijn een 19-jarige vrouw en twee mannen van 28 en 49 jaar. De drie zwaargewonden zijn twee vrouwen van 20 en 21 en een man van 74.  Het motief van de dader blijft vooralsnog onduidelijk.