'Jongens, fix dat apparaat, ik functioneer niet'

Op dinsdagmiddag 7 november om 2 uur opent het Repair Café de deuren. De normaal iet wat lege maar groenrijke kantoorruimte van de Green Office is omgetoverd tot een heuse werkplaats. Schroevendraaiers, knijptangen en naaigoederen liggen verspreid over de tafels. Daartussen staan glazen voor koffie of thee en schaaltjes met koekjes. Vijf vrijwilligers staan klaar om treurige mensen met hun kapotte spullen op te vangen. Drie van hen zijn gespecialiseerd in elektronische apparaten, één dame kan goed overweg met de naaimachine en nummer vijf is een fietsenmaker. ‘Bandenplakker aan huis’ staat er op zijn fluorescerende jack. 

‘Gewoon’ een nieuwe kopen
Student Lucía loopt naar de vrijwilligster met de naaimachine. Ze blijkt een terugkerende gast van het Repair Café. Vorige maand liet ze een tas repareren. Nu komt ze met een vest en een rok aanzetten. Ze is heel tevreden over haar vorige bezoek: “Ik liep een maand lang rond met een half open tas, omdat de rits niet meer dicht kon. Ik vroeg mensen hoe of waar ik mijn tas kon laten repareren, maar ik kreeg altijd het antwoord dat ik die maar gewoon weg moest gooien en een nieuwe moest kopen. Vaak omdat reparatiekosten duurder zijn dan het kopen van een nieuwe. Ik kom uit Bolivia en het idee dat spullen worden weggegooid als ze kapot gaan, kennen ze bij ons thuis niet. Dat het er hier in Nederland zo anders aan toe gaat, vind ik echt choquerend.” 

Haar vriendin en studiegenoot Sarah vond het maar wat grappig dat Lucía over De Uithof rondliep met een gehavende tas: Ik zag haar met die open tas en dacht echt, wat doe jij nou? Ze had zelfs snelbinders om haar tas heen gewikkeld om het dicht te houden. Ik vond dat eerst heel apart, maar nu vind ik het eigenlijk super goed. Dat ze schijt heeft aan anderen en gewoon het geduld heeft om te wachten tot het gemaakt kan worden.” Lucía heeft niet per se een bijzondere relatie met haar tas, maar wil vooral haar principes naleven. “Ik had de tas pas twee jaar, waarom zou ik een nieuwe tas van 50 euro kopen als ik mijn tas ook gratis kan laten repareren?”

Ook Sarah heeft wat meegenomen: “Het shirt was maar één euro, maar na drie keer dragen was het sluitlusje aan de achterkant al kapot en zag het er niet meer uit als ik het droeg.” Lucía: “Dat heb je helaas heel snel met fast fashion.” Gelukkig weet vrijwilligster Anna, die de vorige keer de tas had gemaakt, ook hier raad mee. Sarah is er blij mee: “Nu kan ik het shirt weer aan met Oud & Nieuw.” 

Wapenwedloop
Het Repair Café draait niet alleen om spullen brengen en wachten tot ze gerepareerd worden. Oud student Taal & Cultuurstudies Froukje gaat wekelijks naar verschillende Repair Café’s om de kunst van het repareren af te kijken bij de vrijwilligers. “Het idee van zo’n café is ook dat mensen zelf aan de slag gaan. Je hoeft niet gelijk een elektrisch apparaat uit en in elkaar te kunnen zetten, maar kleine dingen, zoals het vervangen van een horlogebatterij, kunnen mensen eigenlijk prima zelf.” Helaas is dat soms zo makkelijk nog niet aangezien fabrikanten het de consument aardig lastig kunnen maken om zelf hun spullen te repareren. Een vrijwilliger zegt daarover: “Het is bijna een wapenwedloop met al die schroeven en dingen die niet passen. De fabrikant wil gewoon dat je een nieuwe koopt, óf dat je het bij hen laat repareren, zodat zij er geld aan verdienen. Daarnaast wil de consument graag zo goedkoop mogelijk een strijkbout kopen, maar ook dat het lang mee gaat. Die twee dingen gaan vaak niet goed samen.”

En als een product dan echt niet meer aan de praat te krijgen is? “Een oude naaimachine of radio is ook hartstikke leuk als decoratie,” zegt Lucía. Maar vindt de eigenaar van niet, dan verzoeken de vrijwilligers je vriendelijk om het naar de milieustraat te brengen. “We geven graag een kleine voorlichting zodat mensen niet bij thuiskomst hun kapotte strijkbout bij het restafval gooien.” 

Terwijl de fietsenmaker bezig is met het repareren van een band geeft ook hij gelijk wat nuttig advies mee: “Als dieven een krullend fietsenslot aan een fiets zien hangen, lachen ze je eigenlijk gewoon hartstikke hard uit. Die dingen knippen ze zo door. Het beste is één, of zelfs twee, dikke kettingsloten. En áltijd aan de vaste wereld bevestigen.” Ondertussen is een andere vrijwilliger driftig bezig met het uit elkaar halen van een strijkijzer. 

Discussies over koffie
Dan stappen studenten Tycho en Roos binnen. “Is dit het Repair Café?” vragen ze bij binnenkomst. Vrijwilliger Mehdi is even niet zo druk en voelt zich geroepen om te helpen. Tycho, Roos en hun 13 huisgenoten moeten het al een maand zonder koffie doen en hebben een bakfiets geleend om hun luxueuze koffiemachine naar het Repair Café te vervoeren. “Onze huisgenoot zei pas nog, jongens, fix die koffie, ik kan niet meer functioneren. Veel van onze huisgenoten zijn echter te lui om naar een Repair Café te gaan.”

Tycho vervolgt: “Toen het apparaat kapot ging, kwamen de discussies in huis op gang. De eerste was of we überhaupt een nieuwe machine moesten kopen. De huis whatsappgroep stroomde gelijk al vol met talloze plaatjes van splinternieuwe koffiemachines. De tweede discussie was of we dan een machine voor koffiebonen of cups wilden. Omdat we eigenlijk gehecht zijn aan dit koffieapparaat dat de koffiebonen maalt, het beter is voor het milieu én omdat we een einde wilde maken aan het eindeloze debat besloten we naar het Repair Café te gaan.”

Het koffiezetapparaat veroorzaakt kortsluiting als je het aan zet, zeggen Tycho en Roos. Mehdi, afgestudeerd aan Molecular & Cellular Life Sciences, heeft zichzelf aangeleerd om goed overweg te kunnen met elektronische apparaten. “Het begon met het lezen van instructieboeken en het uit elkaar halen van oude radio’s. Zo leerde ik steeds meer en nu heb ik een waardevolle, zeldzame skill opgebouwd waarmee ik andere mensen kan helpen. Ook draag ik op een creatieve manier bij aan de verkleining van de ecologische voetprint van andere mensen.” Hij buigt zich over het apparaat en een flinke operatie later blijkt er een lekkage in te zitten. De tijd is inmiddels zo snel gegaan dat het al na vijf uur is, en het Repair Café de deuren gaat sluiten. Mehdi, Tycho en Roos spreken een ander moment af om te kijken of het apparaat nog tekenen van leven gaat vertonen.

Mehdi krijgt het uiteindelijk voor elkaar het koffiezetapparaat te repareren, zeggen Tycho en Roos later. De huisgenoten zijn er zo blij mee dat ze Mehdi acht speciaal biertjes cadeau doen en hun geliefd koffieapparaat naar hem vernoemen. Is een Repair Café niet alleen goed voor het milieu en je portemonnee, ook blijkt het nuttig voor het beëindigen van discussies tussen huisgenoten.

In een Repair Café komen mensen met hun kapotte spullen langs in de hoop ze een tweede, derde of zelfs vierde leven te geven. Vrijwilligers met expertise op verschillende vlakken en het geschikte gereedschap zijn aanwezig. Sinds april dit jaar organiseert de Green Office iedere eerste dinsdag van de maand een Repair Café. Het volgende Repair Café op het Utrecht Science Park, op Heidelberglaan 8, staat gepland op dinsdagmiddag 5 december van 14:00 tot 17:00 uur. Kom voor of na je college gezellig langs met je kapotte spullen of meld je aan als reparateur.