Je cijfer omhoog praten, mag dat? Het DUB-panel oordeelt

De onderwijsvrije week zit erop en de resultaten van de tentamens druppelen binnen. Voor sommige studenten hét moment om hun toets eens flink door te akkeren, zeker als ze net onder de voldoendegrens zitten of het recht op een herkansing mislopen. Heeft de docent wel goed geteld? Hoe fair is de beoordeling? Om vervolgens op de docent af te stappen met het verzoek het cijfer te verhogen.

Andere studenten zouden nog liever hun rechterhand in een hete oven stoppen dan te ‘bedelen’ om een hoger cijfer. De meeste docenten staan ook niet te jubelen als ze commentaar krijgen op hun cijfers. Of toch wel?

We legden de studenten en docenten in ons DUB-panel per mail de volgende vraag voor: Proberen je cijfer omhoog te praten, mag dat?

“Het is nooit een slecht idee om je tentamencijfer met je docent te bespreken”, zegt student PPE Mario Parolari. “Studenten onderschatten de kans van slagen. Docenten kunnen fouten maken en bij open vragen zijn er vaak meerdere interpretaties mogelijk van hetzelfde antwoord.”

Maar dan moet je wel de juiste houding aannemen, weet Mario. “Ik heb vrienden gezien die zo’n gesprek instapten met de arrogantie van iemand die denkt dat hij altijd gelijk heeft. Dan vraag je erom om te verzanden in een dialectisch gevecht over een klein detail.”

Het is volgens hem beter om oprecht goed te luisteren naar de uitleg met de gedachte dat je er iets van kunt leren. Met zo’n instelling kan een docent alleen maar blij zijn en uiteindelijk is het ook goed voor je eigen leerproces. “Het lukte me al eens een cijfer met een half punt te verhogen, alleen omdat ik het op die manier aanpakte.”

De argumenten zijn vrijwel nooit overtuigend

“Ik zou studenten toch willen aanmoedigen om dat vooral niet te veel te doen”, zegt innovatiewetenschapper Frank van Rijnsoever. Volgens hem kost het docenten veel tijd om opnieuw na te kijken, te overleggen, studenten te beantwoorden en eventueel cijfers aan te passen. “Het verhoogt de werkdruk voor docenten en kan ten koste gaan van de kwaliteit van onderwijs.”

Docenten kijken zorgvuldig na, stelt Van Rijnsoever. Zelf controleert hij cijfers die net onvoldoende waren extra om discussie te voorkomen. Het zijn vaak de studenten met een cijfer dat net te laag is die bij hem aankloppen. “Ik denk regelmatig: als je die tijd die je nu besteedt aan het procederen besteedt aan studeren, dan haal je de cursus met vlag en wimpel.”

Hij gaat ook niet tijdens de inzage van het tentamen in discussie met studenten. “Men kan het probleem schriftelijk aangeven, en dan kijken we er serieus na. In de praktijk leidt het zeer zelden tot aanpassing van het cijfer.”

Ook bij Onderwijswetenschappen kunnen studenten schriftelijk of digitaal via Remindo hun kritiek uiten, zegt onderwijswetenschapper Casper Hulshof. “Op die manier voorkom je discussie tijdens de inzage zelf (die meestal toch nergens toe leidt).”

Volgens Hulshof heeft hij er geen problemen mee als hij gecorrigeerd wordt bij een werkelijke fout, maar voor het overige hebben de meeste docenten volgens hem een hekel aan studenten die punten proberen te sprokkelen. “Natuurlijk proberen studenten wel eens wat, zeker als hun cijfer zich net onder de slaaggrens bevindt, maar meestal heeft dat geen gevolgen. De argumenten zijn vrijwel nooit overtuigend.”

Aanmoedigen, dit gedrag

Andere docenten zeggen het niet erg te vinden als studenten bij hen komen met verzoeken om een hoger cijfer. Scheikundige Stefan Rudiger: “Elke student heeft recht op een faire beoordeling. Bij Scheikunde en Molecular Life Sciences zijn de antwoorden meestal helder. Maar het is mogelijk dat een student vindt dat je op een andere manier naar een vraag kan kijken. Als de student gelijk heeft geef ik hem/haar en dan ook alle andere studenten die niet hierom hebben gevraagd met alle liefde de punten die ze op basis van hun antwoord verdienen.”

Coördinator van het Centrum for Academic Teaching Rik Vangangelt vindt het getuigen van een kritische geest als studenten nadere uitleg vragen. In zijn werkgroep sprak hij kort geleden een paar studenten die om toelichting op zijn feedback vroegen. “Wellicht deden ze dat met de insteek om een hoger cijfer te krijgen, dat weet ik niet. In een paar gevallen kregen ze dat hogere cijfer ook.”

Vangangelt was blij met de vragen om verduidelijking. “Door de vragen van de studenten wist ik dat ze de feedback uitvoerig hadden bestudeerd en dat draagt bij aan wat de studenten leren. Aanmoedigen dus, dit gedrag!”

Een cijfer wordt niet zomaar gegeven

Studenten Inge Vliek en Melissa Alberts vinden het een lastig dilemma. Psychologiestudent Alberts kan zich er wel iets bij voorstellen als studenten naar docenten stappen bij een paper of bij een tentamen met open vragen en er een verschil van interpretatie kan zijn. “Bij een tentamen met meerkeuzevragen vind ik het al bedenkelijker. Toch ben ik er niet op tegen, al weet ik niet of ik het zelf snel zou doen.”

Student Media & Cultuur Inge Vliek heeft geen sympathie voor studenten die hun tentamencijfer proberen op te krikken alleen omdat dat cijfer hen niet bevalt. “Een cijfer wordt vaak niet zomaar gegeven door een docent. Ik denk dat we daarbij op de expertise van docenten kunnen vertrouwen.”

Maar het ligt volgens haar anders als je je mening over je cijfer kan onderbouwen met duidelijke argumenten. Je kunt het immers echt niet eens zijn met de beoordeling door de desbetreffende docent of er kunnen persoonlijke omstandigheden zijn die invloed hadden op het leren of maken van het tentamen. “Dit zijn wat mij betreft zaken waarin het praten met je docent over het cijfer juist wel nuttig kan zijn, maar ik zou het dan meer ‘in gesprek gaan over’ noemen dan ‘omhoog praten van je cijfer.”

Dit maakt iedereen kwetsbaar in een tijd van #metoo

Mies van Steenbergen heeft als research analist weinig te maken met het fenomeen. Hij snapt zowel de studenten die proberen hun cijfer te verbeteren als de docenten die geen tijd hebben. Zijn persoonlijke opvatting over dat soort gesprekken? Niet doen.

“In een tijd van #metoo en ongewenste intimiteiten maakt dit iedereen kwetsbaar en heb je als student misschien onbedoeld het idee dat je “iets meer” moet doen of heb je als docent voor je het weet een claim aan je broek als je niet ingaat op het verzoek om een hoger cijfer.”

Filosoof Floris van den Berg tenslotte hinkt op twee gedachten. Hij waardeert de mondigheid van studenten. Anderzijds vindt hij het vragen om hogere cijfers getuigen van argwaan richting de docent. Het staat volgens hem ook voor een eiscultuur waar studenten menen dat zij recht hebben op een goed cijfer, zelfs zonder dat ze zich daarvoor hebben ingespannen. “De vragen van studenten om nog een keer naar hun werk te kijken, kosten wel tijd en het hoort niet tot mijn favoriete bezigheden omdat ik het niet zo constructief vind.”

Van den Berg kan zich niet herinneren dat hij zelf actie ondernam toen hij als student Wijsbegeerte naar zijn idee ten onrechte een veel lager cijfer kreeg voor zijn scriptie dan voor de scriptie die hij al voor een andere studie had geschreven. “Die docenten lopen hier nog steeds rond, misschien kan ik alsnog bezwaar aantekenen :) .”