DUB-cartoonist Niels Bongers zwaait ‘visionair’ Robbert Dijkgraaf uit

Juni 2022, ‘Vestzak broekzak’

De eerste grote klus voor Dijkgraaf was de herinvoering van de basisbeurs. Die was twee kabinetten-Rutte eerder ingeruild voor het Sociaal Studievoorschot (nooit “leenstelsel” zeggen), maar intussen was helemaal niemand - behalve de VVD - daar nog voorstander van. Makkelijk scoren dus voor de kersverse minister - maar helaas bleek al snel dat de nieuwe beurs nog minder ruimhartig ging zijn dan de oude, en dat bovendien het collegegeld flink hoger zou gaan uitvallen. 

Maart 2022, ‘Feestmaal’. 

Een vondst van Dijkgraaf om lastige kwesties door het parlement te krijgen was de Kamer te laten kiezen uit een paar opties. Zoals bij de precieze vormgeving van het beurzenstelsel: het totaal beschikbare bedrag stond vast want dat was bij de formatie afgesproken, maar daarbinnen kon de Kamer kiezen uit varianten voor maandbedragen, criteria voor de aanvullende beurs, enzovoort. Best slim, het systeem als zodanig bleef zo buiten de discussie. De studenten waren sowieso ontevreden, vooral over de hoogte van de beurzen.

Mei 2023, ‘Studentenwelzijn’

 De door studenten gevoelde prestatiedruk was, zeker na corona, een belangrijk thema geworden. Dijkgraaf wilde iets van druk van de ketel halen door de regels voor het BSA, het Bindend StudieAdvies, te versoepelen. Universiteiten lieten luidkeels weten dat ze het daar niet mee eens waren. Voor wie het niet meteen paraat heeft: BSA is ook een roemrucht merk motorfiets.

September 2023, ‘Visionair’. 

Gedurende zijn ministerschap heeft Dijkgraaf gewerkt aan een paar veelomvattende nota’s die slepende kwesties in het hoger onderwijs eindelijk eens met elkaar in verband en in perspectief zouden plaatsen. Op zich een goed idee om niet steeds de waan van de dag te volgen, maar de nota’s lieten erg lang op zich wachten. De ‘Toekomstverkenning’ was denkelijk het allermeestomvattend en toen de nota dan eindelijk, eindelijk verscheen, was het kabinet gevallen en was niemand meer geïnteresseerd.

Juni 2023, ‘In English please’

Een van de slepende kwesties betrof de internationalisering van het onderwijs. Het beleid dienaangaande bleek wat al te succesvol, waardoor opleidingen de toevloed aan buitenlandse studenten niet goed meer aankonden. Ook deze zaak wilde Dijkgraaf van meerdere kanten en in breder verband bekijken, zo ook in Europees perspectief. In dat kader riep hij buurlanden op om meer Engelstalige opleidingen te gaan aanbieden. En ja, ook de allesomvattende internationaliseringsnota verscheen pas ná de val van het kabinet.

November 2023, ‘Little Holland’

Toen het kabinet was gevallen en er verkiezingen op komst waren, kreeg Dijkgraaf te stellen met allerhande ad hoc voorstellen uit de Tweede Kamer. Hij probeerde ze vaak te pareren door te wijzen op onuitvoerbaarheid ervan, zoals bij het voorstel de rente op studieleningen niet met de inflatie te laten meegroeien. De computersystemen van DUO zouden dat niet aankunnen. De tekening verwijst naar een running gag uit de satirische tv-serie “Little Britain”.

Robbert Dijkgraaf is maar vrij kort minister geweest, dus ik heb hem niet heel vaak getekend. Ik heb hem eerlijk gezegd ook niet echt goed in de vingers gekregen. Hij heeft een heel karakteristieke uitstraling, maar de ‘lichtheid’ van z’n ogen, het brilmontuur, en de haarkleur gaat in mijn lijnvoering snel verloren. Jammer dat er nu geen gelegenheid meer is om te oefenen - maar van de andere kant, met dat nieuwe kabinet breken voor een cartoonist gouden tijden aan.