Kunstplatform Paratext maakt publiceren makkelijk voor studenten

Het platform is vorig jaar opgericht met het doel studenten een plek te bieden waar ze hun werkstukken tentoon kunnen stellen. Ook hoopt Paratext studenten te kunnen stimuleren om te creëren, met een publicatie als doel. “Wij merkten dat mensen wel willen schrijven, maar dat hun ideeën vaak in een laatje verdwijnen”, vertelt Saskia.

Saskia Soelaksana en Pauw Vos hebben het platform samen opgericht. Zij deden toen beiden de bachelor Engelse Taal & Cultuur. Pauw kwam in eerste instantie met het idee en is toen op aandringen van een enthousiaste Saskia met haar om tafel gaan zitten om over de oprichting te praten. Inmiddels bestaat het platform 14 maanden en zit er een team achter van vijf redacteuren onder wie Saskia en Pauw die nu masterstudent van Comparative Literary Studies zijn.

Samen hopen zij de de kunst- en literatuurwereld bereikbaarder te maken, met name voor studenten. “Voor veel mensen is schrijven en vervolgens het product aan de wereld laten zien, een lastige stap. Dat kan inderdaad best eng zijn. Wij willen een veilige plek bieden voor mensen om die eerste stappen te zetten. We helpen ze met het redigeren, geven feedback en laten zien dat je niet per se gevestigd hoeft te zijn om goed schrijfwerk te doen”, vertelt Pauw. “Maar mocht je al een paar keer ergens hebben gepubliceerd, dan maakt dat niet uit. We hebben bijvoorbeeld ook Mia You gepubliceerd.” You is behalve docent aan de Universiteit Utrecht een gepubliceerd poëet en hoewel het platform oorspronkelijk is opgericht voor studenten, kun je er dus ook publicaties van niet-studenten vinden.

Een platform voor creatief schrijven ontbrak nog
Paratext wil de scheiding tussen studenten, hun persoonlijke interesses en hun academische studie laten verdwijnen. “Op de universiteit leer je veel theorieën en krijg je een bepaald wereldbeeld mee, maar dat pas je vervolgens alleen maar toe op het universiteitscurriculum”, vertelt Pauw. “Wat gebeurt er als je de kennis die je bij je opleiding opdoet op je eigen interesses richt?”

Saskia legt uit dat dit ook de reden is voor de keuze van de naam Paratext. “Een paratekst is een tekst om een tekst heen. Wat kun je rondom je studie nog meer doen? Hoe kun je bepaalde vaardigheden voortzetten en ontwikkelen?”

Een kunstzinnig, universitair platform, bestond dat nog niet? “Je hebt natuurlijk wel wat studentenbladen voor academische stukken zoals Frame van Literatuurwetenschap en Junctions van Geesteswetenschappen, maar een creatieve website, waar je echt wat meer je gang kan gaan, dat ontbrak voor mijn gevoel op de universiteit”, vertelt Saskia. “Iets waar poëzie een plek heeft, korte verhalen en opiniestukken, dat soort dingen”, vult Pauw aan.

“Ik heb ook het idee dat creativiteit een steeds grotere rol gaat spelen binnen  universiteiten”, gaat Pauw door. “Bijvoorbeeld de mogelijkheid om op creatievere manieren je scriptie te schrijven”, zegt hij waarmee hij bedoelt dat een scriptie bijvoorbeeld ook deels in poëzievorm geschreven mag worden of als een meer literair stuk. “Die vorm wordt steeds meer omarmd, ook op buitenlandse universiteiten.”

Wedstrijdwinnaars One Book One Campus
Elke donderdag wordt er nieuwe content gepubliceerd op de website van Paratext. Die kan bestaan uit gastbijdrages of producten van een redactielid. Donderdag 5 december werd hier de winnende tekst gepubliceerd van de winnaar van de wedstrijd van One Book One Campus, die opriep “creatieve reacties” in te sturen op Herft van Ali Smith: The Scarecrows door Veerle de Jong. De nummers twee en drie zijn al eerder gepubliceerd. “Wij waren zo onder de indruk van het niveau van de winnaars”, vertelt Saskia. “Er zit super veel talent op de universiteit maar  daar zie je zo weinig van.”

Een ander voorbeeld van een artikel dat is te lezen op Paratext is  A World in Ruins, geschreven door Saskia zelf. Ze had eerder al een essay geschreven over digitalisatie in de kunst voor een seminar van de universiteit. “Dat was een stuk waar ik al een tijdje mee rond liep na de seminar. Ik heb het zo herschreven en aangepast dat het bij Paratext past. Het is niet academisch en het is net geen column, toch?”. Op het idee dat het journalistiek is reageert Saskia met een verbaasde blik. “Hybride dan maar?” Het artikel laat zich, net als het platform, niet makkelijk bestempelen.

Een beetje vaag
Het platform werkt met een tweemaandelijks thema. Nu is dit nog ‘wunderkammer’, vanaf januari 'palimpsest': een hergebruikt stuk perkament dat symbool staat voor gelaagdheid. “Zo’n thema werkt goed als je anderen wilt vragen iets te maken voor het platform”, zegt Pauw. “Zeker in het begin toen we mensen vroegen iets te schrijven vroegen ze vaak ‘Maar wat dan?’”

Paratext is niet alleen een website. In april dit jaar werd het evenement Publish It Yourself (PIY) georganiseerd. In één dag heeft Paratext toen met zeven anderen een boek vol verhalen en gedichten geschreven. geredigeerd, opgemaakt en gedrukt. Los daarvan hebben ze ook een zine gemaakt wat een gefotokopieerd of geknutseld tijdschrift is en zijn ze van plan volgend jaar elk kwartaal er één uit te brengen.

Hoewel Paratext begonnen is als kunstplatform, is inmiddels het hele team verbonden aan literatuurwetenschappen en lijken literaire stukken in het Nederlands en Engels de boventoon te voeren. Ook het PIY evenement en de zine leggen de nadruk op schrijven. Is het nu een kunstplatform of toch een literatuurplatform en in welke talen mogen ingezonden stukken zijn geschreven? Qua taal is elke taal welkom, zegt Saskia. "Voor talen die niet Engels of Nederlands zijn, lijkt het ons wel handig om er een vertaling naar het Engels of Nederlands bij te plaatsen, tenzij iemand dat om specifieke redenen niet wil. Op die manier kan een stuk alsnog een groot publiek bereiken, wat ook wel zo leuk is voor de persoon die het instuurt." En wat voor platform het nu eigenlijk is? “Ik denk dat het mooi is dat dat nog een beetje vaag is en iedereen de vrijheid heeft om dat zelf te interpreteren”, antwoordt Saskia. “We staan heel erg open voor wat er onze kant op komt.”