‘Nederlandse studiegenoten willen geen Engels praten’

‘De taalbarrière is groter dan verwacht’

Masterstudent Epidemiology Pooja Chauhan uit India, snapte niets van het verschil in behandeling van nieuwe internationals en Nederlandse studenten. Waar bij andere departementen er verschillende activiteiten zoals feestjes werden georganiseerd voor aanvang van het academisch jaar , gingen de epidemiologen samen pizza eten in een klaslokaal. Niet echt een activiteit waarbij je elkaar goed leert kennen, zegt Pooja.

Ook bij haar eigen studievereniging viel ze van de ene in de andere verbazing: alle sociale activiteiten waren Nederlands. “Niemand wil daar Engels praten of ons helpen met Nederlands terwijl ze weten dat ik niets kan verstaan tijdens bijvoorbeeld een diner. Ik voel me er een meubelstuk in een hoek van de kamer. In mijn onderzoeksgroep zijn we met maar twee internationals en we komen allebei niet meer naar deze gelegenheden. Het is zonde van ons geld.” 

Ze volgt nu een cursus Nederlands, waar ze zelf naar heeft gezocht, want door de universiteit is ze nooit geïnformeerd over de cursussen die de UU aanbiedt. “Ik wil hier graag blijven en werken, maar ook al is jouw cv beter dan die van sommige medestudenten, als je geen Nederlands spreekt willen sommige professoren je niet voor hun onderzoek aannemen. Zelfs als de taal voor het project niet van belang is. Dat is gewoon niet eerlijk.” 

Dat de taal zo belangrijk zou zijn voor sommige zaken, was haar niet duidelijk gemaakt. Zelfs voor bijbaantjes in een restaurant of kledingwinkels geldt dat je de taal moet kennen. “Ik kan nu alleen bij Aziatische of Indiase restaurants werken.”

Vandaar dat Pooja ook niet veel Nederlandse contacten heeft buiten haar vriend. Ze heeft het, met andere internationale studenten, wel geprobeerd om buiten de master sociale activiteiten te regelen. “Maar Nederlandse studenten komen niet opdagen. In de twee jaar dat ik hier ben, is dat altijd zo geweest.” Samenwonen met Nederlanders in een studentenhuis ging ook niet. “ De #nointernational wordt expliciet genoemd in de advertenties.”

‘Nederlands leren helpt, maar het is niet altijd gemakkelijk'

De Indiaanse Anish Arun, eveneens een student aan UCU, heeft wel de cursussen Nederlands van 30 studiepunten gevolgd die de opleiding aanbiedt. “Ik heb er zeker wat aan gehad, ook omdat ik dagelijks kon oefenen bij mijn baan als freelancers in de horeca. Ik werk 16 uur in de week, Maar naast de drie andere vakken per semester was het wel een enorme belasting.”

Voor Anish was het wel belangrijk om vol te houden, niet alleen om zijn tijd in Nederland te verrijken, maar ook, zegt hij, om discriminatie met Nederlanders te voorkomen. Hij kan nu een aardig gesprek voeren in het Nederlands, maar hij heeft er wel veel moeite voor moeten doen om op dat niveau te komen.

“Als integratie belangrijk is, is taal daar een belangrijk aspect van. Ik denk dat de universiteit wel meer kan doen voor internationale studenten die Nederlands willen leren. Dat er op het UCU niet meer aanbod is, snap ik wel, want de Nederlandse taal is niet de focus van de opleiding. Daarbij is het niet opportuun om lessen aan te bieden gezien de bezuinigingen op onderwijs.”

Om in je vrije tijd Nederlands te leren, is voor een niet-Europese international een heel ander verhaal. Anish kon alleen deze opleiding die 16.000 euro per jaar kost, volgen door twee leningen af te sluiten. Hij heeft simpelweg ook geen geld om de stad goed te verkennen en zich te mengen onder Nederlanders. “Je moet je voorstellen dat zo’n opleiding voor velen hun enige kans is om iets van het leven te maken. We kunnen simpelweg niet meer terug, we hebben te veel geïnvesteerd. Natuurlijk willen we meer integreren, maar als het erop aankomt, moeten wij prioriteit geven aan een glansrijke cijferlijst en een geweldig cv.”

‘Nederlanders schakelen altijd over op Engels voor mij’

Bianca Mascarenhas, die Indiaase, Amerikaanse en Oostenrijkse roots heeft, studeerde aan UCU en volgt nu de master Molecular & Cellular Life Sciences aan de UU. Haar is het wel gelukt om Nederlandse vrienden te maken en ze woont ook in een huis met Nederlanders. En dat zonder Nederlands te leren. Die behoefte heeft ze ook niet. 

“Waar normaal kleine groepjes ontstaan per nationaliteit of taal - dus bijvoorbeeld Italianen die veel met Italiaans sprekende mensen omgaan, heb ik als ‘third-culture kid’ geen sterke nationale identiteit. Dat maakt het waarschijnlijk gemakkelijker om Nederlandse vrienden te maken.”

Haar ‘third-culture kid’-mentaliteit is ontstaan doordat ze vaak is verhuisd en voornamelijk in landen heeft gewoond waar ze de taal niet spreekt. “Juist daardoor voel ik niet de behoefte om de taal te leren. Ik ben het gewend om gesprekken om mij heen meestal niet te begrijpen. Toen ik terugging naar Californië vond ik het zelfs niet fijn om alles wat er om me heen werd gezegd, te begrijpen.”

Ondanks haar gebrek aan Nederlands taalvaardigheid, heeft ze niet het gevoel dat ze minder geïntegreerd is. Systemen zoals taalbuddy’s of Nederlandse cursussen spreken haar niet zo aan, vooral vanwege wat zij ziet als het grootste voordeel aan Nederland: “ Of het nou in de horeca of in mijn sociale leven is, Nederlanders schakelen meteen over op Engels voor mij. Ik ben daar altijd ontzettend dankbaar voor.”

'Ook bij de Nederlandse rugbyclub hoor ik bij het internationale clubje'

Sid Kennedy studeert aan University College Utrecht (UCU), waar hij na drie jaar nog nauwelijks Nederlands heeft geleerd. “Maar dat is logisch, want op de universiteit hoor ik nauwelijks Nederlands. Iedereen communiceert hier in het Engels.” Hij hoort zelfs vaker Italiaans dan Nederlands om zich heen.

Alleen op de Utrechtse Rugby Club ziet hij nog weleens Nederlandse berichten voorbij komen in de groeps-chats. “Maar zelfs daar val ik weer terug in de internationale bubbel en ga het meeste om met de internationals op de club. Nederlandse studenten schakelen snel terug naar hun moedertaal, ook al zijn de trainingen in het Engels. Maar goed, het is heel goed te begrijpen.”

Alhoewel programma’s zoals een taalcafé of een taalbuddy wel worden aangeboden op UCU, is de behoefte om mee te doen niet heel groot. “Ik kwam hier voor de internationale omgeving, want in zo’n omgeving ben ik opgegroeid en identificeer ik mezelf mee.” 

Omdat hij van te voren al wist dat hij een vervolgstudie in een ander land wil doen, is hij ook niet echt gemotiveerd om Nederlands te leren. “Nergens anders wordt het gesproken.”

Sid, die van Spaanse en Britse komaf is, is zich er wel van bewust dat hij door zijn gebrek aan Nederlandse taalvaardigheid een andere ervaring van zijn studententijd heeft. “Maar het zou zoveel moeite kosten om überhaupt op dat niveau mee te doen. Voor veel minder moeite kan ik een rijk leven hebben op deze campus (UCU). Ja, het zijn dan wel minder mensen, maar ik kan er veel diepere gesprekken mee voeren.”