Knuffelen is voor studenten van levensbelang

Fotos: Shutterstock

Denk eens terug aan de laatste keer dat je met je vrienden een middag hebt doorgebracht. In het park, op het balkon van je studentenhuis of op dat ene festival. Waarschijnlijk lees je dit nu met een glimlach op je gezicht. En dat is precies wat vrienden met je doen: ze brengen je vreugde en alleen dat is al genoeg voor een fijner leven. Mensen zijn sociale dieren, en veel van hen noemen contact met vrienden en familie in één adem met water en zuurstof als primaire levensbehoeften. Je sociale leven is belangrijk voor je welzijn, al helemaal als student. Vrienden van vroeger, je nieuwe studievrienden, je teamgenoten bij de hockeyvereniging en die ene leuke kwarrel (of is het toch een prela?): als student omgeef je je met heel veel verschillende mensen.Althans, als de coronapandemie geen roet in het eten gooit en je sociale leven aan banden legt. Wanneer ik op instagram in een poll studenten vraag waar ze zich zorgen over maken in deze tijd, dan noemt 24 procent (van de 72 deelnemers) eenzaamheid en isolatie. Welke gevolgen heeft dit eigenlijk op je welzijn? En wat als je al weken niet met je beste vriendin geknuffeld hebt? Is een coronabuddy eigenlijk een goed idee?

Drie soorten vriendschap
"Niets in het leven is noodzakelijker dan vriendschap." De Griekse filosoof Aristoteles wist het in zijn tijd al mooi te verwoorden. Hij onderscheidde drie soorten vriendschappen: zij die gebaseerd zijn op functionaliteit, op gezelligheid of zij die gebaseerd zijn op wederzijdse waardering van elkaars kwaliteiten. Alleen die laatste categorie verdient volgens Aristoteles het label “pure vriendschap”.

Die eerste twee varianten zijn vooral heel handig; we noemen ze nu “gelegenheidsvrienden”. Denk aan die collega met wie je dagelijks lief en leed deelt bij de koffieautomaat, maar niet spreekt buiten werk. Of die vriend van vroeger die je alleen nog ziet tijdens het jaarlijkse kerstdiner.

Hoewel je ze misschien niet direct beschouwt als vriend, zijn juist deze vriendschappen belangrijk voor je sociale ontwikkeling. Ze houden je een spiegel voor en laten je kennis maken met een andere visie of mening. Het maakt dat je je verbonden voelt met een groter geheel: de samenleving. Maar wat nou als er geen gelegenheden meer zijn voor je gelegenheidsvrienden en je je BFF (Best Friend Forever) alleen nog maar op afstand mag zien?

Coronabubbel
De Utrechtse hoogleraar Stadssociologie Beate Volker doet onderzoek naar vriendschapsnetwerken, en legt uit: “We leven allemaal in een bubbel, en corona maakt het nóg kleiner en beperkter. Hoewel je je beste vrienden echt nog wel blijft zien, vallen de zwakkere vriendschappen weg.” Maar, het is niet per se erg dat je elkaar nu minder ziet. Ze vertelt: “Dat is het mooie van vriendschappen, ze zijn vergevingsgezind, onbaatzuchtig en dynamisch. Ze hebben niet een duidelijk einde zoals de meeste liefdesrelaties; je kunt elkaar weer vinden na een tijdje minder contact of zelfs ruzie.”

Je bent dus ‘gewoon vrienden’ en that’s it. Deze huidige maatregelen kunnen zelfs voor een sterkere vriendschap zorgen, omdat je meer quality time met elkaar hebt. Je ziet elkaar één-op-één en hebt zo meer tijd en aandacht voor elkaar. Dus mocht je nog een excuus nodig hebben voor die koffie-date met een vriend(in), bij deze.

Het belang van knuffelen
Wat wel echt anders is, is de 1,5 meter afstand die ten alle tijden inacht moet worden genomen. Hoewel dat in sommige situaties best prettig is (lees: de verplichte drie zoenen op de verjaardag van die gekke oom), maakt het knuffelen lastig. En juist die snelle omhelzing ter begroeting of die arm om je schouder als je het even niet ziet zitten, missen veel mensen. De term ‘huidhonger’ vat het goed samen: het intense verlangen naar lichamelijk contact. Toch is huidhonger niet hetzelfde als eenzaamheid. Je kan een leuk sociaal leven leiden en tóch aanraking missen. En dat heeft een groot effect op hoe je je voelt. Experimenteel psycholoog Anouk Keizer legt uit: “Je hebt twee soorten aanraking, de Engelsen hebben daar mooie termen voor: sensing en feeling. Sensing beschrijft functionele aanrakingen, bijvoorbeeld als je je stoot. Feeling beschrijft alle aanrakingen in sociale context en deze liefdevolle aanraking heeft een positieve uitwerking op ons lichaam. Het is van invloed op je pijnbeleving, het verbindt mensen en verlaagt je stressniveau.”

Groep Chef'Special maakte voor het tv-programma Even tot hier een lied over het belang van een arm om je heen. 

Cocktail van hormonen
Hoe werkt dat dan precies? Als we elkaar aanraken of knuffelen komt er een heuse cocktail aan hormonen vrij, vertelt de Leidse biopsycholoog Peter Bos. Oxytocine bijvoorbeeld, niet voor niks het knuffelhormoon genoemd. Dit stofje is belangrijk voor de werking van het gelukshormoon serotonine én remt de stresshormonen cortisol en adrenaline af. Meer geluk en minder stress, dus. Daarnaast heeft oxytocine ook een positieve werking op onze stofwisseling, spijsvertering en het immuunsysteem. Met al deze effecten op onze fysieke en mentale gezondheid zou je toch bijna aanraden vooral te knuffelen ten tijde van corona…

Een coronabuddy
Onze sociale bubbel is het afgelopen jaar flink wat kleiner geworden. En evolutionair gezien is dat slecht nieuws voor ons. “De mens is een sociale diersoort en hoewel we onszelf graag zien als zelfstandig, valt dat in de praktijk tegen. We zijn fysiek niet sterk of zelfvoorzienend, dus we zijn uit noodzaak vaak op anderen aangewezen. Als individuen los door de natuur lopend hebben we nog nooit goed gefunctioneerd, dus het is een illusie om te denken dat we dat nu wel kunnen.” vertelt Bos.

Alleenwonenden en alleenstaanden hebben het nu dus extra moeilijk, zo benadrukt ook sociaal wetenschapper Linda Duits tijdens de bijeenkomst Generatie Lockdown van Studium Generale. In haar pleidooi voor soepelere regels voor singles vond ze eigenhandig het begrip “coronabuddy” uit, wat zorgde voor veel ophef, een wetswijziging en toen toch weer niet.

Toch is stadssocioloog Beate geen fan van coronabuddies: “Met zo’n label wordt vriendschap ineens iets exclusiefs en dat strookt niet met de beginsels van vriendschap.” Want hoe maak je de keuze wie wel en wie niet te includeren in jouw bubbel?

Experts geven social tips van wat wel kan
Gelukkig zijn er genoeg alternatieven, ook al zullen die the real deal natuurlijk nooit vervangen. Mocht je je net als ik wel eens alleen voelen in deze gekke tijd, dan volgen hier vijf tips van Beate Volker, Anouk Keijzer en Peter Bos:

Ga uit je comfortzone en toon initiatief. Stuur die ene vriend die je al weken niet hebt gesproken nú een berichtje. Knoop een praatje aan met diegene voor je in de rij bij de supermarkt. Vraag iemand van je studie om even te blijven hangen na dat online college. Zo is er best wat mogelijk is binnen de regels.

Geef je oxytocine niveau zelf een boost. Dit kan door terug te denken aan een fijne aanraking, een self-care dag, een complimentje te ontvangen of mooie muziek te luisteren. Peter Bos voegt toe: “of je eet gewoon pure chocola.”

Leen de kat of hond van een vriend voor een weekje. Een levend beestje om je heen werkt namelijk heel goed tegen gevoelens van stress.

Ontdek een nieuwe hobby of pak die oude hobby uit je kindertijd weer op (hallo dwarsfluit). Beate Volker legt uit dat de interactie met een mooi boek of een muziekstuk oneindig rijk kan zijn en je zo veel inspiratie geven.

Grijp deze pandemie aan als een moment van reflectie. Vraag jezelf af wat jóuw behoefte is wat betreft aanraking en sociale contacten. Wat heb je gemist en wat niet? En hoe ga je daar weer invulling aan geven als er straks weer meer mag?

Eline Kraaijenvanger schreef voor Studium Generale Utrecht vijf artikelen over het thema studeren in een pandemie. Zij gaat daarbij in gesprek met studenten en wetenschappers over de impact van de coronacrisis op het welzijn van studenten, op zoek naar antwoorden, wetenschappelijke verklaringen en nuttige tips.

 

Tags: coronavirus

Advertentie