Made in China: contrasten met Utrecht

Masterclass weekend in Leiden van alle studenten die op uitwisseling zijn gegaan

Sabine van der Laan volgt de honoursopleiding van de bachelor Geneeskunde. Ze zat deze zomer zes weken in China met de Netherlands-Asia Honours Summer School. Het bleken weken vol contrasten. Een reisdagboek.

De afgelopen zes weken heb ik gestudeerd aan de Chinese University of Hong Kong, gewerkt aan een project om een duurzaamheidslabel in Hong Kong te implementeren en vele Nederlandse multinationals en lokale Chinese bedrijven bezocht. Deze fantastische kans werd me aangeboden door de Netherlands-Asia Honours Summer School (NAHSS) waar de Universiteit Utrecht in participeert. In de loop van deze weken is mijn blik op China veranderd.
Voordat ik naar Hongkong vertrok, verwachtte ik een enorme cultuurshock te krijgen: grote massa’s krioelende Chinezen, flikkerende neonborden en vele markten. Echter, de eerste dag zag ik de vele overeenkomsten met Europa toen ik een winkelcentrum in Sha Tin bezocht. Alle grote merken zoals Prada, Gucci, maar ook H&M en Zara waren hier gevestigd. Op de kleine details na, had dit winkelcentrum net zo goed in Londen of Parijs kunnen staan. De stad was toch wel heel westers.
Ook toen ik de volgende dag de skyline zag met alle indrukwekkende wolkenkrabbers, kwam dit niet als echt ‘typisch China’ op mij over. Daarnaast was het beeld dat vaak in de media wordt geschept over het verkeer, zoals overvolle metro’s en chaos op de weg, niet echt te plaatsen. Het OV is zelfs beter geregeld dan in Nederland en de toepasbaarheid van de OV-chipkaart is groter; het wordt ook gebruikt om in winkels te betalen.
In eerste instantie merkte ik weinig contrast tussen oost en west, maar in de loop van de weken werden mij steeds meer verschillen duidelijk.
Competitieve maatschappij
Halverwege de eerste week werden we uitgenodigd door de consul voor een borrel met de partners van het programma. Hier sprak ik een expat van Friesland Campina, die mij bewust maakte van de waarde die hier wordt gehecht aan educatie. Wil een Chinees in aanmerking komen voor een goede baan, dan moet hij een opleiding hebben genoten aan een uitmuntende universiteit.
Om op die universiteit te komen, moet hij een diploma hebben van een hoog aangeschreven middelbare school die alleen bereikbaar is na het doorlopen van een goede basisschool. Moeders nemen om deze reden vaak een jaar vrij van hun goedbetaalde baan wanneer hun kind drie wordt. Het kind moet worden voorbereid op het schoolleven. De toegangseisen van een dergelijke basisschool zijn namelijk hoog: het kind moet drie talen spreken, twee muziekinstrumenten bespelen (piano spelen kan iedereen en wordt dus niet als opmerkelijk gezien), sociaal zijn en goed zijn in sport. Play dates en kinderfeestjes zitten er niet in. Er wordt dus ontzettend veel druk gelegd op een kind, vaak het enige kind. De enorme druk zou het gevolg kunnen zijn van de one-child policy (geldt alleen in mainland China); het kind moet als enige later zorgen voor twee ouders en vier grootouders.
Het feit dat Chinezen vanaf kleins af aan al leren studeren, heeft duidelijke gevolgen. Allereerst dat ze met kop en schouders boven westerlingen uitsteken als het gaat om onthouden en reproduceren. Dit resulteert zich in het perfect kunnen uitvoeren van een opdracht. Echter, als het gaat om zelf initiatief nemen of om creativiteit, dan blijven de Chinezen ver achter. Een bedrijf moet bij voorbaat deze verschillen in ogenschouw nemen bij het aannemen van de juiste werknemers voor hun vacature.
Hiërarchie
Naast het studeren, moesten we ook verschillende projecten uitvoeren. Met 14 anderen had ik de opdracht gekregen om te onderzoeken of het mogelijk was om het Nederlandse duurzaamheidslabel, Lean and Green, in Hong Kong te implementeren. Om dit label te mogen dragen, moet een bedrijf binnen vijf jaar 20 procent kooldioxide (CO2) in hun transportsector reduceren. In Nederland zijn meer dan 300 bedrijven bezig deze doelstelling te halen, maar ook in Duitsland, België en Italië is het label al ingevoerd. Aan ons de taak om in Hong Kong, met een heel andere cultuur, hieraan een invulling te geven.
Maar hoe ga je te werk? In Nederland hadden we al veel voorbereidend werk gedaan en binnen een week was een zeer enthousiaste uitvoerende partij voor dit label gevonden. Om bedrijven te enthousiasmeren voor Lean and Green zouden we een seminar houden. Al snel liepen we tegen het ‘hiërarchie probleem’ aan.
Voor Chinezen is de hiërarchische relatie in stand houden een doel op zich. Dat uit zich in vele facetten. Voorbeeld hiervan is de relatie met ouders; kinderen blijven totdat ze trouwen bij de ouders wonen en nemen vaak daarna hun ouders in huis. Niet omdat ze dit leuk vinden, maar vanwege de hiërarchische context waarin ze zijn opgegroeid. Hetzelfde fenomeen is terug te zien in het bedrijfsleven.
Waar wij Europeanen naar positieve opbouwende kritiek streven, is dit ondenkbaar voor de Chinezen. Zij zullen nooit direct commentaar leveren, niet tegen hun CEO, maar ook niet tegen ons als studenten. Hier kwamen we pijnlijk achter toen onze uitvoerende partij onverwachts de seminar afblies wegens verschil in verwachtingen. Voor ons had dit grote gevolgen; het project zou waarschijnlijk niet slagen.
Gelukkig gaf Robert Scholten, Country Manager Greater China & Mongolia ING, ons een uitzonderlijke kans: we mochten een nieuw seminar organiseren die gehost zou worden door ING. Tevens hielp hij ons aan nieuwe contacten van bedrijven. Ook hier ondervonden we de kracht achter hiërarchie; alleen belletjes waarbij de naam ‘Robert Scholten’ werd genoemd, hadden succes. Of dit ook een groot verschil is met Europa, vraag ik me af!
Vrije antibiotica
In onze derde week ben ik samen met zes anderen een lang weekend naar de Filipijnen geweest. Naast de grote verschillen op het gebied van verkeer, infrastructuur en huisvestiging, viel mij nog iets interessants op. In Moalboal, het dorpje waar wij zaten, was één ‘normale winkel’, namelijk de farmacie. Als medicus vond ik dit zeer interessant: hoe komt de bevolking aan medicatie en zijn er wel voldoende middelen?
Totaal verrast was ik toen ik hoorde dat vrijwel alles verkrijgbaar is én dat zonder recept. Antibioticum wordt verstrekt zonder recept en als een gehele kuur te duur is, wordt slechts een enkele pil verstrekt. Totaal verschillend met Nederland, waarbij het uitschrijven van antibioticum tot een minimum wordt beperkt en er wordt gehamerd op het afmaken van een kuur om zo het probleem van resistentie tegen te gaan.
Niet alleen contrasten met het westen zijn mij opgevallen, maar ook contrasten in het oosten zelf. Een mooi voorbeeld hiervan is mijn duikervaring in de Filipijnen. Onder de spiegelende zee die de alom heersende rust van de natuur uitstraalt, stuitte ik op een zeer dynamisch eco-milieu onder water. Geen aquarium, geen film, geen snorkelavontuur kan tippen aan deze ervaring. Van nog geen meter afstand zie je de interactie tussen clownvissen en anemonen, een zeeschildpad van een meter groot terwijl twee vissen zijn schild schoon eten, zeeslangen die wegzwemmen en kogelvissen die zich uit het koraal bewegen. Een totaal andere wereld dan het oppervlak van de zee doet vermoeden.
Made in China
Contrasten tussen rijk en arm werden mij duidelijk in Macau, het Las Vegas van China. De meest luxueuze casino’s worden hier gebouwd, terwijl vijf meter verder de krotten te zien zijn waar de lokale mensen wonen. Ook tijdens de lessen van het vak Chinese culture and society werd de ernst van de armoede benadrukt. Boeren trekken van het platteland naar de stad in de hoop daar een betere toekomst op te bouwen, met alle risico’s van dien. Velen komen niet in aanmerking om te studeren en belanden in fabrieken waar ze eentonig werk doen om zo genoeg geld te verdienen voor hun familie. Wij kregen de kans om een “made in China” fabriek te bezoeken. Ter voorbereiding van het bezoek heb ik de website bekeken van dit bedrijf waar snel duidelijk werd dat alle wettelijke normen met betrekking tot veiligheid en milieu werden nagestreefd. De verschillende ISO-certificeringen tonen aan dat niet alleen een product van hoge kwaliteit is gegarandeerd, maar dat ook de beste klantenservice en ondersteuning wordt aangeboden.
Echter, eenmaal aangekomen in deze fabriek schrok ik. Mensen werken aan een lopende band om daar één bepaalde handeling uit te voeren. Aan zo’n band zijn ongeveer tien mensen opgesteld, ieder zittend op een houten krukje. Hier voeren ze elke 7 seconde eenzelfde handeling uit, zodat aan het eind van de band het eindproduct in een doosje kan worden gestopt. Dit uitzichtloze werk doen ze 8 uur per dag, 5 à 6 dagen in de week om per maand een schamel loon te ontvangen.
Door deze repetitieve handeling lijken zij zichzelf te indoctrineren. Toch verkiezen de werkers in de fabriek overwerk boven vrije tijd. Ook dit zette me weer aan het denken; zie ik door mijn cultureel gekleurde bril dan zo’n andere wereld dan de werkers zelf? Zien zij het werken in de fabriek juist als kans om geld te verdienen voor hun familie? Zijn de condities op het platteland nog slechter? In mijn ogen was dit het toppunt van contrast.
Eén van de laatste dagen zijn we onder begeleiding van een gids door Shanghai gefietst. Ze liet ons de meest authentieke markten zien waar geen westerling te bekennen was. Hier zag ik een jongetje een speeltje vullen met water, precies hetzelfde speeltje als ik vroeger had. Dit deed mij beseffen dat waar ter wereld, hoe groot de contrasten ook zijn, de mens diep van binnen hetzelfde koestert. En dat dit jongetje, hoe erg zijn verleden, heden en toekomst verschilt van het mijne, hetzelfde plezier uit het speeltje haalt als ik vroeger deed.
Mijn zes weken China waren een geweldige ervaring. Ik heb veel geleerd op verschillende vlakken en ik raad dan ook iedere ambitieuze student aan volgend jaar te solliciteren voor de NAHSS!

 
De Netherlands-Asia Honours Summer School, NAHSS, is een programma voor ambitieuze Nederlandse studenten. Na een strenge selectie kregen in totaal 70 studenten de kans om 5 weken ofwel in Taiwan of in Hong Kong te studeren. Deze Summer School werd gevolgd door een business week in Shanghai.
Universiteiten, het bedrijfsleven in Nederland en de overheid hebben samen de NAHSS opgericht om de jongere generatie te introduceren in de dynamiek van Azië en de kansen die dit continent aan Nederland biedt te laten ontdekken.

 

Achtergrond
on 26/08/2013

Sabine van der Laan volgt de honoursopleiding van de bachelor Geneeskunde. Ze zat deze zomer zes weken in China met de Netherlands-Asia Honours Summer School. Het bleken weken vol contrasten. Een reisdagboek.

De afgelopen zes weken heb ik gestudeerd aan de Chinese University of Hong Kong, gewerkt aan een project om een duurzaamheidslabel in Hong Kong te implementeren en vele Nederlandse multinationals en lokale Chinese bedrijven bezocht. Deze fantastische kans werd me aangeboden door de Netherlands-Asia Honours Summer School (NAHSS) waar de Universiteit Utrecht in participeert. In de loop van deze weken is mijn blik op China veranderd.

Voordat ik naar Hongkong vertrok, verwachtte ik een enorme cultuurshock te krijgen: grote massa’s krioelende Chinezen, flikkerende neonborden en vele markten. Echter, de eerste dag zag ik de vele overeenkomsten met Europa toen ik een winkelcentrum in Sha Tin bezocht. Alle grote merken zoals Prada, Gucci, maar ook H&M en Zara waren hier gevestigd. Op de kleine details na, had dit winkelcentrum net zo goed in Londen of Parijs kunnen staan. De stad was toch wel heel westers.

Ook toen ik de volgende dag de skyline zag met alle indrukwekkende wolkenkrabbers, kwam dit niet als echt ‘typisch China’ op mij over. Daarnaast was het beeld dat vaak in de media wordt geschept over het verkeer, zoals overvolle metro’s en chaos op de weg, niet echt te plaatsen. Het OV is zelfs beter geregeld dan in Nederland en de toepasbaarheid van de OV-chipkaart is groter; het wordt ook gebruikt om in winkels te betalen.

In eerste instantie merkte ik weinig contrast tussen oost en west, maar in de loop van de weken werden mij steeds meer verschillen duidelijk.

Competitieve maatschappij
Halverwege de eerste week werden we uitgenodigd door de consul voor een borrel met de partners van het programma. Hier sprak ik een expat van Friesland Campina, die mij bewust maakte van de waarde die hier wordt gehecht aan educatie. Wil een Chinees in aanmerking komen voor een goede baan, dan moet hij een opleiding hebben genoten aan een uitmuntende universiteit.

Om op die universiteit te komen, moet hij een diploma hebben van een hoog aangeschreven middelbare school die alleen bereikbaar is na het doorlopen van een goede basisschool. Moeders nemen om deze reden vaak een jaar vrij van hun goedbetaalde baan wanneer hun kind drie wordt. Het kind moet worden voorbereid op het schoolleven. De toegangseisen van een dergelijke basisschool zijn namelijk hoog: het kind moet drie talen spreken, twee muziekinstrumenten bespelen (piano spelen kan iedereen en wordt dus niet als opmerkelijk gezien), sociaal zijn en goed zijn in sport. Play dates en kinderfeestjes zitten er niet in. Er wordt dus ontzettend veel druk gelegd op een kind, vaak het enige kind. De enorme druk zou het gevolg kunnen zijn van de one-child policy (geldt alleen in mainland China); het kind moet als enige later zorgen voor twee ouders en vier grootouders.

Het feit dat Chinezen vanaf kleins af aan al leren studeren, heeft duidelijke gevolgen. Allereerst dat ze met kop en schouders boven westerlingen uitsteken als het gaat om onthouden en reproduceren. Dit resulteert zich in het perfect kunnen uitvoeren van een opdracht. Echter, als het gaat om zelf initiatief nemen of om creativiteit, dan blijven de Chinezen ver achter. Een bedrijf moet bij voorbaat deze verschillen in ogenschouw nemen bij het aannemen van de juiste werknemers voor hun vacature.

Hiërarchie
Naast het studeren, moesten we ook verschillende projecten uitvoeren. Met 14 anderen had ik de opdracht gekregen om te onderzoeken of het mogelijk was om het Nederlandse duurzaamheidslabel, Lean and Green, in Hong Kong te implementeren. Om dit label te mogen dragen, moet een bedrijf binnen vijf jaar 20 procent kooldioxide (CO2) in hun transportsector reduceren. In Nederland zijn meer dan 300 bedrijven bezig deze doelstelling te halen, maar ook in Duitsland, België en Italië is het label al ingevoerd. Aan ons de taak om in Hong Kong, met een heel andere cultuur, hieraan een invulling te geven.

Maar hoe ga je te werk? In Nederland hadden we al veel voorbereidend werk gedaan en binnen een week was een zeer enthousiaste uitvoerende partij voor dit label gevonden. Om bedrijven te enthousiasmeren voor Lean and Green zouden we een seminar houden. Al snel liepen we tegen het ‘hiërarchie probleem’ aan.

Voor Chinezen is de hiërarchische relatie in stand houden een doel op zich. Dat uit zich in vele facetten. Voorbeeld hiervan is de relatie met ouders; kinderen blijven totdat ze trouwen bij de ouders wonen en nemen vaak daarna hun ouders in huis. Niet omdat ze dit leuk vinden, maar vanwege de hiërarchische context waarin ze zijn opgegroeid. Hetzelfde fenomeen is terug te zien in het bedrijfsleven.

Waar wij Europeanen naar positieve opbouwende kritiek streven, is dit ondenkbaar voor de Chinezen. Zij zullen nooit direct commentaar leveren, niet tegen hun CEO, maar ook niet tegen ons als studenten. Hier kwamen we pijnlijk achter toen onze uitvoerende partij onverwachts de seminar afblies wegens verschil in verwachtingen. Voor ons had dit grote gevolgen; het project zou waarschijnlijk niet slagen.

Gelukkig gaf Robert Scholten, Country Manager Greater China & Mongolia ING, ons een uitzonderlijke kans: we mochten een nieuw seminar organiseren die gehost zou worden door ING. Tevens hielp hij ons aan nieuwe contacten van bedrijven. Ook hier ondervonden we de kracht achter hiërarchie; alleen belletjes waarbij de naam ‘Robert Scholten’ werd genoemd, hadden succes. Of dit ook een groot verschil is met Europa, vraag ik me af!

Vrije antibiotica
In onze derde week ben ik samen met zes anderen een lang weekend naar de Filipijnen geweest. Naast de grote verschillen op het gebied van verkeer, infrastructuur en huisvestiging, viel mij nog iets interessants op. In Moalboal, het dorpje waar wij zaten, was één ‘normale winkel’, namelijk de farmacie. Als medicus vond ik dit zeer interessant: hoe komt de bevolking aan medicatie en zijn er wel voldoende middelen?

Totaal verrast was ik toen ik hoorde dat vrijwel alles verkrijgbaar is én dat zonder recept. Antibioticum wordt verstrekt zonder recept en als een gehele kuur te duur is, wordt slechts een enkele pil verstrekt. Totaal verschillend met Nederland, waarbij het uitschrijven van antibioticum tot een minimum wordt beperkt en er wordt gehamerd op het afmaken van een kuur om zo het probleem van resistentie tegen te gaan.

Niet alleen contrasten met het westen zijn mij opgevallen, maar ook contrasten in het oosten zelf. Een mooi voorbeeld hiervan is mijn duikervaring in de Filipijnen. Onder de spiegelende zee die de alom heersende rust van de natuur uitstraalt, stuitte ik op een zeer dynamisch eco-milieu onder water. Geen aquarium, geen film, geen snorkelavontuur kan tippen aan deze ervaring. Van nog geen meter afstand zie je de interactie tussen clownvissen en anemonen, een zeeschildpad van een meter groot terwijl twee vissen zijn schild schoon eten, zeeslangen die wegzwemmen en kogelvissen die zich uit het koraal bewegen. Een totaal andere wereld dan het oppervlak van de zee doet vermoeden.

Made in China
Contrasten tussen rijk en arm werden mij duidelijk in Macau, het Las Vegas van China. De meest luxueuze casino’s worden hier gebouwd, terwijl vijf meter verder de krotten te zien zijn waar de lokale mensen wonen. Ook tijdens de lessen van het vak Chinese culture and society werd de ernst van de armoede benadrukt. Boeren trekken van het platteland naar de stad in de hoop daar een betere toekomst op te bouwen, met alle risico’s van dien. Velen komen niet in aanmerking om te studeren en belanden in fabrieken waar ze eentonig werk doen om zo genoeg geld te verdienen voor hun familie. Wij kregen de kans om een “made in China” fabriek te bezoeken. Ter voorbereiding van het bezoek heb ik de website bekeken van dit bedrijf waar snel duidelijk werd dat alle wettelijke normen met betrekking tot veiligheid en milieu werden nagestreefd. De verschillende ISO-certificeringen tonen aan dat niet alleen een product van hoge kwaliteit is gegarandeerd, maar dat ook de beste klantenservice en ondersteuning wordt aangeboden.

Echter, eenmaal aangekomen in deze fabriek schrok ik. Mensen werken aan een lopende band om daar één bepaalde handeling uit te voeren. Aan zo’n band zijn ongeveer tien mensen opgesteld, ieder zittend op een houten krukje. Hier voeren ze elke 7 seconde eenzelfde handeling uit, zodat aan het eind van de band het eindproduct in een doosje kan worden gestopt. Dit uitzichtloze werk doen ze 8 uur per dag, 5 à 6 dagen in de week om per maand een schamel loon te ontvangen.

Door deze repetitieve handeling lijken zij zichzelf te indoctrineren. Toch verkiezen de werkers in de fabriek overwerk boven vrije tijd. Ook dit zette me weer aan het denken; zie ik door mijn cultureel gekleurde bril dan zo’n andere wereld dan de werkers zelf? Zien zij het werken in de fabriek juist als kans om geld te verdienen voor hun familie? Zijn de condities op het platteland nog slechter? In mijn ogen was dit het toppunt van contrast.

Eén van de laatste dagen zijn we onder begeleiding van een gids door Shanghai gefietst. Ze liet ons de meest authentieke markten zien waar geen westerling te bekennen was. Hier zag ik een jongetje een speeltje vullen met water, precies hetzelfde speeltje als ik vroeger had. Dit deed mij beseffen dat waar ter wereld, hoe groot de contrasten ook zijn, de mens diep van binnen hetzelfde koestert. En dat dit jongetje, hoe erg zijn verleden, heden en toekomst verschilt van het mijne, hetzelfde plezier uit het speeltje haalt als ik vroeger deed.

Mijn zes weken China waren een geweldige ervaring. Ik heb veel geleerd op verschillende vlakken en ik raad dan ook iedere ambitieuze student aan volgend jaar te solliciteren voor de NAHSS!

 

De Netherlands-Asia Honours Summer School, NAHSS, is een programma voor ambitieuze Nederlandse studenten. Na een strenge selectie kregen in totaal 70 studenten de kans om 5 weken ofwel in Taiwan of in Hong Kong te studeren. Deze Summer School werd gevolgd door een business week in Shanghai.

Universiteiten, het bedrijfsleven in Nederland en de overheid hebben samen de NAHSS opgericht om de jongere generatie te introduceren in de dynamiek van Azië en de kansen die dit continent aan Nederland biedt te laten ontdekken.

 

Tags: uu'er in het buitenland | china | netherlands-asia honours summer school

Advertentie