DUB-panel over stress bij studenten: ‘Heus, je komt er wel weer bovenop’

Studenten gaan ten onder aan prestatiedruk, schreven vier sociologiestudenten. Wen er maar aan dat je prioriteiten moet stellen in het leven, zeggen leden van het DUB-panel.Leren voor tentamens, bestuursfuncties bij studieverenigingen, sporten om fit te blijven en borrelen om gezellig te zijn. Volgens vier sociologiestudenten dreigen steeds meer studenten ten onder te gaan onder alle hoge verwachtingen.Een quote uit hun opiniestuk dat NRC Handelsblad en later ook DUB publiceerde: “Er moet een oplossing komen (…), zodat studenten (…) niet bezwijken onder de sociale druk, studiedruk en prestatiedruk die op hun schouders ligt.”De stelling die we aan het DUB-panel voorlegde, luidde daarom: De universiteit moet rekening houden met de sociale en maatschappelijke druk waar studenten mee te maken hebben.Meer contacturenZes panelleden reageerden. Daarvan waren alleen onderwijskundige Casper Hulshof en student Rechten en Geschiedenis Stefan Roelofsen het eens met onze stellingname.Hulshof: “Interessant genoeg is de beweging de afgelopen jaren juist de andere kant op gegaan”, mailt Hulshof. “Het aantal contacturen is bijvoorbeeld verhoogd onder druk van prestatieafspraken. Ik merk dat medewerkers wel eens vergeten hoe veel studenten werken naast hun studie. Dat komt omdat wij dat niet hoefden. Ik had zelf tijdens mijn studie een krantenwijk en dat was voldoende.”Roelofsen: "De universiteit moet een balans vinden tussen inhoudelijk sterk en uitdagend onderwijs enerzijds en anderzijds studenten voldoende ruimte geven om zich buiten hun studie om te ontwikkelen. Daarmee komen universiteiten tegemoet aan de maatschappelijke wens om breed ontwikkelde alumni af te leveren en verlichten ze tegelijkertijd de zware sociale druk die tegenwoordig op studenten rust."Keuzes maken en grenzen stellenAndere panelleden reageren negatief op onze stelling. Zij vinden dat studenten allereerst moeten leren om prioriteiten te stellen.Researchanalist Mies van Steenbergen schrijft bijvoorbeeld: “We willen allemaal wel minder stress. Het is eenvoudigweg een kwestie van keuzes maken. Daar kan de universiteit je niet bij helpen. Die heeft de verantwoordelijkheid om de studenten op niveau op te leiden, en niet om het niveau verlagen omdat ze het druk hebben.” Binnen het DUB-panel geven studenten en medewerkers hun mening over universitaire kwesties. Klik hier voor de samenstelling van het panel en eerdere discussies.Informaticahoogleraar Johan Jeuring vindt dat de universiteit zelfs in gebreke zou blijven als ze haar eisen zou verlagen. Daarmee zou ze studenten niet goed voorbereiden op een werkend leven na de studie.“Het gemiddelde aantal uren dat een student besteedt aan de studie ligt al behoorlijk onder de gemiddelde duur van een werkweek”, stelt Jeuring. “Dat nog verder verlagen leidt ertoe dat we studenten slecht voorbereiden op de arbeidsmarkt, waarmee hun kansen op die markt verslechteren. Als je eenmaal een baan hebt, zul je merken dat je een aanzienlijk gedeelte van je tijd besteedt aan werk, en dat de andere activiteiten die je onderneemt door je werk beperkt worden.”Directeur bedrijfsvoering Miranda Jansen heeft bewondering voor de studenten die de tijd namen om hun zorgen te verwoorden in een opiniebijdrage voor een landelijk dagblad. Maar ook zij vindt dat de studie gewoon bovenaan het to do-lijstje moet staan. Als dat niet zo is hoor je misschien niet thuis aan een universiteit.“Als studenten nu al stress, of zelfs burn-out, ervaren door de combinatie studie, werk en sociaal leven dan voorspelt dat niet veel goeds voor hun toekomst”, mailt Jansen. “Het probleem is dat studenten niet kiezen en alles tegelijk willen, want stel je toch eens voor dat je een leuke borrel mist. En dat zouden wij als instelling moeten faciliteren? Nee, ik zou het willen omdraaien, wij zouden moeten selecteren op studenten die wel functioneren onder deze - deels zelf opgelegde - druk.”“En geloof me, de tijdsdruk wordt er straks niet beter op als je de arbeidsmarkt betreedt en je carrière gaat combineren met mogelijk een gezin, huishouden, mantelzorg en heel af en toe een sociale activiteit zoals velen van ons (fluitend) doen. So be prepared.”Promotiewerk in een RedBull-autootjeMasterstudent Bestuurs- & Organisatiwetenschap Jurriaan Jacobs meent dat keuzes leren maken hoort bij de gewenste ontwikkeling van studenten tot kritische professionals en onderzoekers. Hij maakt zich zorgen over studenten die de emoties bij dat leerproces  “medicaliseren” door over “burn-out” of “depressie” te praten.“De normale reacties mogen we misschien niet meer voelen. De stap naar de psycholoog is snel gezet. Studenten lijken op zoek naar een diagnose om te kunnen blijven borrelen, sporten en twee dagen per week in hun RedBull-autootje promotiewerk verrichten.Volgens Jacobs zijn de universitaire studies nog lang niet zwaar genoeg, maar kiezen studenten vaak voor de weg van de minste weerstand. De vaardigheid om te plannen of om “een keer nee te zeggen” ontbreekt vaak.  Universiteiten zouden daarbij meer ondersteuning kunnen bieden, denkt hij. “Studenten moeten vooral leren erkennen dat het soms zwaar is en dat je daar prima emoties bij mag voelen. Heus, je komt er echt wel weer bovenop.”Praten met overheid en bedrijfslevenMet al deze aansporingen en relativeringen is psychologiestudente Melissa Alberts het waarschijnlijk niet eens. Zij ziet veel studenten vanaf jaar één zwoegen om een mooi cv op te bouwen zodat ze later een baan kunnen krijgen. Tegelijkertijd moeten studenten - gedwongen door het leenstelsel - sneller afstuderen. "Tijd om te ontspannen is er steeds minder."Ook Melissa vindt niet dat universiteiten hun niveau moeten verlagen, maar universiteiten zouden misschien wel eens met het bedrijfsleven en de overheid kunnen praten over de alsmaar hogere eisen die aan studenten worden gesteld. "Werkgevers vragen niet enkel meer een diploma, maar kijken ook naar bestuursjaren, commissies, etc. Ik denk dat daar de prestatiedruk vandaan komt. Er moet een verandering komen in de manier waarop studenten tegenwoordig leven."