Een onvoldoende van de visitatiecommissie? Wat nu?
Communicatie- & Informatiewetenschappen is een van de vier Utrechtse opleidingen die een onvoldoende kreeg van een visitatiecommissie. Na de eerste schrik en teleurstelling, werkten docenten aan verbeteringen. Terugkijkend ziet onderwijsdirecteur Leo Lentz de winst van de waarschuwing.
“Eén onderdeel van de auto moest gerepareerd worden, en dat hebben we aangegrepen voor een grote beurt.” Zo kijkt Leo Lentz, onderwijsdirecteur van Communicatie- en Informatiewetenschappen (CIW) terug op het afgelopen jaar, een periode waarin de opleiding hard aan de slag ging om verbeteringen aan te brengen op basis van een herstelplan. “Uiteindelijk zijn we heel tevreden.”
Hoe anders was dat halverwege vorig jaar. Toen al kreeg Communicatie- & Informatiewetenschappen te horen dat het bezoek van een visitatiecommissie dat eind november 2012 plaatsvond, had geleid tot het oordeel onvoldoende. Van vijftien onderzochte eindwerkstukken hadden er vijf niet mogen worden goedgekeurd, vonden de controleurs. Ook bij een tweede selectie werden twee scripties aangetroffen die geen afstuderen waard zouden zijn. “Verrast, verbaasd en teleurgesteld”, omschrijft Leo Lentz, destijds nog geen onderwijsdirecteur, zijn gevoelens en die van zijn collega´s.
Bij nadere bestudering van het rapport (pdf), werd volgens Lentz duidelijk dat de visitatiecommissie vooral positieve opmerkingen maakte over de opleiding. “Ze vond de manier waarop wij studenten tijdens cursussen toetsen prima. Het is dus absoluut niet zo dat we het onze studenten te gemakkelijk maken. De commissie constateerde bovendien dat verreweg de meeste eindwerkstukken van een ruim voldoende of goed niveau zijn. Het probleem is alleen dat we dat niet voor alle studenten konden garanderen.”
Volgens Lentz heeft de visitatiecommissie daarmee docenten wakker geschud. Lentz: “Van dat probleem waren we ons eerder niet bewust. Pas bij nadere bestudering van de scripties moesten we toegeven dat bij een aantal daarvan echt vraagtekens te plaatsen zijn. Die waren geen 6 waard. Zwakke studenten hebben zichtbaar moeite om te voldoen aan methodologische eisen. In intervisiebijeenkomsten hebben docenten daar met elkaar over gesproken. Ik vond het werkelijk bewonderenswaardig hoe kwetsbaar docenten zich daarbij opstelden.”
De verplichting van onderwijskeurmeester NVAO om na een onvoldoende een herstelplan te schrijven, beschouwt Lentz achteraf als “een breekijzer”. “Het gaf ons de mogelijkheid om allerlei verbeteringen door te voeren die anders misschien op meer weerstand waren gestuit. Iedereen zag nu de noodzaak.”
In het plan (pdf) met in totaal twintig maatregelen maakt CIW duidelijk dat studenten van de opleiding nu aan meer eisen moeten voldoen voordat zij de afstudeerscriptie beginnen. Zo doen ze een extra vak om hun methodologische kennis op te frissen. Daarnaast zijn een flink aantal veranderingen in de beoordelingsprocedure rondom scripties in facultair verband afgesproken. Elke scriptie van een student Geesteswetenschappen waar twijfel over bestaat moet voortaan bijvoorbeeld aan een hoogleraar worden voorgelegd.
Lentz heeft inmiddels twintig keer een salomonsoordeel moeten vellen. “In vrijwel alle gevallen was het in orde. Van één scriptie vond ik dat er nog wat extra werk in gestopt moest worden.”
Door de genomen maatregelen hebben veel studenten volgens Lentz het idee dat het niveau van de studie verhoogd is, sommigen klagen over zwaardere eisen. “Maar wij hebben slechts de criteria gespecificeerd en zien strenger toe op handhaving daarvan. Dat is iets anders.”
De opleiding, organisatorisch verdeeld over twee departementen, formeerde bovendien een team van kerndocenten dat verantwoordelijk is voor het onderwijs en de studenten. “Docenten zijn naar elkaar toegegroeid, praten meer met elkaar. Maar ook de ondersteuning van studenten is daardoor verbeterd. Als er problemen of klachten zijn dan wordt daar nu veel eerder iets mee gedaan. Dat is ook een winstpunt van de afgelopen periode.”
Het herstelplan is volgens Lentz positief ontvangen door de NVAO. Hij vertrouwt erop dat de opleiding uiteindelijk gewoon weer goedgekeurd wordt.
Dat de opleiding Keltische Talen en Culturen van de NVAO een onvoldoende kreeg, wekte in Utrecht nog de meeste verbazing. De opleiding kwam onlangs nog als beste van Nederland uit de bus bij de Nationale Studenten Enquête.
Volgens hoogleraar Peter Schrijver is de onvoldoende gebaseerd op de beoordeling van twee bachelorscripties waarvan de visitatiecommissie oordeelde dat ze ten onrechte een voldoende hadden gekregen. "Daarvan zijn de docenten van de opleiding enorm geschrokken. Een schrale troost is dat de twee werkstukken enkele jaren geleden zijn beoordeeld. Toen werkten we nog met één beoordelaar. Kort daarop zijn we gaan werken met twee beoordelaars, en sinds vorige zomer zelfs met een derde beoordelaar in gevallen waarin het cijfer net op een voldoende zou uitkomen. Aanvullend hebben we nog een aantal maatregelen genomen. Ik twijfel er dan ook niet aan dat we het probleem eigenlijk al hebben opgelost."