Hans Amman vertrekt: Afscheid van een penningmeester met gevoel
Hans Amman nam donderdag afscheid als collegelid financiën. Bij zijn aantreden kreeg hij de opdracht de financiën van de universiteit op orde te brengen. Hij is een groot fan van de politieke cartoons van DUB. Daarom kijkt hij aan de hand van een aantal cartoons terug op de afgelopen 8 jaar.
Cartoon 1: De financiële man
Toen Hans Amman in 2006 naar de Universiteit Utrecht kwam, zat de universiteit in een financieel dal. In 2005 was er een tekort van 40 miljoen euro. “Ik kreeg de opdracht om de financiën op orde te krijgen en met name de huisvestingskosten te verlagen.”
“Deze cartoon is weinig controversieel. Zo ging ik aan de slag.” Amman heeft veel diensten gecentraliseerd om zo de kosten terug te brengen. Ook faculteiten moeten steeds meer zelf hun inkomsten en uitgaven in balans houden. “Ik denk dat een groot winstpunt is dat iedereen nu zelf verantwoordelijk is voor zijn eigen begroting.”
In 2013 heeft de universiteit een riant overschot van 30 miljoen euro. Missie geslaagd, kun je zeggen. Toch is Amman de eerste die waarschuwt voor teveel optimisme. “Als penningmeester moet je altijd op de centjes letten. We hebben nu een groene periode. Maar dan moet je niet heel veel geld gaan uitgeven. Straks komt er weer misschien een tijd met rode cijfers en door nu wat geld apart te zetten, kun je voorkomen dat je dan weer hard moet bezuinigen.”
Financiële bedreigingen voor de toekomst zijn volgens Amman de huisvestingslasten en de politieke wispelturigheid. “Je moet de huisvesting onderhouden en vernieuwen. Voor je het weet komt de Haagse politiek weer met bezuinigingen. Wat ik wel zie is dat we de afgelopen jaren financieel veel minder afhankelijk zijn geworden van Den Haag. Op dit moment komt er van de overheid maar 60 tot 65 procent van onze inkomsten. De rest komt vanuit Europa, onderzoeksorganisaties als NWO en het bedrijfsleven.”
Cartoon 2: Huisvesting
Als de penningmeester ergens kopzorgen van krijgt, zijn het wel de huisvestingslasten. Amman kijkt geamuseerd naar de donkere wolken en de ketting van de cartoon. “Binnen de wetenschap moet je goede voorzieningen hebben. En dat kost geld. Tegelijk weet je dat wat nu heel modern is, over dertig jaar weer als oud terzijde geschoven wordt. Dat geldt vooral de bètawetenschap die veel laboratoria nodig heeft. De gebouwen in De Uithof worden gemaakt voor 30 jaar of korter. In de binnenstad is het anders. Daar zit je in prachtige monumentale panden die potentieel eeuwen meegaan. Die moeten ook vernieuwd worden, maar vooral aan de binnenkant.”
De universiteit heeft in De Uithof naam gemaakt met prachtige gebouwen die veel internationale bezoekers trekken. Zoals het Educatorium van Rem Koolhaas. “Toen ik kwam heb ik gezegd: ‘we gaan geen gebouwen meer neerzetten om een prijs te winnen. Dat is niet onze corebusiness’. Het makkelijkst is om een rechthoek te maken. Dat is het goedkoopst. Maar een gebouw moet functioneel zijn en het is natuurlijk wel de smoel van de universiteit. Bij het David de Wiedgebouw was de overweging: we maken het iets duurder en dan ziet het er een stuk mooier uit. Dat hadden we er voor over. De verbouwing van de nieuwe UB in de binnenstad was de makkelijkste beslissing. Je maakt één bibliotheek in de binnenstad en houdt rekening met je monumentale waarde. Dat is schitterend gelukt.”
Cartoon 3: Duurzaamheid
“Dit is wel het dilemma”, zegt Amman wijzend naar de cartoon. “Bij huisvesting is het altijd zoeken naar de balans. Wat gaan we investeren en wat krijg je daarvoor terug? Dat geldt zeker voor duurzaamheid.”
Amman heeft in het verleden de naam gehad dat hij niet van de symboliekpolitiek is en altijd de centjes in de gaten houdt. “Bij een nieuw gebouw kijk je hoe duurzaam je het kunt maken. Maar dan pak ik wel de rekenmachine erbij hoeveel energie het in de toekomst kan opleveren. Als je nu duurzaam investeert, moet je dat in de toekomst weer terug kunnen verdienen.”
Cartoon 4: Het college van bestuur
“Dat is echt goed geraakt. Het is mijn favoriete cartoon. Het geeft precies aan hoe het bij ons werkte in het college van bestuur. Yvonne van Rooy zit achter het stuur, ik zit daarnaast met de rekenmachine erbij om de uitgaven in de gaten te houden en Hans Stoof, destijds de rector, zit op de achterbank met een krantje en maakt de relativerende opmerkingen”: ‘He, he effe rustig nu’.
Het college van bestuur heeft een collegiaal bestuur. De beslissingen, ook over onderwijs en onderzoek, neem je samen . Amman is een oude leraar en geeft af en toe nog college als hoogleraar. “Ik kon dus meedenken als het gaat om onderwijs of onderzoek. Dat is een voordeel.”
Topsalarissen van het college van bestuur zijn altijd een terugkerend thema. “Hoewel wij niet over onze salarissen gaan. Dat is de Raad van Toezicht. Toch hebben we als college altijd stelling genomen dat ons salaris binnen de balkenendenorm moest blijven en dat we gewoon meeliepen in de cao-afspraken.”
Cartoon 5: ICT
Als er een thema is dat Hans Amman deze periode achtervolgde, dan was het de ict. Al in zijn eerste jaar kreeg hij te maken met een reorganisatie. “Die reorganisatie was al begonnen. Ik moest mensen zeggen dat hun baan op de tocht stond. Dat is niet leuk. Het raakt me als mensen dreigen hun baan te verliezen.”
Ict bleef altijd hoog op de agenda staan. Het is kostbaar en raakt iedereen. “Je ziet dat bij de cartoon. Als je computer het niet naar behoren doet, kun je net zo goed naar huis gaan. Dus dit zit heel dicht bij de mensen. Dan krijg je al snel klachten.”
Helemaal ‘toppie’ ging het de afgelopen jaren ook niet. “Tegelijk kun je ook zeggen dat er binnen die dienst het vuur uit de schenen is gelopen om de voorzieningen zo goed mogelijk te krijgen. Dat heb ik ook willen laten zien. Ook al gaat dat niet altijd met succes. Ik kan me herinneren dat we een tweede vezelkabel hebben laten aanleggen naar Surf. Want als die verbinding weg zou vallen, zat de hele universiteit zonder internet. Dat wilden we voorkomen. Toen bleek dat die tweede kabel bij Surf op dezelfde aansluiting zat en op het moment dat Surf eruit lag, de universiteit zonder internet zat. Shit happens.”
Cartoon 6: Ublad
Met de cartoon in de hand kan Hans Amman een glimlach niet onderdrukken. Ja, hij was achter de schermen een van de grote pleitbezorgers van het digitaal maken van het Ublad. “Ik kreeg van de verspreiders te horen dat van de 14.000 exemplaren die wekelijks verspreid werden er slechts 4000 werden meegenomen. Dat is echt zonde van het papier. Mijn kinderen en ook de studenten om me heen, zag ik altijd alleen maar achter de computer of de mobiele telefoon. Om die reden leek het me heel zinvol dat het Ublad digitaal zou worden.”
De onafhankelijkheid is volgens Amman nooit een kwestie geweest. “DUB is koploper in het snel en efficiënt verspreiden van nieuws. Ik vind dat heel prima werken. Je hoeft niet te wachten op een papieren uitgave. Op Twitter zie ik meteen als er een nieuw bericht is. Iedereen kan het direct lezen. Op dat punt heb ik zelf wel een leermomentje gehad. Als ik iets vertel tegen DUB, dan leest ook het AD en De Telegraaf mee. Die kunnen dan met het nieuws aan de haal gaan.”
Cartoon 7: Afscheid
“Licht aan het eind van de tunnel. Dat heb ik vaak gezegd. Nu is er wel licht, maar zal ik het niet zelf meemaken hoe het verder gaat.” Het afscheid nemen van Utrecht doet hem pijn. “Ik heb me zelf lang gezien als een buitenstaander. De penningmeester die op de centjes let. Maar je merkt dat je steeds meer bij die universiteit en de mensen betrokken raakt. Ik zal de universiteit zeker missen.”
Voor Amman is dat ook een van de redenen om afscheid te nemen. “Je moet als penningmeester wel afstand kunnen bewaren. Kunnen zeggen, jammer maar er komt nu geen dubbeltje meer bij. Op een gegeven moment weten de mensen ook precies hoe ze je moeten aanpakken. Dan komt de decaan niet binnen met de vraag voor meer geld, maar zegt hij ‘Hans, je moet me helpen. We hebben een probleem en we gaan het samen oplossen.’”
Het vertrek van Amman naar Amsterdam is een terugkeer naar de roots. “Ik zal niet onthullen dat ik een echte Amsterdammer ben. Dat hoor je direct. Bovendien heb ik daar gestudeerd en ben ik er als wetenschappelijk medewerker begonnen.”
Bij zijn afscheid op donderdag werd Amman geëerd met de universitaire erepenning die hij uit handen van Emmo Meijer, de voorzitter van de Raad van Toezicht, kreeg. Hij ontving ook een overzichtsboek met politieke cartoons van Niels Bongers in een oplage van één exemplaar. Van het college van bestuur kreeg hij een cheque van 2000 euro als bijdrage aan de bouw van het Prinses Máxima Centrum voor Kinderoncologie in De Uithof.