Matching: pas jij wel bij deze opleiding?

Stel, je bent een scholier in vwo-6 en je wil volgend jaar aan de UU studeren. Nu is het nog simpel om de stap naar de universiteit te maken. Bij bijna alle studies hoef je alleen de moeite te nemen om je in te schrijven en je mag in september beginnen. Het college van bestuur stelt echter een verandering voor: elke scholier moet deelnemen aan een matchingsactiviteit, voordat hij echt ingeschreven wordt.Veel aankomende studenten hebben geen goed beeld van de studie die ze hebben uitgekozen. De universiteit wil daarom matchingsgesprekken invoeren zodat de student een beter idee heeft waar hij aan begint.  “De voorlichting moet realistisch zijn en het keuzeproces van studenten in de dop goed ondersteunen”, vertelt Marian Joseph, onderwijsdirecteur bij Rechtsgeleerdheid. Zij leidde een van de zes deelprojectgroepen van het Utrechtse Onderwijsmodel 3.0. Die hebben het college geadviseerd over onderwijsvernieuwingen, zoals de invoering van matchingsactiviteiten. Deze activiteiten moeten een onderdeel vormen van een heel traject van voorlichting, matching en begeleiding tijdens het eerste studiejaar.Wat gaat deze maatregel, onderdeel van het voorlopig profiel, voor toekomstige eerstejaars betekenen? Joseph legt uit: “Als je je hier aanmeldt, moet je verplicht een vragenlijst invullen. Die bevat vragen over je motivatie, je studiehouding en je verwachtingen van de studie. Het is de bedoeling dat iedereen daarna deelneemt aan een matchingsactiviteit."  Dat kan een individueel gesprek zijn tussen de toekomstige student en de opleiding, of een bijeenkomst met groepjes scholieren, maar in elk geval vinden deze activiteiten plaats voordat de studenten echt aan hun studie beginnen.Wat wil het CvB hiermee bereiken?Het doel van matching is niet om studenten te selecteren zoals bij University College en het Law College, aldus Joseph. “We willen, nog voordat een scholier begint met studeren, een band creëren tussen de student en de opleiding. Daarbij willen we de uitval in het eerste jaar terugdringen, door te kijken of studenten een goed beeld van hun toekomstige studie hebben en of de studie bij hen past.” Selectie is alleen mogelijk bij opleidingen die slechts een beperkt aantal studenten aannemen. Na de matching mag je dus sowieso beginnen met studeren, ook als de opleiding denkt dat je beter iets anders kan kiezen. De bedoeling is echter, dat de hele procedure leidt tot goede zelfselectie.Is matching alleen bedoeld voor de zwakkere student?Met matching worden niet alleen minder gemotiveerde studenten opgespoord, zegt Joseph. “Je kunt bij zo'n gesprek ook opvallen, omdat wij zien dat je geschikt bent om zo snel mogelijk een honourstraject te volgen. Het belangrijkste is dat de universiteit tijdens alle stappen uitstraalt dat we hier kwalitatief hoogstaand en aantrekkelijk onderwijs bieden, maar dat de keuze voor een opleiding aan de UU bewust en niet vrijblijvend moet zijn.”De projectgroep adviseert om de matchingsgesprekken per collegejaar 2013-2014 in te voeren. Joseph: “In 2013 is de landelijke aanmeldingsdatum voor studies hopelijk op 1 mei gesteld. Dat zou ons voldoende tijd geven om de matching plaats te laten vinden.” Tenslotte kunnen matchingsgesprekken helpen bij de begeleiding in het eerste jaar. “De kennis die je opdoet over de studenten in de matchingsprocedure, kan gebruikt worden bij het tutoraat.”De grote vraag: werkt het?Enkele opleidingen (zie kader) hebben al enkele jaren ervaring met matchingsgesprekken en kunnen de eerste resultaten meten. Hoewel: het blijkt nog niet zo eenvoudig om harde cijfers te geven over de beperking van de uitval door matching.Marian Joseph is als onderwijsdirecteur ook betrokken bij de matchingsactiviteit van Rechtsgeleerdheid: Studiestart. “Afgelopen jaar is de uitval bij rechten in het eerste jaar een paar procentpunten gedaald, maar we hebben het slechts van één jaar kunnen meten. En er zijn in de jaren hiervoor meer maatregelen genomen om de uitval tegen te gaan, dus wellicht komt het niet alleen door Studiestart. Studenten die deel hebben genomen, krijgen wel veel vaker een positief BSA, dan studenten die niet meededen. Maar komt dat door Studiestart? Of zijn studenten die de moeite nemen om naar Studiestart te komen sowieso gemotiveerder en slagen dus vaker? Dat is lastig te bepalen. Wel verwachten we grotere effecten als matching verplicht wordt.”Anne Roeters, verantwoordelijke voor de matchingsgesprekken bij Sociologie, zit met hetzelfde probleem. “Het is moeilijk om het effect te meten, al was de uitval bij sociologie het afgelopen jaar wat lager. Als je echt onderzoek wil doen, moet je eigenlijk twee groepen vergelijkbare studenten hebben, waarvan je de een wel op gesprek laat komen en de ander niet. Maar dat is bij ons niet mogelijk.”Liberal Arts & Sciences doet al jaren aan verplichte matchingsgesprekken,  maar de uitval bij LAS is gemiddeld niet lager dan bij andere studies. Voor Ria van der Lecq, opleidingscoördinator van Liberal Arts & Sciences, geen reden om de tijdrovende gesprekken af te schaffen. “De uitval die we hebben is niet het gevolg van een verkeerd beeld van de opleiding, maar veelal van persoonlijke omstandigheden. Het grote voordeel van de gesprekken is, dat er al heel vroeg een band tussen de student en de opleiding ontstaat en dat je vanaf het eerste moment met de studieloopbaanbegeleiding kunt beginnen.”BindingAndere opleidingen bevestigen dat beeld: door matchingsgesprekken creëer je al vroeg binding met je toekomstige studenten. Egbert Mulder, opleidingscoördinator bij Scheikunde: “Studenten vinden het geweldig om vast bij scheikunde te komen kijken, of ze nu uit Roosendaal of uit Utrecht komen. Ze waarderen het zeer.” Student Jochem Wijten, inmiddels tweedejaars Scheikunde, is het daarmee eens: “Door de matchingsdag had ik toch al een paar mensen leren kennen. Het ijs is alvast een beetje gebroken als je aan het collegejaar begint.” Tycho Wassenaar, derdejaars Sociologie, hield afgelopen zomer gesprekken met ongeveer acht sociologen in de dop. Hij bevestigt dat niet alleen de opleiding, maar ook de scholieren zelf, veel aan een gesprek kunnen hebben. “Wij kunnen zien hoe bewust de scholier voor sociologie kiest. Maar de scholier kan ook praktische vragen stellen, zoals: hoe kom ik aan mijn studieboeken? Het is tweezijdig.”DrempelTenslotte kunnen de matchingsgesprekken zorgen dat potentiële afvallers zich niet eens bij de studie inschrijven of hun aanmelding tenminste heroverwegen. Allereerst, omdat de gesprekken een drempel opwerpen. Van der Lecq: “Wie weet dat hij een motivatiebrief moet schrijven en op gesprek moet komen, denkt bewuster na voordat hij zich voor LAS opgeeft.”Ook kan de student in het gesprek gewaarschuwd worden voor mogelijke problemen. Mulder: “Met een vijf voor wiskunde krijg je bij scheikunde een pittige klus. Ik adviseer zo’n student dan om mee te doen aan onze wiskundezomercursus.”Tenslotte kan het beeld van de studie aangevuld en bijgeschaafd worden door de gespreksvoerder. Tycho Wassenaar: “Een paar van de scholieren wisten niet heel goed waar ze aan gingen beginnen, maar toen ik ze meer vertelde over de studie, bleven ze enthousiast. Dus juist voor informatieverstrekking is matching heel geschikt.”     Hoe vier verschillende opleidingen met matching experimenterenSociologieSinds twee jaar schotelt Sociologie de toekomstige studenten bij hun aanmelding een vragenlijst voor. Deze gaat onder meer over hun motivatie en het beeld dat ze van de studie hebben. Naar aanleiding van de antwoorden, worden de ‘risicostudenten’ uitgenodigd voor een gesprek in De Uithof aan het begin van de zomer. Het gesprek wordt gehouden met ouderejaarsstudenten die daarvoor geïnstrueerd zijn. Elk jaar beginnen ongeveer tachtig studenten; een derde wordt uitgenodigd voor een gesprek.  ScheikundeBij Scheikunde worden alle toekomstige chemici uitgenodigd voor een gesprek rond de zomer; dit zijn er ongeveer zestig. De individuele gesprekken worden gevoerd met de opleidingsmanager en de studieadviseur. Deelname is niet verplicht, maar negentig procent van de studenten komt opdagen.  RechtsgeleerdheidRechtsgeleerdheid organiseert sinds twee jaar ‘Studiestart’. Alle toekomstige rechtenstudenten krijgen in het voorjaar een uitnodiging. Wie zich aanmeldt, moet aan de bak: hij krijgt een reader thuisgestuurd met literatuur, jurisprudentie en een casus, die voorbereid moeten worden. Op de dag zelf is er onder meer een gesprek met een ouderejaarsstudent, een hoorcollege, een werkcollege, een proeftoets en een groepsgesprek met de docent. Er beginnen jaarlijks 800 studenten bij rechten; tweederde daarvan heeft deelgenomen aan Studiestart.  Liberal Arts & SciencesBij LAS schrijven alle studenten bij hun aanmelding een motivatiebrief van ongeveer vierhonderd woorden en komen daarna verplicht op matchingsgesprek. Dit gebeurt al sinds de oprichting van LAS in 2004. Er zijn jaarlijks ongeveer 120 nieuwe LAS-studenten.