Instellingscollegegeld: ‘Kosten kunnen voor talent obstakel zijn om naar Nederland te komen’

Om ervoor te zorgen dat mensen op de arbeidsmarkt bijblijven, is de Nederlandse overheid gestart met het project ‘een leven lang leren’ voor werkenden en werkzoekenden. Tegelijkertijd betaalt een werkende die al een studie heeft afgerond, sinds 2010 vele duizenden euro’s voor een tweede bachelor- of masterstudie. Hoe kijkt studentenvakbond LSVb hiernaar? 

Voorzitter Alex Tess Rutten (25) van het LSVb geeft aan dat ze het ongeloofwaardig vindt dat de overheid een leven lang leren steunt. ‘’Een tweede studie is mijns inziens onbetaalbaar en dat terwijl zo’n studie juist zo belangrijk kan zijn voor je ontwikkeling en het bijblijven op de veranderende arbeidsmarkt. Een tweede studie biedt je een tweede perspectief. Dat is een grote meerwaarde op de arbeidsmarkt. Nederland draait op kennis, maar het opdoen van extra kennis is financieel moeilijk wanneer je al eerder een studie hebt afgerond.’’

Niet alleen voor Nederlanders die een tweede studie doen, is het collegegeld hoger. Zo betalen niet-Europese studenten nog eens duizenden euro’s meer dan het bedrag dat gerekend wordt voor een reguliere Europese student. Voor Europese en Nederlandse tweede studie-studenten komt er een betere oplossing aan. Voorzitter van de andere studentenbelangenbehartiger ISO, Kees Gillesse, licht toe: ‘’In deze periode wordt het instellingscollegegeld voor Europese studenten en Nederlandse studenten die een tweede studie doen, gemaximeerd. Dat is natuurlijk positief. Soms was het instellingscollegegeld hoger dan wat de universiteit voor een student van de overheid kreeg: dan maakt de universiteit winst op een student. Dat wordt nu gestopt.

Een melkkoe
Wat zorgelijk is, is dat de kosten voor niet-Europese studenten niet gemaximeerd worden, zegt hij. “Het risico is dat zij een melkkoe worden. We moeten ervoor oppassen dat we hen niet aantrekken omdat ze geld opleveren. Internationalisering kan zeker goed zijn, maar het moet niet door financiële motieven geprikkeld worden. Je moet alleen internationaliseren als het de kwaliteit van het onderwijs ten goede komt.’’ Rutten van het LSVb: ‘’Bij een geesteswetenschappelijke studie kan internationale inbreng tijdens discussies in werkcolleges bijvoorbeeld een verrijking zijn voor het onderwijs. Dat is een inhoudelijk argument voor internationalisering en het zou moeten gaan om dat soort argumenten. Internationale studenten zijn er niet om de begroting dekkend te maken.’’

Rutten hoopt in de toekomst op een tweede betaalbare studie. ‘’Zelf ben ik bezig met mijn eerste studie. Ik zou misschien wel een tweede studie willen doen, maar ik maak mij eigenlijk al zorgen om de studiekosten van de eerste studie. De gezonde positie waarmee je als afgestudeerde aan de rest van je leven kunt beginnen, staat steeds meer onder druk door rap stijgende studieschulden. Die schulden zijn echt een groot probleem en de maatschappij ziet de impact nog niet echt. Het hangt mensen boven het hoofd en er zijn steeds meer stressklachten. Als ik naar de toekomst kijk, zie ik dat op een financieel gezonde manier studeren steeds moeilijker wordt.’’

Waarom kiezen niet-Europese studenten voor een dure studie in Utrecht?

‘Ik wil graag een PhD doen’

Dzifa Seake-Kwawu (25) volgt vanaf september dit jaar de master Clinical Psychology na het afronden van haar bachelor Psychology and Human Development aan de Regent University College of Science and Technology in Accra. De Ghanese student weet sinds januari dit jaar van het bestaan van Utrecht en was gelijk verkocht. ‘’De universiteit werd uitgelicht door een Study Abroad Page op Instagram die ik volg. Aanvankelijk overwoog ik om naar de Verenigde Staten of Canada te gaan, maar dit specifieke studieprogramma op de Universiteit Utrecht sprak mij erg aan. Ik wil mij specialiseren in de behandeling van mentale problemen, zoals trauma’s en verlies. Dat komt ruimschoots aan bod in deze master, waar ook een scriptie en een stage deel van uitmaken. Naast dit inhoudelijke argument, vind ik Utrecht ook een mooie, zeer veilige stad om te wonen. Daarnaast is het voor mij leuk dat ik hier de kans krijg om een nieuwe taal te leren, het Nederlands. Dat was in de Verenigde Staten natuurlijk niet het geval geweest.’’

De masterstudent heeft niet getwijfeld over de studiekosten. ‘’Ik snap dat een land haar eigen inwoners financieel meer voordeel biedt, maar het zou wel goed zijn als er meer beurzen voor internationale studenten zouden komen. In de toekomst wil ik graag een PhD doen en als ik in Ghana een master volg is dat weliswaar goedkoper, maar in Europa maak ik waarschijnlijk meer kans op een promotieplaats.

“Ook in Ghana staat een internationale master goed op mijn cv. De Universiteit Utrecht staat goed aangeschreven en de docenten die ik tot nu gezien heb, spreken uitstekend Engels, waardoor het voor mij toegankelijk is. Deze studie zie ik als een investering in mijn ontwikkeling en in mijn toekomst.’’

Haar ouders zijn voorstanders van haar keuze om naar Nederland te gaan en steunen haar financieel . ‘’Mijn vader heeft in Antwerpen gestudeerd en een tijd in Nijmegen gewoond. Hij stimuleerde mij om over de grens te gaan studeren.’’ Seake-Kwawu heeft zich goed voorbereid en veel gelezen over Nederland voor ze hierheen kwam. ‘’Er zijn nog geen onverwachte verrassingen op mijn pad gekomen, ook doordat ik al veel wist. Het enige waar ik nog een beetje aan moet wennen zijn de fietsen die van alle kanten komen als je niet oplet, haha!’’

‘Hoge kosten kunnen talent ervan weerhouden naar Nederland te komen’

Jenna Spitzer (25) uit New York is net begonnen aan de tweejarige master Development and Socialisation in Childhood and Adolescence na een undergraduate filosofie. Utrecht kende ze al, maar de master ontdekte ze bij toeval. ‘’Ik begreep van meer internationale studenten dat ze via internet bij de Universiteit Utrecht terecht kwamen door de zeer specifieke namen van Utrechtse masters. Bij mij was dat ook het geval.’’

Via haar Nederlandse verloofde had ze naar eigen zeggen een ‘soft spot’ voor de stad ontwikkeld, die in haar ogen groot genoeg is om je te blijven vermaken, maar ook klein genoeg om je als nieuwe inwoner snel thuis te voelen. ‘’In Engeland leerde ik Matthijs (haar verloofde) kennen. We woonden daarna even samen in New York maar wilden op een gegeven moment ook graag in Nederland wonen. Toen ik deze studie vond en hij hier een baan aan de universiteit kreeg, kwam alles samen.’’ Naast haar studie begint ze net als Dzifa aan een talencursus Nederlands. ‘’Nederlanders spreken perfect Engels dus ik heb die cursus echt nodig om te oefenen. Ik doe dat nu nog met de Donald Duck, maar hoop het snel in de praktijk te verbeteren, haha!’’

Wat de studiekosten voor internationale studenten betreft, is zij best te spreken over Utrecht en Nederland. ‘’In Engeland werden internationale studenten in de wandelgangen regelmatig cash cows genoemd, dat voelde vreemd. Internationale studenten zou je moeten toelaten in je programma’s voor de interculturele uitwisseling en ontwikkeling. Ik snap wel dat de kosten hoger zijn voor internationale studenten omdat hun ouders geen belasting betalen in dat land. Tegelijkertijd denk ik dat een universiteit zichzelf tekortdoet als ze minder internationale studenten heeft. Daarnaast kunnen de hogere kosten ervoor zorgen dat de kansen voor sommige, talentvolle internationale studenten beperkt worden.’’

Ze voegt toe dat de mentaliteit in Nederland wel anders voelt dan in Engeland. "Voor mij persoonlijk is het nog even afwachten of ik straks het Europese tarief of het niet-Europese tarief betaal. Dat komt puur omdat de Universiteit Utrecht mij actief aanraadde om te kijken of ik met een Nederlands partnervisum in een andere studentengroep zou vallen. Uit mezelf was ik hier niet achteraangegaan: met hulp van mijn familie zou ik het aanvankelijke, hogere tarief ook graag betalen vanuit de gedachte dat de universiteit en het studieprogramma de financiële steun verdient. Dat ze mij hierop wijzen spreekt voor de universiteit. De kosten hier zijn sowieso een stuk redelijker dan in Amerika, ook die voor internationale studenten.’’ Dan gaat de deurbel: Jenna’s geboortecertificaat met de juiste stempels wordt aangeleverd en ze is een stap dichterbij haar visum.