'Een jaar is niet lang om een wetenschappelijke carrière van de grond te krijgen'

Precies tussen de werkkamer van hoogleraar Fysische Geografie Steven de Jong en de werkplek van Safaa Naffaa hangt een landkaart van het kustgebied van Suriname, de streek waar de twee onderzoek naar doen. De van oorsprong Syrische onderzoekt via computermodel PCRGLOB wat er gebeurt met de kust van Suriname als de aanvoer van sediment uit de Amazone verandert door ontbossing en klimaatverandering. Het bijzondere aan het project is dat Safaa dankzij een speciale beurs van NWO (zie kader) voor gevluchte wetenschappers aan het werk is.

Het had voor Safaa (39) nogal wat voeten in de aarde voor ze op 1 maart van dit jaar bij De Jong aan de slag kon. Ze werkte daarvoor bij Deltares in Delft, een instituut voor toegepast onderzoek op het gebied van water en ondergrond. “Mijn contract liep af en ik zocht een nieuwe baan. Na veel zoeken en rondvragen in mijn netwerk stuitte ik op de mogelijkheid die NWO bood met de beurs voor gevlucht wetenschappers. Uiteindelijk kwam ik in contact met Steven en tijdens de kennismaking bleek dat het klikte.” Steven vult aan dat hij een project had waar Safaa’s interessegebied mooi inpast. “Ze schreef mij een brief met de juiste toon en ze bleek technisch sterk.” Het tweetal schreef samen in rap tempo het voorstel dat uiteindelijk werd gehonoreerd door NWO.

Ik wil Safaa een goede start geven

Safaa studeerde in Syrië Agriculture Engineering en nam in 2001 haar bachelorsdiploma in ontvangst. Ze was toen 23. Daarna kreeg ze een baan bij het ministerie van milieu en hield zich bezig met waterschaarste. “Later werkte ik als consultant in de Verenigde Arabische Emiraten, maar ik wilde nog een master doen in Europa. Nederland loopt voorop in watermanagement en daarom wilde ik graag in Delft studeren. In 2013 kreeg ik een beurs van de Wereldbank (een instituut voor ontwikkelingssamenwerking, red.) en kon ik aan de slag.” De oorlog in Syrië die in 2011 was uitgebroken, werd steeds heftiger. “Ik besloot daarom in Nederland asiel aan te vragen. Na mijn master kon ik bij het project Water scarcity in the Middle East and North Africa van Unesco aan het werk en daarna werkte ik een jaar bij Deltares aan hetzelfde onderwerp.”

Steven de Jong en Safaa hebben samen een plan gemaakt om het jaar dat de onderzoekfinanciering duurt, zo efficiënt mogelijk te benutten. Een jaar is niet lang om een wetenschappelijke carrière van de grond te krijgen, zegt de hoogleraar. “Ik wil Safaa een goede start geven zodat ze dit onderzoek een vervolg kan geven. Bijvoorbeeld via een promotietraject binnen mijn onderzoeksgroep of elders bij een universiteit of ingenieursbureau. Het is in ieder geval belangrijk voor haar om haar netwerk uit te breiden en ik zie het als mijn plicht daar een bijdrage aan te leveren.”

In de koffiepauze oefen ik Nederlands met mijn collega’s

Safaa: “Ik ben eerst begonnen met een cursus Ruimtelijk Dynamisch Modelleren” om een goede start te hebben. Daardoor kan ik het model van de Amazone zelf aanpassen voor mijn eigen onderzoek.” Steven vult aan dat Safaa erg nieuwsgierig en leergierig is en dat ze de programmeertaal van het model nu beheerst. Na het verzamelen van de data schrijft Safaa een artikel voor een wetenschappelijk tijdschrift en dan is het jaar al weer voorbij.

Safaa werkt dus gestaag door en probeert zoveel mogelijk op te pikken van de mogelijkheden die een Nederlandse universiteit biedt. Ze legt uit dat de cultuur aan de universiteit in Syrië anders is. “Steven luistert naar mijn plannen en ideeën en hij stelt vragen. Hij zegt niet wat ik wel of niet moet doen en dat is anders dan in Syrië. Daar staat meer vast wat studenten moeten doen. Verder zijn hier superveel bronnen zoals online tijdschriften te raadplegen.” Ondertussen werkt ze aan haar Engels en Nederlands. “In de koffiepauze oefen ik met mijn collega’s die gelukkig veel geduld hebben.”

Het onderzoek van Safaa is het missende stukje

“Als Safaa een mail krijgt van de universiteit in het Nederlands die ze niet snapt dan help ik haar”, vult Steven aan. “Ik zorg dat zij zich thuis voelt hier en dat ze met de promovendi samen optrekt. Ze krijgt toegang tot alle hulpbronnen voor haar onderzoek die we hebben. Elke paar weken spreken we elkaar over de voortgang.”

Safaa beaamt dat Steven behulpzaam en ondersteunend is. Ze noemen de samenwerking succesvol. De sleutel ligt volgens beiden in de goede manier van communiceren. Steven noemt Safaa open en Safaa voelt zich comfortabel bij Steven om te zeggen wat ze nodig heeft.

Het onderzoek van Safaa past in het grotere NWO Wotro project over mangroves en migrerende modderbanken langs de kust van Brits en Frans Guyana’s en Suriname. “Het is geweldig dat Safaa haar onderzoek uitvoert. Het Amazone-werk is het missende stukje binnen ons project.” Suriname is volgens Safaa en Steven heel kwetsbaar voor veranderingen omdat het zo laag gelegen is en het grootste deel van de bevolking dicht aan de kust woont. Paramaribo heeft nu al last van overstromingen en dat wordt waarschijnlijk erger. Suriname krijgt zeer waarschijnlijk ook te maken met heftige en vaker voorkomende stormen.