'Ik ben een man, geen meisje in mannenkleren'

Sascha Klomp werd geboren als vrouw, maar heeft zich altijd man gevoeld. De oud-student van de UU vertelt DUB over zijn studietijd, de transitie, en de pijn om geboren te worden in een verkeerd lichaam.

“Er woedde altijd een innerlijke strijd in mij die ik niet kon plaatsen. Ik had allerlei puzzelstukjes, maar de puzzel viel niet in elkaar.” Aan het woord is Sascha Klomp (27), die in 2014 zijn bachelor Engelse Taal & Cultuur haalde aan de UU. Hij werd geboren als vrouw, maar zo lang hij zich kan herinneren, voelt hij zich man.

In zijn kinderjaren was hij als meisje “een tomboy met een kort lontje”. Hij groeide op in Nijmegen met zijn moeder. Een vader had hij niet. “Wat mijn transitie beïnvloed heeft, is dat mijn moeder heel feministisch was. Ze was zelfs van mening dat mannen slecht zijn”, zegt hij. “Daardoor heb ik mannelijkheid lang gezien als iets wat je niet wilt.”

In zijn jeugd werd Klomp vaak aangezien als jongen, en in die tijd vroeg ze zich met regelmaat af waarom ze een meisje was. Klomps moeder wuifde deze vragen weg. Maar in de puberteit werden de scrupules over sekse heftiger. Klomp experimenteerde: er waren tijden dat ze er genderneutraal uitzag en momenten dat ze zich juist heel vrouwelijk kleedde.

Toen Klomp begin twintig was, ging ze Engelse Taal & Cultuur studeren aan de UU en werd lid van studentenvereniging Biton. Ze ging zich mannelijker kleden en kreeg bij Biton vrienden die haar ambivalente houding ten aanzien van gender accepteerden. De overtuiging die ze van huis had meegekregen dat mannen niet deugden, vervaagde bij de ongedwongen sfeer die er bij de studentenvereniging hing. “Bij Biton liepen regelmatig jongens in jurken rond. Je mocht er zijn wie je wilde zijn. Een groot verschil tussen man en vrouw was er niet - je had er bijvoorbeeld ook gender neutrale wc’s.”

'De omgeving ziet je als meisje in jongenskleding'
Toen Klomp definitief uit de kast kwam als man - en zichzelf de naam Sascha toedichtte - stond zijn wereld op zijn kop. Voor hem betekende de coming out dat hij zijn borsten inbond, zijn haar afschoor, en “probeerde met mijn hoge piepstem over te komen als man”.

Iedereen die hij het vertelde wilde weten hoe hij zijn verandering voor zich zag, terwijl hij zelf nog geen flauw idee had of hij überhaupt hormonen of operaties wilde. Dit was Sascha’s tweede coming out: eerder liet hij de wereld al weten op meisjes te vallen. Volgens hem was de coming out als transgender echter vele malen moeilijker.

“Als je uit de kast komt als homo, wordt dit vaak door de omgeving erkend. Als je trans bent, ziet je omgeving je in het begin nog als meisje in jongenskleding. Dat maakt het vreselijk lastig. Toen ik net uit de kast kwam, was ik erg gevoelig voor hetgeen mensen tegen me zeiden. Als iemand me als meisje aansprak of een benaming van transgender gebruikte die ik ervoer als kwetsend, voelde dat als een messteek. Ik wist zelf net wie ik was, en wilde dolgraag dat iedereen dat erkende.”

Het kwam in deze periode voor dat hij bij Olympos de vrouwenkleedkamer uitgestuurd werd. Als dit gebeurde viel hij tussen wal en schip. “Dat is een lastig aspect van een transitie: bepalen wanneer je naar de mannenwc gaat. Ik werd op een gegeven moment de vrouwenkleedkamer van Olympos uitgekeild, met de opmerking dat ik daar niet hoorde. Ik antwoordde dat ik daar nog wel hoorde – ik voelde me nog niet gemakkelijk genoeg om me bij de mannen om te kleden. Ik ben ook veel door toiletjuffrouwen de vrouwenwc uitgestuurd. Op die momenten voelde ik me vreselijk geïsoleerd.”

In Leiden knapte hij af toen hij niet erkend werd als man
Toen Klomp afstudeerde aan de UU ging hij een master doen in Leiden. Waar hij bij de UU weinig problemen ervoer met zijn presentatie als man, ging het in Leiden al vrij snel mis. De universiteit hield weinig rekening met zijn transformatie, en weigerde hem bijvoorbeeld als man op de klassenlijsten te zetten.

Hij wilde door zijn omgeving erkend worden als man, maar dat was vaak zo’n strijd dat de druk hem te groot werd en hij mentaal instortte. “Op een gegeven moment was ik dichtbij het punt er een einde aan te maken. Ik had het geluk dat die dag mijn sociaal werkster langskwam. Zij merkte dat er iets niet in de haak was, en heeft me laten opnemen. Als dat niet was gebeurd, was ik de dag erna van Casa Confetti afgesprongen.”

Depressief en ten einde raad werd hij opgenomen in een psychiatrische kliniek. Daar ging het snel beter met hem. In de gesloten omgeving werd zijn mannelijkheid erkend, waardoor zijn eigenwaarde snel toenam.

Na een maand verliet hij de kliniek, waarna hij begon aan een traject bij het VUMC in Amsterdam. Daar werd in een serie gesprekken met onder andere een psycholoog vastgesteld hoe Klomp zijn sekseverandering wilde vormgeven. Hij besloot te beginnen met hormooninjecties. Klomp doet dit nu zeven maanden. Na een jaar mag hij zich laten opereren. Dat wil hij ook graag.

Toch vindt Klomp het nog steeds lastig om helemaal zichzelf te zijn. Nadat de moeizame periode in Leiden stopte hij met zijn master. Nu werkt hij bij Digiwijs, waar hij projectwerkzaamheden doet, zoals het organiseren van computercursussen voor mensen die moeilijk aan werk komen. Ook doet hij vrijwilligerswerk in de bibliotheek.

Op het werk en bij de bibliotheek heeft hij niet verteld dat hij transgender is. Maar bij zijn baan als vrijwilliger hebben de jongeren met wie hij werkt, wel iets in de gaten. “Daar moet ik Turkse en Marokkaanse kinderen helpen met huiswerk. Zij hebben door dat ik trans ben, en voor hen is het verwarrend. Ze doen er lacherig over. Ik lach dan mee, maar voel me er achteraf wel ellendig over.”

Kunnen we de ideeën die bij een bepaalde sekse horen loslaten?
Met liefde is hij bewust even niet bezig. “Het kan altijd op mensen overkomen alsof je ze voorliegt. Je moet dus twee keer nadenken voordat je gaat flirten met iemand – het kan heel verkeerd opgevat worden.”

Belangrijker dan liefde is voor hem op dit moment een gelukkig leven als man. “Ik ben een stuk gelukkiger dan ik voorheen was, maar het is nog steeds mijn belangrijkste streven om helemaal content te raken met mezelf en mijn lichaam. Dat is een hele opgave: als transgender doe je namelijk een concessie. Je kan nooit helemaal de sekse hebben die je wilt. Maar je kan ook niet leven met de sekse waarmee je geboren bent.”

Klomp hoopt dat men ruimdenkender kan worden als het gaat om gender. “Ik denk dat we ons allemaal veel gemakkelijker kunnen voelen als we de ideeën die bij een bepaalde sekse horen, kunnen loslaten zonder onzeker te worden over onze identiteit. Ik snap dat het lastig is voor mensen om het te begrijpen – laten we niet vergeten dat het voor mij ook jaren heeft geduurd voordat ik het begreep. Maar het is belangrijk om te snappen dat het pijn kan doen als je niet erkend wordt. Ik vind het erg moeilijk dat er nog steeds mensen zijn die niet in het concept transgender geloven.”